Σκολίωση: Διάγνωση & Καινοτόμες  τεχνικές χειρουργικής θεραπείας

Γράφει ο Δρ. Ευθύμιος Σαμολαδάς MD M.Sc PhD, Ορθοπαιδικός Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Επίκουρος Καθηγητής Ορθοπαιδικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η σκολίωση είναι μια πάθηση που επηρεάζει τη σπονδυλική στήλη, προκαλώντας την ανώμαλη καμπυλότητα της στο πλάι. Ενώ σε μια κανονική σπονδυλική στήλη οι καμπύλες είναι ήπιες και βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας και της κίνησης, η σκολίωση έχει ως αποτέλεσμα ένα σχήμα "S" ή "C", το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε σωματική δυσμορφία και αλλαγές στη στάση του σώματος. Αυτή η κατάσταση διαγιγνώσκεται συχνότερα σε παιδιά και εφήβους, αν και μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε ενήλικες λόγω εκφυλιστικών αλλαγών.

Αιτίες και τύποι σκολίωσης

Η ακριβής αιτία της σκολίωσης είναι συχνά άγνωστη, η οποία αναφέρεται ως "ιδιοπαθής σκολίωση"—που αντιπροσωπεύει περίπου το 80% όλων των περιπτώσεων. Ωστόσο, η σκολίωση μπορεί επίσης να συνδεθεί με άλλους παράγοντες. Η συγγενής σκολίωση είναι παρούσα κατά τη γέννηση λόγω δυσπλασιών της σπονδυλικής στήλης, ενώ η νευρομυϊκή σκολίωση εμφανίζεται σε άτομα με υποκείμενες νευρομυϊκές διαταραχές όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία. Στους ενήλικες, η εκφυλιστική σκολίωση αναπτύσσεται λόγω γήρανσης, αρθρίτιδας ή φθοράς της σπονδυλικής στήλης.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματα της σκολίωσης ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης. Σε ήπιες περιπτώσεις, τα άτομα μπορεί να μην παρατηρήσουν σημαντικές αλλαγές, ενώ πιο έντονες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν ορατές παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης. Μερικά κοινά σημάδια σκολίωσης περιλαμβάνουν ανομοιόμορφους ώμους ή γοφούς, η μία ωμοπλάτη να φαίνεται πιο εμφανής από την άλλη, μια ασύμμετρη γραμμή της μέσης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πόνος στην πλάτη. Η σοβαρή σκολίωση μπορεί επίσης να επηρεάσει τη λειτουργία των πνευμόνων, οδηγώντας σε αναπνευστικές δυσκολίες.

Η διάγνωση της σκολίωσης συνήθως περιλαμβάνει κλινική εξέταση, κατά την οποία ο  γιατρός μπορεί να παρατηρήσει τη στάση του ασθενούς και να εκτελέσει το τεστ κάμψης προς τα εμπρός. Εάν υπάρχει υποψία σκολίωσης, χρησιμοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία για να εκτιμηθεί ο βαθμός καμπυλότητας της σπονδυλικής στήλης και να καθοριστεί η καλύτερη πορεία δράσης.

Ζώντας με Σκολίωση

Αν και η σκολίωση μπορεί να είναι δύσκολη πάθηση, πολλά άτομα ζουν ενεργές και ικανοποιητικές ζωές με σωστή διαχείριση. Η ενασχόληση με σωματικές δραστηριότητες όπως η γιόγκα, το κολύμπι και οι ασκήσεις διατάσεων μπορεί να ενισχύσει την ευλυγισία και να ενισχύσει τους μύες της πλάτης. Η συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη είναι επίσης ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα για νεαρά άτομα που αντιμετωπίζουν την πάθηση.

Επιλογές θεραπείας

Η θεραπεία της σκολίωσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η σοβαρότητα της καμπύλης, η ηλικία του ασθενούς και η γενικότερη του υγεία. Σε ήπιες περιπτώσεις, η τακτική παρακολούθηση μέσω ελέγχων μπορεί να είναι επαρκής για να διασφαλιστεί ότι η κατάσταση δεν επιδεινώνεται. Για τα αναπτυσσόμενα παιδιά με μέτρια σκολίωση, οι γιατροί συστήνουν συχνά τη χρήση κηδεμόνα, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση ή στην πρόληψη της εξέλιξης της σκολίωσης.

Η φυσικοθεραπεία είναι μια άλλη αποτελεσματική προσέγγιση, που βοηθά στη βελτίωση της στάσης του σώματος και στην ενίσχυση των μυών που υποστηρίζουν τη σπονδυλική στήλη.

Σε σοβαρές περιπτώσεις όπου η καμπυλότητα είναι σημαντική και συνεχίζει να εξελίσσεται, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη διόρθωση και σπονδυλοδεσία των προσβεβλημένων σπονδύλων μεταξύ τους χρησιμοποιώντας οστικά μοσχεύματα και μεταλλικά εμφυτεύματα για τη διόρθωση και τη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης.

Καινοτόμες τεχνικές

Στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, τα μέλη της επιστημονικής ομάδας μας έχοντας ιδιαίτερη εκπαίδευση στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης, εφαρμόζουν χειρουργικές τεχνικές διόρθωσης της σκολίωσης χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής. Το σύστημα "MySpine" της εταιρείας Medacta ανήκει σε αυτήν την κατηγορία. Η χρησιμοποίησή του απαιτεί προεγχειρητικά τη 3D εκτύπωση της σκολιωτικής σπονδυλικής στήλης του ασθενούς και ειδικά διαμορφωμένων οδηγών για αυτήν. Τα εκτυπωμένα ομοιώματα είναι πλήρως εξατομικευμένα, καθώς η διαμόρφωσή τους είναι πανομοιότυπη με την ελαττωματική ανατομία του ασθενούς. Με τη βοήθεια αυτών των εκμαγείων, η τοποθέτηση των υλικών σπονδυλοδεσίας είναι πιο ακριβής και πιο ασφαλής, συμβάλλοντας στην επιτυχία του χειρουργείου. Η έκθεση σε ακτινοβολία διεγχειρητικά μειώνεται σημαντικά. Η χρήση του συστήματος αυτού απαιτεί μικρότερο τραυματισμό των ιστών και συνολικά ο χρόνος χειρουργείου μειώνεται με αποτέλεσμα η ανάρρωση να είναι ταχύτερη. Συστήνουμε τη χρήση αυτού του συστήματος σε σπονδυλοδεσίες τόσο για διόρθωση της σκολίωσης αλλά και σε χειρουργικές επεμβάσεις για εκφυλιστικές παθήσεις καθώς επιδιώκουμε την ασφάλεια και την ικανοποίηση των ασθενών μας. 

Ευαισθητοποίηση

Η έγκαιρη ανίχνευση παίζει βασικό ρόλο στην αποτελεσματική διαχείριση της σκολίωσης. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να γνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια για να διασφαλίσουν την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση. Οι σχολικοί έλεγχοι και οι τακτικές φυσικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον έγκαιρο εντοπισμό της σκολίωσης, επιτρέποντας την κατάλληλη θεραπεία πριν επιδεινωθεί η κατάσταση.

Εάν κάποιος παρουσιάζει σημάδια σκολίωσης, είναι σημαντικό να αναζητήσει ιατρική συμβουλή. Με τη σωστή προσέγγιση, η σκολίωση μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, επιτρέποντας στα άτομα να διατηρήσουν έναν υγιή και δραστήριο τρόπο ζωής.