Το Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης στελεχώνεται με επιστήμονες με εξειδικευμένη και πολυετή εμπειρία στη σύγχρονη αντιμετώπιση παραμορφώσεων, παθήσεων, όγκων και τραυματισμών του συνόλου της σπονδυλικής στήλης, από τον αυχένα μέχρι και το ιερό, καλύπτοντας όλες τις ηλικίες.
Σε συνεργασία και με τις ανάλογες ειδικότητες, αναλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις παθήσεων του αξονικού σκελετού, επείγουσες και χρόνιες.
Μέχρι σήμερα έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χιλιάδες περιστατικά.
Στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τις πλέον σύγχρονες επεμβατικές και μη μεθόδους όλες οι παθήσεις του αξονικού σκελετού, όντας στην αιχμή των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει αποκλειστικής χρήσης εξελιγμένα χειρουργικά εμφυτεύματα, ειδικά χειρουργικά σκόπευτρα και χειρουργικά εργαλεία, καθώς και ηλεκτρονικά βοηθήματα προηγμένης τεχνολογίας.
Μεταξύ των παθήσεων που αντιμετωπίζονται στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης είναι:
Οι όγκοι και οι «ογκόμορφες» εξεργασίες του μυοσκελετικού συστήματος εμπίπτουν σε μία μάλλον ασυνήθη ομάδα νοσημάτων, η οποία μπορεί να αφορά τόσο τα οστά, όσο και τα περιβάλλοντα μαλακά μόρια.
Η Μυοσκελετική Ογκολογία είναι ένας κλάδος της Ογκολογίας που ασχολείται ειδικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία αυτών των νοσημάτων, και απαιτεί τη συντονισμένη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων.
Ενδεικτικά, αναφέρεται εδώ ο ρόλος του εξειδικευμένου ακτινοδιαγνώστη ιατρού, με εμπειρία στις παθήσεις του μυοσκελετικού, και του παθολόγου-ογκολόγου, ο οποίος θα αναλάβει τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής θεραπείας αλλά και τη γενικότερη διαχείριση των διαφόρων παθολογικών θεμάτων, που ενδεχομένως να προκύψουν κατά τη θεραπεία του ασθενούς.
Ακολούθως, ο ειδικά εκπαιδευμένος χειρουργός ορθοπαιδικός, με την πολύτιμη βοήθεια του παθολογοανατόμου, που ασχολείται επισταμένα με τις παθήσεις του μυοσκελετικού, προβαίνει οπωσδήποτε σε βιοψία για τον περαιτέρω χαρακτηρισμό της βλάβης, και ακολούθως στη θεραπεία, η οποία μπορεί να απαιτεί επιπρόσθετη συνεργασία και συντονισμό με άλλες ειδικότητες, ιατρικές ή μη.
Οι όγκοι του μυοσκελετικού παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία τόσο στην κλινική όσο και στην απεικονιστική τους εμφάνιση, με αποτέλεσμα να συγχέονται συχνά με άλλες καλοήθεις καταστάσεις, όπως π.χ. οι λοιμώξεις.
Λόγω της μικρής επίπτωσης των όγκων του μυοσκελετικού, η εμπειρία που αποκτά ένας ιατρός, που αντιμετωπίζει περιστασιακά έναν τέτοιο ασθενή, είναι τελικά σε βάθος χρόνου μικρή και έτσι απαιτείται εξειδικευμένη εκπαίδευση τόσο για τη διάγνωση, όσο και για τη θεραπεία αυτών των μυοσκελετικών όγκων.
Συχνά μάλιστα ο ιατρός που διενεργεί τη βιοψία είναι διαφορετικός από αυτόν που τελικά αντιμετωπίζει χειρουργικά τον ασθενή, κάτι που δημιουργεί πρόσθετες τεχνικές δυσκολίες ή οδηγεί σε λάθος αντιμετώπιση.
Η εξαίρεσή των όγκων του μυοσκελετικού και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ασθενή ενδέχεται να παρουσιάζει ειδικές τεχνικές δυσκολίες, όπως π.χ. η αποκατάσταση αγγείων ή νεύρων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποκατάσταση του σκελετού είναι περίπλοκη και αφορά εξαιρετικώς βαρείες επεμβάσεις της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής.
Η πρώτη συνήθης ερώτηση που απευθύνει ο ασθενής αφορά το αν η διάγνωση είναι «καλοήθεια ή κακοήθεια».
