Οστεοαρθρίτιδα γόνατος: Από τους βιολογικούς παράγοντες μέχρι την ολική αρθροπλαστική

Γράφει ο Νικόλαος Πισκοπάκης, Ορθοπεδικός, Διευθυντής Oρθοπεδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
 

Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας αρκετά ανθεκτικός ιστός ο οποίος καλύπτει τα οστά του γόνατος – περιορίζει την τριβή των οστών και σε συνδυασμό  με τους μηνίσκους συμμετέχει στην αρμονική κίνηση της άρθρωσης.

Δυστυχώς, όμως, ο αρθρικός χόνδρος είναι ένα ανάγγειο στοιχειό του γόνατος όπου σε περίπτωση βλάβης ή φθοράς δεν έχει  αναγεννητική και επουλωτική ικανότητα, σε αντίθεση με το οστό ή το δέρμα, με αποτέλεσμα την προοδευτική του καταστροφή.

Χαρακτηριστική κλινική εικόνα της νόσου στα τελικά στάδια της, όπου ο αρθρικός χόνδρος έχει καταστραφεί, είναι το υποχόνδριο οστό του μηρού και της κνήμης να έρχεται σε επαφή με αποτέλεσμα τον έντονο πόνο και την δυσχέρεια στην κίνηση .

- Ποια είναι τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος ;

1. Ηλικία : Η φυσιολογική φθορά του χόνδρου καθώς το άτομο μεγαλώνει εμφανίζεται σε ηλικία από 50 ετών και άνω.
2. Παχυσαρκία : Αυξάνει δραματικά τα φορτία που δέχεται ο αρθρικός χόνδρος με αποτέλεσμα την πρώιμη φθορά.
3. Φύλλο : Οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες εκδηλώνουν συχνότερα οστεοαρθρίτιδα, πιθανώς λόγω ορμονικών παραγόντων και παχυσαρκίας .
4. Η ανάπτυξη πρώιμης οστεοαρθρίτιδας είναι αποτέλεσμα τραυματισμών, όπως για παράδειγμα ρήξεις στοιχείων της άρθρωσης  (μηνίσκοι – σύνδεσμοι  – ενδοαρθρικά κατάγματα) .
5. Επαγγελματική δραστηριότητα : Υπάρχουν επαγγέλματα που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του γόνατος και έντονη καταπόνηση με αποτέλεσμα την πρώιμη φθορά του χόνδρου .
6. Συστηματικές νόσοι όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα – ψωριασική αρθρίτιδα – αιματολογικές νόσοι – αυτοάνοσα νοσήματα.

- Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;

1. Πόνος κατά  κίνηση της άρθρωσης
2. Πρήξιμο
3. Πρωινή δυσκαμψία της άρθρωσης 
4. Αίσθημα κρηγμού ή εμπλοκής της άρθρωσης
5. Αλλαγή της ποιότητας ζωής του ασθενή

- Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας γίνεται από την κλινική εξέταση , το ιστορικό , τον ακτινολογικό έλεγχο και σε κάποιες περιπτώσεις την μαγνητική τομογραφία.

- Ποιά είναι η Θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;

Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι η προοδευτικά εξελισσόμενη εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου στα πρώιμα στάδια της και ο στόχος της θεραπείας σε αυτή τη φάση, εκτός από την ανακούφιση του ασθενούς από τα συμπτώματα είναι η προσπάθεια αναστολής και η καθυστέρηση της εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας.

Τα τελευταία χρόνια μέσα από την έρευνα έχουν αναπτυχθεί νέες μέθοδοι θεραπείας με βιολογικούς παράγοντες και φαίνεται να έχουν σημαντική δράση στην βελτίωση των συμπτωμάτων και την καθυστέρηση της ανάπτυξης της οστεοαρθρίτιδας.

1. Υαλουρονικό οξύ: Είναι ένας μουκοπολυσακχαρίτης ο οποίος αποτελεί σημαντικό στοιχείο του ανθρώπινου συνδετικού ιστού και δρα προστατευτικά στην φθορά του χόνδρου. Επίσης ανευρίσκεται στο αρθρικό υγρό και σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας εμφανίζει μειωμένη περιεκτικότητα.
2. Η έγχυση του υαλουρονικού οξέος αυξάνει την περιεκτικότητα γλυκοζαμίνης στο αρθρικό υγρό και καθυστερεί την εξέλιξη της φθοράς του χόνδρου.
3. PRP: Είναι πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια τα οποία είναι εμβρυϊκά κύτταρα και εμφανίζουν επουλωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και  φαίνεται να είναι ευεργετική στην καθυστέρηση της ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας.
4. N-STRIDE APS είναι αυτόλογο διάλυμα πρωτεΐνης που απομονώνεται από το αίμα του ασθενούς και μετά την φυγοκέντριση συγκεντρώνονται λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πρωτεΐνες σε μικρό όγκο πλάσματος 2-3ml το οποίο και εγχύνουμε ενδοαρθρικά στο γόνατο. Φαίνεται ότι το συγκεκριμένο προϊόν αναστέλλει την εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας και τον πόνο.
5. Βλαστοκύτταρα: Είναι εμβρυϊκά αρχέγονα κύτταρα Stem Cells τα οποία λαμβάνουμε από το κοιλιακό λίπος ή από τον μυελό των οστών και μετά απο κατάλληλη επεξεργασία τα εγχύνουμε στο γόνατο. Έχουν πολλή καλά αποτελέσματα σε εστιακές βλάβες του χόνδρου (οστικά ελλείμματα) και σε νεαρά άτομα με ακέραιους τους μηνίσκους
6. Η έγχυση κορτικοστεροειδών σε συνδυασμό με υαλουρονικό , βοηθάει σημαντικά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων .

Σε προχωρημένα στάδια της νόσου η τελική ριζική λύση είναι η αντικατάσταση της αρθρικής επιφάνειας. Αυτό επιτυγχάνεται με την ολική αρθροπλασιτκή ή την μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική του γόνατος.

Τα τελευταία χρόνια μέσα από την εμβιομηχανική έρευνα, τα υλικά που χρησιμοποιούμε έχουν βελτιωθεί σημαντικά, είναι ανθεκτικότερα και προσομοιάζουν περισσότερο την ανατομική κίνηση της άρθρωσης.

Η σημαντικότερη βελτίωση όμως στην αρθροπλαστική χειρουργική είναι η ανάπτυξη της ‘Ρομποτικά υποβοηθούμενης’ αρθροπλαστικής γόνατος. Η ρομποτική αρθροπλαστική είναι ένα σύστημα πλοήγησης που καθοδηγεί το ρομποτικό βραχιόνα να τοποθετήσει σωστά και με ακρίβεια χιλιοστών την μεταλλική πρόθεση του γόνατος.

Τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής, εκτός της σωστής τοποθέτησης , είναι η μικρότερη απώλεια αίματος, η μικρότερη νοσηλεία και η γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς .