Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινάει το πλύσιμο των δοντιών

Γράφει η Ελεάνα Γκιώκα, Παιδίατρος, Επιμελήτρια Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται σε ποια ηλικία θα πρέπει να ξεκινήσουν να πλένουν τα δόντια του παιδιού τους. Σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργείται η εντύπωση ότι τα νεογιλά (πρώιμα) δόντια δε χρειάζονται πλύσιμο, καθώς αντικαθίστανται από τη μόνιμη οδοντοστοιχία κατά τη μετάβαση από την νηπιακή στην παιδική και εφηβική ηλικία. Η αντίληψη αυτή, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα εσφαλμένη, καθώς ο επιμελής καθαρισμός των δοντιών από μικρή ηλικία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα υγιεινή της μόνιμης οδοντοστοιχίας. Έτσι λοιπόν, όταν τα νεογιλά δόντια έχουν πτωχή υγιεινή επηρεάζεται η φυσική κατάσταση και των μόνιμων δοντιών τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αναδυθούν με προβλήματα. 

Ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει την υγιεινή των οδόντων είναι η ζάχαρη. Σημασία δεν έχει μόνο η ποσότητα που καταναλώνεται, αλλά και η διάρκεια παραμονής της στην επιφάνεια των δοντιών. Ορισμένες τροφές, όπως οι χυμοί και τα αναψυκτικά, καθώς και τα γλυφιτζούρια εκθέτουν τα δόντια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αντίθετα τα σάκχαρα που περιέχονται στα φρούτα και στο γάλα είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν τερηδόνα.

Για αυτό το λόγο συστήνεται ο καθαρισμός των δοντιών από την έναρξη της οδοντοφυίας (με την εμφάνιση των πρώτων δοντιών). Στην πρώιμη, αυτή, ηλικία ο καθαρισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί με ένα καθαρό πανί, με γάζα ή ακόμα και με το δάκτυλο. Κατά τη διαδικασία αυτή θα πρέπει να καθαρίζονται τόσο τα δόντια όσο και το πρόσθιο τμήμα της γλώσσας και θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από κάθε γεύμα, καθώς και το βράδυ πριν τον ύπνο. 

Οι παιδοοδοντίατροι συστήνουν τη χρήση οδοντόβουρτσας η οποία θα πρέπει να υγροποιείται με τη χρήση νερού και την εφαρμογή μικρής ποσότητας οδοντόπαστας (όχι μεγαλύτερης από το μέγεθο φακής) ειδικής για την ηλικία του κάθε παιδιού. Γενικά οι οδοντόβουρτσες που επιλέγονται πρέπει να είναι μεγέθους που να ανταποκρίνεται στη στοματική κοιλότητα του παιδιού και στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές φέρουν το πολύ τρεις συστοιχίες νημάτων. Στην περίπτωση που η οδοντόβουρτσα φθαρεί στις άκρες της (ή εφόσον έχουν παρέλθει 3-4 μήνες από την έναρξη της χρήσης της) θα πρέπει  να αντικαθιστάται. Αντίστοιχα η οδοντόπαστα που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι ειδική για την ηλικία του παιδιού, σε κάθε περίπτωση όμως η περιεκτικότητα της φθόριο θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 1000 ppm. Μέχρι 2 ετών πλέον προτείνεται να είναι 1000 ppm και ποσότητα οδοντόπαστας μεγέθους φακής σε κάθε εφαρμογή εφόσον το παιδί δε μπορεί να φτύσει. Για παιδιά από 2 μέχρι 6 ετών 1450 ppm και ποσότητα οδοντόπαστας μεγέθους μισού μπιζελιού, ενώ για παιδιά 7 με  14 ετών 1450 ppm και ποσότητα οδοντόπαστας μεγέθους μπιζελιού. 

Κατά τη διάρκεια του καθαρισμού συστήνονται οι μικρές κυκλοτερείς κινήσεις με στόχο την κάλυψη όλων επιφανειών. Εφόσον το παιδί είναι αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί να υπακούσει σε εντολές θα πρέπει να ενθαρρύνεται να απορρίπτει την οδοντόκρεμα (φτύνοντάς την), ενώ η χρήση νερού γενικά δε θεωρείται απαραίτητη. Η βοήθεια στο παιδί κατά τη διάρκεια του πλυσίματος μπορεί συνήθως να διακοπεί μόλις κλείσει το 7ο έτος της ηλικίας του, με την προϋπόθεση ότι είναι σε θέση να καθαρίσει επιμελώς τα δόντια του. Σε αρκετές περιπτώσεις τα παιδιά δεν είναι ιδιαίτερα δεκτικά στη διαδικασία του πλυσίματος των δοντιών. Αν αυτό συμβαίνει και με το δικό σας παιδί, θα πρέπει να θυμάστε ότι η διαδικασία αυτή δεν πρέπει να του προκαλεί στρες. Το σημαντικότερο από όλα είναι να την αποδεχθεί σταδιακά ως μέρος της ημερήσιας ρουτίνας και σε ορισμένες περιπτώσεις για να το πετύχετε αυτό θα πρέπει να του προσφέρετε τη δυνατότητα ελέγχου της κατάστασης, αφήνοντάς το για παράδειγμα να κρατήσει για αρκετή ώρα την οδοντόβουρτσα και να προσπαθήσει μόνο του να ολοκληρώσει τη διαδικασία.