Δυστυχώς όμως, ο ορισμός αυτός αποδεικνύεται συχνά ανεπαρκής, καθώς ένας καλοήθης ιστολογικά όγκος μπορεί να παρουσιάσει εξαιρετικά επιθετική συμπεριφορά με επανειλημμένες υποτροπές και να απειλήσει μέχρι και τη ζωή του ασθενή, ενώ αντίθετα υπάρχουν όγκοι ιστολογικά κακοήθεις, οι οποίοι όμως αν αντιμετωπιστούν εξαρχής σωστά παρουσιάζουν μία εξαιρετική πορεία και μπορεί να μιλάμε για πλήρη ίαση του ασθενή.
Στη διαγνωστική διαδικασία των ασθενών με όγκους του μυοσκελετικού ακολουθείται διεθνώς μία ιεραρχημένη προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία από το ιστορικό και τη φυσική εξέταση (ηλικία ασθενή, εντόπιση και υφή όγκου, χαρακτήρες του πόνου), αλλά και από τα απεικονιστικά ευρήματα (απλή ακτινογραφία, αξονική τομογραφία με σκιαγραφικό, μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων - PET scan).
Από τη μελέτη των ανωτέρω, ο χειρουργός που θα πραγματοποιήσει τη βιοψία για τη λήψη υλικού και τη διενέργεια παθολογοανατομικής εξέτασης, θα πρέπει να έχει στο νου του μία πρώτη ομάδα πιθανών διαγνώσεων, ώστε το αποτέλεσμα της ιστολογικής να έρθει κατά το δυνατόν επιβεβαιωτικά.
Η σημασία έγκειται στο γεγονός ότι διαφορετικά προσεγγίζεται ένας επιθετικός όγκος του μυοσκελετικού από έναν πιο αργής ανάπτυξης. Το γεγονός δε αυτό αποκτά μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα αν η βλάβη γειτνιάζει με ευγενή μαλακά μόρια όπως είναι τα αγγεία και τα νεύρα.
Τα όρια της εκτομής θα πρέπει να μην έχουν κύτταρα του όγκου και ταυτόχρονα να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του μέλους, εφόσον αυτό είναι δυνατό.
Επομένως, η σύγχρονη τάση στη Μυοσκελετική Ογκολογία είναι η κλειστή βιοψία δια βελόνης και οι επεμβάσεις διάσωσης μέλους, ενώ οι ακρωτηριασμοί είναι πλέον σπάνιοι, ακόμα και για πολύ επιθετικούς όγκους.
Ο πόνος στην οσφυϊκή χώρα είναι ένα σύνηθες πρόβλημα. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι μέχρι την ηλικία των 20,50% του πληθυσμού έχει μία εμπειρία πόνου στη μέση.
Το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 80% στην ηλικία των 60 χρόνων και είναι δεύτερο σε εμφάνιση μετά το κοινό κρυολόγημα.
Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα μελέτες, η πιο κοινή διάγνωση είναι ουσιαστικά η… «μη διάγνωση», καθώς τα αίτια του πόνου στη μέση μένουν συχνά αδιευκρίνιστα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ακούγεται από ειδικούς η διάγνωση «εκφυλιστική νόσος της σπονδυλικής στήλης».
Περισσότερο ειδικές διαγνώσεις είναι τα συμπιεστικά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη (π.χ. στην περίπτωση της οστεοπόρωσης), η σπονδυλολίσθηση – σε περιπτώσεις μικρότερων αλλά και μεγαλύτερων ηλικιών, οι όγκοι, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και η φλεγμονή.
Περίπου το 2% των πασχόντων διαγιγνώσκονται με συνυπάρχουσα συμπτωματολογία από το ισχιακό νεύρο, με τον πόνο να αντανακλά στο αντίστοιχο πόδι.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος είναι αυτοπεριοριζόμενος.
Το πρόβλημα, παρόλα αυτά, παραμένει και, εξαιτίας της μη σωστής αρχικής διάγνωσης αλλά και για άλλους λόγους, τα συμπτώματα υποτροπιάζουν.
Ο χρόνος της υποτροπής δεν είναι γνωστός και πολλές φορές αποτελεί τμήμα της εξέλιξης της νόσου.
Για να αποτραπεί η υποτροπή θα πρέπει καταρχήν ο γιατρός να κάνει σωστή διάγνωση.
Γενικές αρχές ανεξάρτητα από την υποκείμενη παθολογία είναι η εκμάθηση σωστού κινητικού προτύπου και η επανατροφοδότηση, ώστε μέσα από αυτά ο ασθενής να μάθει τη σωστή στάση για να μην επιβαρύνει τη μέση του.
