Ασφαλής αντιμετώπιση της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας

Γράφει ο Δρ. Ηλίας Κων. Σδράλης, MD, MSc, PhD, IFSO-EC SOEBMS
Διευθυντής  Χειρουργικής Κλινικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Διαταραχών Ιατρικού Διαβαλκανικού Κέντρου Θεσσαλονίκης,
Χειρουργός Αριστείας στη Βαριατρική & Μεταβολική Χειρουργική

Η κλινικά σοβαρή παχυσαρκία αποτελεί πολυσυστηματική νόσο, αναγνωρισμένη διεθνώς από τον ΠΟΥ εδώ και δεκαετίες. Προσβάλλει, με την αποθήκευση περιττού λίπους, όλα σχεδόν τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, εγκαθιστά, πέρα από το περισσευούμενο βάρος, συστηματική φλεγμονώδη κατάσταση και δημιουργεί ή επιδεινώνει προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας, όπως αύξηση αρτηριακής πίεσης (υπέρταση), σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, δυσλιπιδαιμία, διαταραχές στην αναπνοή, καρκίνο. Πέραν αυτών, η αρνητική επίδραση στην καθημερινότητα, εκδηλώνεται και σε απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως να τρέξει, να βρει θέση στο αεροπλάνο, ή ακόμα να δέσει τα κορδόνια παπουτσιών, να κάνει σταυροπόδι κλπ.

Η παχυσαρκία, όπως κάθε νόσος έχει τα συμπτώματα της. Η πείνα είναι το χαρακτηριστικότερο αυτής. Η θεραπεία δεν πρέπει να στοχεύει στην αντιμετώπιση του συμπτώματος, αλλά της ίδιας της νόσου, ώστε να εξαφανιστεί κατά συνέπεια και το σύμπτωμά της.

Η χαρτογράφηση της έκτασης και της βαρύτητας του προβλήματος της παχυσαρκίας κάθε ασθενούς ξεχωριστά, αποτελεί αυτοσκοπό της πολυκεντρικής και εξειδικευμένης ομάδας. Πραγματοποιείται με την λήψη πλήρους ιστορικού, για την ανάδειξη των συνοδών νοσημάτων, τον υπολογισμό της σχέσης βάρους – ύψους, που αποκαλείται Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), και μία σειρά αιματολογικών, απεικονιστικών, και κλινικών εξετάσεων από πολλές ειδικότητες, που αγγίζουν πέραν του οργανισμού, τον ψυχισμό και τις συνήθειες ακόμα του/της ασθενούς, αποσκοπώντας στην ολιστική προσέγγιση της ανθρώπινης οντότητας.

Οι διατροφικές συνήθειες, η ύπαρξη ή όχι Μεταβολικού Συνδρόμου, η έκταση  πολυπλοκότητας της κλινικής εμφάνισής του, η ύπαρξη ή όχι γαστροοισοφαγικής παλλινδρόμησης, η ηλικία, αποτελούν μερικές από τις βασικές παραμέτρους επιλογής καταλληλότερης επέμβασης της Βαριατρικής και Μεταβολικής Χειρουργικής, όπου αυτή απαιτείται.

Για να γίνει αντιληπτή η σημασία αυτών των παραγόντων, σημειώνεται ότι το 80% των νοσογόνα παχύσαρκων ασθενών επιβαρύνεται από την ύπαρξη Μεταβολικού Συνδρόμου και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να υιοθετείται η Μεταβολική χειρουργική αντιμετώπιση και όχι μία «απλή», ως είθισται να «διαφημίζεται» μία περιοριστικού τύπου επέμβαση.

Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητη η εκτίμηση από εξειδικευμένους επιστήμονες:  Βαριατρικό Χειρουργό, Βαριατρικό Αναισθησιολόγο, Καρδιολόγο, Πνευμονολόγο, Ενδοκρινολόγο, Γαστρεντερολόγο, Ψυχίατρο, Ψυχολόγο, Διατροφολόγο, καθώς και ειδικούς προετοιμασίας του βαριατρικού ασθενούς, όπως Respiratory-Physical Status Performer, που έχουν λάβει εκπαίδευση στο αντικείμενό τους, επί της νοσογόνου παχυσαρκίας, και συνεπώς δίνουν αντίστοιχα εξειδικευμένες κατευθύνσεις, βάσει κριτηρίων επιλογής ή αποκλεισμού που τίθενται από Διεθνείς Επιστημονικούς Οργανισμούς.

Η Διεθνής Επιστημονική Εταιρεία Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Διαταραχών (IFSO) με τις κατευθυντήριες οδηγίες της, παγκοσμίως έχει θέσει τα αντίστοιχα κριτήρια, τα οποία έχουν λάβει την τελευταία μορφή τους τον Οκτώβριο του 2022.

Αποτελεί ευθύνη της επιστημονικής κοινότητας να ακολουθεί, κατόπιν ενημέρωσης, τις οδηγίες αυτές για την αντιμετώπιση της νόσου, καθώς και ευθύνη ατομική του ενδιαφερόμενου, να ψάξει το θέμα και να απευθυνθεί σε επιστήμονες που αποδεδειγμένα έχουν εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας.

Πιστοποιημένοι επιστήμονες και κέντρα αριστείας, είτε από διεθνείς είτε εθνικούς φορείς, είναι η ασφαλής επιλογή του ασθενούς που θέλει να δώσει λύση στο πρόβλημα υγείας του. Μόνο εκεί υλοποιούνται όλες οι απαραίτητες και τυποποιημένες διαδικασίες που εξασφαλίζουν άριστη αντιμετώπιση με μεθόδους επεμβατικές ή μη επεμβατικές, αποδεκτές διεθνώς, αποτελεσματικές και μόνιμες, με γνώση και χωρίς πειραματισμούς. Είναι λυπηρό το φαινόμενο που παρατηρείται και στην χώρα μας, ως προς την επίμονη υιοθέτηση ξεπερασμένων ή και αποδεδειγμένα αναποτελεσματικών μεθόδων από, ευτυχώς, λίγους.

Η συνεργασία της διεπιστημονικής ομάδας ενός εξειδικευμένου και πιστοποιημένου κέντρου, οδηγεί τον ασθενή μέσα από ασφαλείς διαδικασίες στην θεραπεία της νόσου. Αποτελεί απαρέγκλιτη ευθύνη η παροχή υπηρεσιών υγείας με γνώμονα την επιστημονική γνώση, την μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία του ασθενούς, τις προβλεπόμενες διαδικασίες και τις ασφαλείς εγκαταστάσεις κλινικών ή νοσοκομείων, ώστε το υπέρτατο αγαθό της υγείας να υπηρετείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Είμαστε ευτυχείς και ταυτόχρονα περήφανοι που λειτουργούμε προς όφελος του νοσογόνα παχύσαρκου ασθενούς, με βάση τους κανόνες, τα πρωτόκολλα και την ευθύνη που απαιτείται.