Επίσης, ειδικές ασκήσεις που αφορούν τη μέση, όπως ενδυνάμωση της ζώνης του κορμού (κοιλιακοί-ραχιαίοι), ασκήσεις διάτασης των μυών της ράχης και των οπισθίων μηριαίων. Επιπλέον η εφαρμογή ψυχρών και θερμών επιθεμάτων μπορεί να βοηθήσει. Ως φαρμακευτική αγωγή προτείνεται η αντιφλεγμονώδη θεραπεία (NSAIDS).
Σε εκτεταμένες επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση των απεικονιστικών ευρημάτων (απλών ακτινογραφιών) με την υποκείμενη παθολογία και αυτό πολλές φορές είναι παραπλανητικό για το γιατρό αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές ακούγεται η έκφραση αρθρίτιδα ή εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ακριβή υποκείμενη αιτία.
Η πραγματικότητα είναι ότι πέρα από το γενικότερο χαρακτηρισμό για την εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι αρκετά δύσκολο να μιλήσουμε με σιγουριά για την ακριβή αιτία.
Πέρα από τις κλασσικές εξετάσεις, όπως η αξονική (CT) και η μαγνητική τομογραφία (MRI), υπάρχουν και άλλες, όπως το σπινθηρογράφημα οστών, το SPECT, καθώς και η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος του δισκογραφήματος.
Το τελευταίο αποτελεί εξέταση ρουτίνας σε μεγάλες Κλινικές Σπονδυλικής Στήλης του εξωτερικού. Θιασώτες της μεθόδου υποστηρίζουν, ότι πέρα από τη βοήθεια που προσφέρει στη διάγνωση της δισκικής νόσου είναι χρήσιμη και στην απόφαση του είδους της χειρουργικής αντιμετώπισής της, ειδικά όταν υπάρχει ακεραιότητα των οπισθίων σπονδυλικών στοιχείων.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο Khai Lam, ένας από τους μεγαλύτερους χειρουργούς Σπονδυλικής Στήλης, ακολουθεί μέθοδο αντιμετώπισης τέτοια, που υπαγορεύεται από τα αποτελέσματα του δισκογραφήματος.
Ωστόσο, το σωστό ιστορικό και η σωστή κλινική εξέταση είναι αυτά που παίζουν το σημαντικότερο ρόλο, παρόλη την καινούρια πανάκριβη τεχνολογία.
Η λήψη λεπτομερούς ιστορικού είναι απαραίτητη. Τα αναλγητικά χάπια, τα αντιφλεγμονώδη, τα μυοχαλαρωτικά, η εκμάθηση στάσης – άρσης αντικειμένων, η εκμάθηση σωστής βάδισης και οι εξατομικευμένες φυσιοθεραπευτικές ασκήσεις έχουν θέση.
Στην τελευταία περίπτωση υπάρχει διχογνωμία ακόμα και για τη χρονική διάρκεια έναρξης των χειρισμών. Άλλοι ισχυρίζονται ότι η θέση των οποιουδήποτε είδους χειρισμών – φυσικοθεραπείας είναι μετά τις τρεις πρώτες εβδομάδες, ενώ άλλοι την προτείνουν ακόμα νωρίτερα. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας, ωστόσο, είναι το είδος της υποκείμενης παθολογίας κι όχι το ακριβές χρονικό διάστημα της έναρξης των συμπτωμάτων.
Επίσης, μέρος της συντηρητικής θεραπείας αποτελούν και οι ακτινοσκοπικά κατευθυνόμενες εγχύσεις (στον επισκληρίδιο χώρο, καθώς και στις οπίσθιες σπονδυλικές αρθρώσεις) που γίνεται από εξειδικευμένους Χειρουργούς Σπονδυλικής Στήλης και από Αναισθησιολόγους.
Παλιότερα μη γνωρίζοντας πολλά, η κατάκλιση και η ξεκούραση στο κρεβάτι συστήνονταν από πολλούς. Σήμερα, και έχοντας καλή γνώση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας, πολυκεντρικές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι ασθενείς έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα όταν ακολουθούν μία φυσιολογική δραστηριότητα και όχι όταν κατακλίνονται στο κρεβάτι.
Άρα αυτό που πρέπει να συστήνεται είναι να ακολουθούν μία μέτρια και χαλαρή δραστηριότητα και να αποφεύγουν τις κινήσεις εκείνες που επιδεινώνουν τον πόνο.
Όταν, όμως, παρά τη συντηρητική θεραπεία δεν υπάρχει βελτίωση της κατάστασης του ασθενούς, τότε η μόνη επιλογή είναι το χειρουργείο. Αυτή είναι μία απόφαση που τη λαμβάνει ο ασθενής από κοινού με τον ιατρό του κι εφόσον έχει επιβεβαιωθεί ότι ο πρώτος θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα από το χειρουργείο.
Σήμερα, υπάρχουν νέες τεχνικές που καθιστούν το χειρουργείο αυτό ευκολότερο για τον ασθενή. Στις Ελάχιστες Επεμβατικές Μεθόδους, όπως μικροδισκεκτομή (με τη χρήση ή μη χειρουργικού μικροσκοπείου), και τεχνικές MISS TLIF, PLIF και XLIF, επιπλοκές, όπως η διεγχειρητική απώλεια αίματος, είναι μηδαμινές και η νοσηλεία του ασθενούς ανέρχεται σε μία ή το πολύ δύο ημέρες.
Σκολίωση είναι η πλευρική κυρτότητα της σπονδυλικής στήλης, η οποία μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του ανθρώπου στην παιδική ηλικία.
Η σκολίωση εμφανίζεται συνήθως νωρίς κατά την εφηβεία (9 – 15 ετών) χωρίς αυτό να αποκλείει πιο πρώιμη εμφάνιση της νόσου. Η εξέλιξή της μπορεί να είναι βραδεία ή ταχεία.
Εξαιρέσεις αποτελούν τα παιδιά με νευρομυϊκή πάθηση, τα οποία θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τα πρώτα τους χρόνια.
Το ιατρικό προσωπικό (συμπεριλαμβανομένων των παιδιάτρων και των νευρολόγων) θα πρέπει να γνωρίζει ότι η σκολίωση είναι πιθανό να εμφανιστεί, γι’ αυτό θα πρέπει να ελέγχουν τακτικά τα παιδιά για σημάδια κυρτότητας στη σπονδυλική στήλη
Η σπονδυλική στήλη μπορεί να κυρτώσει προς κάθε πλευρά του σώματος:
Υπάρχουν τέσσερα κύρια αίτια της σκολίωσης στα παιδιά και στα νεαρά άτομα:
Η σκολίωση μπορεί να αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα ανάλογα την περίπτωση.
Η ιδιοπαθής μορφή της σκολίωσης είναι η πιο συχνή μορφή και συναντάται σε ποσοστό περίπου 70 – 80% όλων των περιπτώσεων ασθενών πάσχοντες από σκολίωση.
Η αιτία μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστη. Η άποψη από αρκετούς, ειδικούς και μη στον ιατρικό χώρο, ότι αιτίες όπως η μεταφορά βαρέων αντικειμένων, τύπου σχολικής τσάντας στον ένα ώμο, η κακή στάση, η άθληση και η φτωχή δίαιτα σε ασβέστιο είναι θεωρίες που δεν τυγχάνουν αποδοχής από ειδικούς χειρουργούς σπονδυλικής στήλης.
Επίσης, καμία από τις παραπάνω αιτίες δεν έχει αποδειχτεί ως τέτοια από κάποια μεγάλη έρευνα. Εκτεταμένες μελέτες τρέχουν αυτή τη στιγμή σε μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, όπως αυτό του Λονδίνου, στο King’s College και συγκεκριμένα στο Twin Research Department, όπου προσπαθούν να αποδείξουν τη γονιδιακή σχέση της Σκολίωσης.
Άλλοι παράγοντες που κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της σκολίωσης είναι αιτίες από το κεντρικό νευρικό, ορμονικοί (μελατονίνη) και άλλοι αυξητικοί παράγοντες, καθώς επίσης και εμβιομηχανικοί παράγοντες.
Η ιδιοπαθής σκολίωση, ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης, μπορεί να ταξινομηθεί σε:
Η παιδική σκολίωση είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαγιγνώσκεται όσο το δυνατόν συντομότερα. Στην περίπτωση της παιδικής σκολίωσης υπάρχει μία υπεροχή στην εμφάνιση του γυναικείου φύλου σε αναλογία 5/4 και το είδος της παραμόρφωσης τείνει να είναι δεξιά θωρακική ή διπλή μέγιστη παραμόρφωση.
Το 70% των παραμορφώσεων εμφανίζει επιδείνωση και γι‘ αυτό το λόγο απαιτείται θεραπεία είτε χρήσης νάρθηκα είτε χειρουργικού τύπου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται μία μαγνητική τομογραφία (MRI).
Η θεραπεία της σκολίωσης μπορεί να γίνει είτε συντηρητικά και με χρήση κατάλληλων ναρθήκων είτε με χειρουργείο. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία, τον τύπο και τη σοβαρότητα της κυρτότητας, τη βασική διάγνωση και πόσο καλά λειτουργούν τα πνευμόνια του ασθενούς.
Εάν ο ασθενής είναι ικανός να σταθεί, ο χειρουργός θα αξιολογήσει το σχήμα της πλάτης μέσω του Adams Forward Bend Test.
Εάν το άτομο με σκολίωση γέρνει προς τα εμπρός με τα πόδια και τα χέρια σε ευθεία ένα καθαρό πλευρικό εξόγκωμα θα είναι ορατό από πίσω.
Ο χειρουργός θα εκτιμήσει την κατάσταση της κυρτότητας μέσω ακτινογραφίας της σπονδυλικής στήλης και μέτρησης της Cobb Angle.
Ο νάρθηκας σκολίωσης καθυστερεί την ανάπτυξη της κυρτότητας και μπορεί να βοηθήσει στην ισορροπία και λειτουργία της στάσης του ασθενούς. Ωστόσο, η χρήση του είναι απαιτητική και χρειάζεται την ταυτόχρονη συνεργασία του ασθενούς αλλά και του στενότερου οικογενειακού του περιβάλλοντος.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ηλικία των εννέα μηνών και ίσως νωρίτερα για κάποιες σοβαρές κυρτότητες σε νευρομυϊκές παθήσεις. Επίσης, για να είναι περισσότερο αποτελεσματικός ο νάρθηκας είναι απαραίτητο να εφαρμόζεται 16 – 23 ώρες ημερησίως.
Το χειρουργείο συνίσταται σε ασθενείς με κυρτότητα μεγαλύτερη από 40 μοίρες και συνεχιζόμενη ανάπτυξη (με δείκτες ανάπτυξης όπως την οστεοποίηση της λαγονίου ακρολοφίας και του τριακτινωτού χόνδρου), καθώς και σε περιπτώσεις κυρτότητας μεγαλύτερης από 50 μοίρες, η οποία επιφέρει διαταραχές της λειτουργικότητας του ασθενούς.
Οι κυριότεροι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης είναι:
Αυτό επιτυγχάνεται με:
Στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τις πλέον σύγχρονες επεμβατικές και μη μεθόδους όλες οι παθήσεις του αξονικού σκελετού, όντας στην αιχμή των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει αποκλειστικής χρήσης εξελιγμένα χειρουργικά εμφυτεύματα, ειδικά χειρουργικά σκόπευτρα και χειρουργικά εργαλεία, καθώς και ηλεκτρονικά βοηθήματα προηγμένης τεχνολογίας.
Το Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης στελεχώνεται με επιστήμονες με εξειδικευμένη και πολυετή εμπειρία στη σύγχρονη αντιμετώπιση παραμορφώσεων, παθήσεων, όγκων και τραυματισμών του συνόλου της σπονδυλικής στήλης, από τον αυχένα μέχρι και το ιερό, καλύπτοντας όλες τις ηλικίες.
Σε συνεργασία και με τις ανάλογες ειδικότητες, αναλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις παθήσεων του αξονικού σκελετού, επείγουσες και χρόνιες.
Μέχρι σήμερα έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χιλιάδες περιστατικά.
Στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τις πλέον σύγχρονες επεμβατικές και μη μεθόδους όλες οι παθήσεις του αξονικού σκελετού, όντας στην αιχμή των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει αποκλειστικής χρήσης εξελιγμένα χειρουργικά εμφυτεύματα, ειδικά χειρουργικά σκόπευτρα και χειρουργικά εργαλεία, καθώς και ηλεκτρονικά βοηθήματα προηγμένης τεχνολογίας.
Μεταξύ των παθήσεων που αντιμετωπίζονται στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης είναι:
Οι όγκοι και οι «ογκόμορφες» εξεργασίες του μυοσκελετικού συστήματος εμπίπτουν σε μία μάλλον ασυνήθη ομάδα νοσημάτων, η οποία μπορεί να αφορά τόσο τα οστά, όσο και τα περιβάλλοντα μαλακά μόρια.
Η Μυοσκελετική Ογκολογία είναι ένας κλάδος της Ογκολογίας που ασχολείται ειδικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία αυτών των νοσημάτων, και απαιτεί τη συντονισμένη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων.
Ενδεικτικά, αναφέρεται εδώ ο ρόλος του εξειδικευμένου ακτινοδιαγνώστη ιατρού, με εμπειρία στις παθήσεις του μυοσκελετικού, και του παθολόγου-ογκολόγου, ο οποίος θα αναλάβει τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής θεραπείας αλλά και τη γενικότερη διαχείριση των διαφόρων παθολογικών θεμάτων, που ενδεχομένως να προκύψουν κατά τη θεραπεία του ασθενούς.
Ακολούθως, ο ειδικά εκπαιδευμένος χειρουργός ορθοπαιδικός, με την πολύτιμη βοήθεια του παθολογοανατόμου, που ασχολείται επισταμένα με τις παθήσεις του μυοσκελετικού, προβαίνει οπωσδήποτε σε βιοψία για τον περαιτέρω χαρακτηρισμό της βλάβης, και ακολούθως στη θεραπεία, η οποία μπορεί να απαιτεί επιπρόσθετη συνεργασία και συντονισμό με άλλες ειδικότητες, ιατρικές ή μη.
Οι όγκοι του μυοσκελετικού παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία τόσο στην κλινική όσο και στην απεικονιστική τους εμφάνιση, με αποτέλεσμα να συγχέονται συχνά με άλλες καλοήθεις καταστάσεις, όπως π.χ. οι λοιμώξεις.
Λόγω της μικρής επίπτωσης των όγκων του μυοσκελετικού, η εμπειρία που αποκτά ένας ιατρός, που αντιμετωπίζει περιστασιακά έναν τέτοιο ασθενή, είναι τελικά σε βάθος χρόνου μικρή και έτσι απαιτείται εξειδικευμένη εκπαίδευση τόσο για τη διάγνωση, όσο και για τη θεραπεία αυτών των μυοσκελετικών όγκων.
Συχνά μάλιστα ο ιατρός που διενεργεί τη βιοψία είναι διαφορετικός από αυτόν που τελικά αντιμετωπίζει χειρουργικά τον ασθενή, κάτι που δημιουργεί πρόσθετες τεχνικές δυσκολίες ή οδηγεί σε λάθος αντιμετώπιση.
Η εξαίρεσή των όγκων του μυοσκελετικού και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ασθενή ενδέχεται να παρουσιάζει ειδικές τεχνικές δυσκολίες, όπως π.χ. η αποκατάσταση αγγείων ή νεύρων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποκατάσταση του σκελετού είναι περίπλοκη και αφορά εξαιρετικώς βαρείες επεμβάσεις της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής.
Η πρώτη συνήθης ερώτηση που απευθύνει ο ασθενής αφορά το αν η διάγνωση είναι «καλοήθεια ή κακοήθεια».
Δυστυχώς όμως, ο ορισμός αυτός αποδεικνύεται συχνά ανεπαρκής, καθώς ένας καλοήθης ιστολογικά όγκος μπορεί να παρουσιάσει εξαιρετικά επιθετική συμπεριφορά με επανειλημμένες υποτροπές και να απειλήσει μέχρι και τη ζωή του ασθενή, ενώ αντίθετα υπάρχουν όγκοι ιστολογικά κακοήθεις, οι οποίοι όμως αν αντιμετωπιστούν εξαρχής σωστά παρουσιάζουν μία εξαιρετική πορεία και μπορεί να μιλάμε για πλήρη ίαση του ασθενή.
Στη διαγνωστική διαδικασία των ασθενών με όγκους του μυοσκελετικού ακολουθείται διεθνώς μία ιεραρχημένη προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία από το ιστορικό και τη φυσική εξέταση (ηλικία ασθενή, εντόπιση και υφή όγκου, χαρακτήρες του πόνου), αλλά και από τα απεικονιστικά ευρήματα (απλή ακτινογραφία, αξονική τομογραφία με σκιαγραφικό, μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων - PET scan).
Από τη μελέτη των ανωτέρω, ο χειρουργός που θα πραγματοποιήσει τη βιοψία για τη λήψη υλικού και τη διενέργεια παθολογοανατομικής εξέτασης, θα πρέπει να έχει στο νου του μία πρώτη ομάδα πιθανών διαγνώσεων, ώστε το αποτέλεσμα της ιστολογικής να έρθει κατά το δυνατόν επιβεβαιωτικά.
Η σημασία έγκειται στο γεγονός ότι διαφορετικά προσεγγίζεται ένας επιθετικός όγκος του μυοσκελετικού από έναν πιο αργής ανάπτυξης. Το γεγονός δε αυτό αποκτά μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα αν η βλάβη γειτνιάζει με ευγενή μαλακά μόρια όπως είναι τα αγγεία και τα νεύρα.
Τα όρια της εκτομής θα πρέπει να μην έχουν κύτταρα του όγκου και ταυτόχρονα να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του μέλους, εφόσον αυτό είναι δυνατό.
Επομένως, η σύγχρονη τάση στη Μυοσκελετική Ογκολογία είναι η κλειστή βιοψία δια βελόνης και οι επεμβάσεις διάσωσης μέλους, ενώ οι ακρωτηριασμοί είναι πλέον σπάνιοι, ακόμα και για πολύ επιθετικούς όγκους.
Ο πόνος στην οσφυϊκή χώρα είναι ένα σύνηθες πρόβλημα. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι μέχρι την ηλικία των 20,50% του πληθυσμού έχει μία εμπειρία πόνου στη μέση.
Το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 80% στην ηλικία των 60 χρόνων και είναι δεύτερο σε εμφάνιση μετά το κοινό κρυολόγημα.
Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα μελέτες, η πιο κοινή διάγνωση είναι ουσιαστικά η… «μη διάγνωση», καθώς τα αίτια του πόνου στη μέση μένουν συχνά αδιευκρίνιστα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ακούγεται από ειδικούς η διάγνωση «εκφυλιστική νόσος της σπονδυλικής στήλης».
Περισσότερο ειδικές διαγνώσεις είναι τα συμπιεστικά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη (π.χ. στην περίπτωση της οστεοπόρωσης), η σπονδυλολίσθηση – σε περιπτώσεις μικρότερων αλλά και μεγαλύτερων ηλικιών, οι όγκοι, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και η φλεγμονή.
Περίπου το 2% των πασχόντων διαγιγνώσκονται με συνυπάρχουσα συμπτωματολογία από το ισχιακό νεύρο, με τον πόνο να αντανακλά στο αντίστοιχο πόδι.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος είναι αυτοπεριοριζόμενος.
Το πρόβλημα, παρόλα αυτά, παραμένει και, εξαιτίας της μη σωστής αρχικής διάγνωσης αλλά και για άλλους λόγους, τα συμπτώματα υποτροπιάζουν.
Ο χρόνος της υποτροπής δεν είναι γνωστός και πολλές φορές αποτελεί τμήμα της εξέλιξης της νόσου.
Για να αποτραπεί η υποτροπή θα πρέπει καταρχήν ο γιατρός να κάνει σωστή διάγνωση.
Γενικές αρχές ανεξάρτητα από την υποκείμενη παθολογία είναι η εκμάθηση σωστού κινητικού προτύπου και η επανατροφοδότηση, ώστε μέσα από αυτά ο ασθενής να μάθει τη σωστή στάση για να μην επιβαρύνει τη μέση του.
Επίσης, ειδικές ασκήσεις που αφορούν τη μέση, όπως ενδυνάμωση της ζώνης του κορμού (κοιλιακοί-ραχιαίοι), ασκήσεις διάτασης των μυών της ράχης και των οπισθίων μηριαίων. Επιπλέον η εφαρμογή ψυχρών και θερμών επιθεμάτων μπορεί να βοηθήσει. Ως φαρμακευτική αγωγή προτείνεται η αντιφλεγμονώδη θεραπεία (NSAIDS).
Σε εκτεταμένες επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση των απεικονιστικών ευρημάτων (απλών ακτινογραφιών) με την υποκείμενη παθολογία και αυτό πολλές φορές είναι παραπλανητικό για το γιατρό αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές ακούγεται η έκφραση αρθρίτιδα ή εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ακριβή υποκείμενη αιτία.
Η πραγματικότητα είναι ότι πέρα από το γενικότερο χαρακτηρισμό για την εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι αρκετά δύσκολο να μιλήσουμε με σιγουριά για την ακριβή αιτία.
Πέρα από τις κλασσικές εξετάσεις, όπως η αξονική (CT) και η μαγνητική τομογραφία (MRI), υπάρχουν και άλλες, όπως το σπινθηρογράφημα οστών, το SPECT, καθώς και η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος του δισκογραφήματος.
Το τελευταίο αποτελεί εξέταση ρουτίνας σε μεγάλες Κλινικές Σπονδυλικής Στήλης του εξωτερικού. Θιασώτες της μεθόδου υποστηρίζουν, ότι πέρα από τη βοήθεια που προσφέρει στη διάγνωση της δισκικής νόσου είναι χρήσιμη και στην απόφαση του είδους της χειρουργικής αντιμετώπισής της, ειδικά όταν υπάρχει ακεραιότητα των οπισθίων σπονδυλικών στοιχείων.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο Khai Lam, ένας από τους μεγαλύτερους χειρουργούς Σπονδυλικής Στήλης, ακολουθεί μέθοδο αντιμετώπισης τέτοια, που υπαγορεύεται από τα αποτελέσματα του δισκογραφήματος.
Ωστόσο, το σωστό ιστορικό και η σωστή κλινική εξέταση είναι αυτά που παίζουν το σημαντικότερο ρόλο, παρόλη την καινούρια πανάκριβη τεχνολογία.
Η λήψη λεπτομερούς ιστορικού είναι απαραίτητη. Τα αναλγητικά χάπια, τα αντιφλεγμονώδη, τα μυοχαλαρωτικά, η εκμάθηση στάσης – άρσης αντικειμένων, η εκμάθηση σωστής βάδισης και οι εξατομικευμένες φυσιοθεραπευτικές ασκήσεις έχουν θέση.
Στην τελευταία περίπτωση υπάρχει διχογνωμία ακόμα και για τη χρονική διάρκεια έναρξης των χειρισμών. Άλλοι ισχυρίζονται ότι η θέση των οποιουδήποτε είδους χειρισμών – φυσικοθεραπείας είναι μετά τις τρεις πρώτες εβδομάδες, ενώ άλλοι την προτείνουν ακόμα νωρίτερα. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας, ωστόσο, είναι το είδος της υποκείμενης παθολογίας κι όχι το ακριβές χρονικό διάστημα της έναρξης των συμπτωμάτων.
Επίσης, μέρος της συντηρητικής θεραπείας αποτελούν και οι ακτινοσκοπικά κατευθυνόμενες εγχύσεις (στον επισκληρίδιο χώρο, καθώς και στις οπίσθιες σπονδυλικές αρθρώσεις) που γίνεται από εξειδικευμένους Χειρουργούς Σπονδυλικής Στήλης και από Αναισθησιολόγους.
Παλιότερα μη γνωρίζοντας πολλά, η κατάκλιση και η ξεκούραση στο κρεβάτι συστήνονταν από πολλούς. Σήμερα, και έχοντας καλή γνώση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας, πολυκεντρικές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι ασθενείς έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα όταν ακολουθούν μία φυσιολογική δραστηριότητα και όχι όταν κατακλίνονται στο κρεβάτι.
Άρα αυτό που πρέπει να συστήνεται είναι να ακολουθούν μία μέτρια και χαλαρή δραστηριότητα και να αποφεύγουν τις κινήσεις εκείνες που επιδεινώνουν τον πόνο.
Όταν, όμως, παρά τη συντηρητική θεραπεία δεν υπάρχει βελτίωση της κατάστασης του ασθενούς, τότε η μόνη επιλογή είναι το χειρουργείο. Αυτή είναι μία απόφαση που τη λαμβάνει ο ασθενής από κοινού με τον ιατρό του κι εφόσον έχει επιβεβαιωθεί ότι ο πρώτος θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα από το χειρουργείο.
Σήμερα, υπάρχουν νέες τεχνικές που καθιστούν το χειρουργείο αυτό ευκολότερο για τον ασθενή. Στις Ελάχιστες Επεμβατικές Μεθόδους, όπως μικροδισκεκτομή (με τη χρήση ή μη χειρουργικού μικροσκοπείου), και τεχνικές MISS TLIF, PLIF και XLIF, επιπλοκές, όπως η διεγχειρητική απώλεια αίματος, είναι μηδαμινές και η νοσηλεία του ασθενούς ανέρχεται σε μία ή το πολύ δύο ημέρες.
Σκολίωση είναι η πλευρική κυρτότητα της σπονδυλικής στήλης, η οποία μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του ανθρώπου στην παιδική ηλικία.
Η σκολίωση εμφανίζεται συνήθως νωρίς κατά την εφηβεία (9 – 15 ετών) χωρίς αυτό να αποκλείει πιο πρώιμη εμφάνιση της νόσου. Η εξέλιξή της μπορεί να είναι βραδεία ή ταχεία.
Εξαιρέσεις αποτελούν τα παιδιά με νευρομυϊκή πάθηση, τα οποία θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τα πρώτα τους χρόνια.
Το ιατρικό προσωπικό (συμπεριλαμβανομένων των παιδιάτρων και των νευρολόγων) θα πρέπει να γνωρίζει ότι η σκολίωση είναι πιθανό να εμφανιστεί, γι’ αυτό θα πρέπει να ελέγχουν τακτικά τα παιδιά για σημάδια κυρτότητας στη σπονδυλική στήλη
Η σπονδυλική στήλη μπορεί να κυρτώσει προς κάθε πλευρά του σώματος:
Υπάρχουν τέσσερα κύρια αίτια της σκολίωσης στα παιδιά και στα νεαρά άτομα:
Η σκολίωση μπορεί να αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα ανάλογα την περίπτωση.
Η ιδιοπαθής μορφή της σκολίωσης είναι η πιο συχνή μορφή και συναντάται σε ποσοστό περίπου 70 – 80% όλων των περιπτώσεων ασθενών πάσχοντες από σκολίωση.
Η αιτία μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστη. Η άποψη από αρκετούς, ειδικούς και μη στον ιατρικό χώρο, ότι αιτίες όπως η μεταφορά βαρέων αντικειμένων, τύπου σχολικής τσάντας στον ένα ώμο, η κακή στάση, η άθληση και η φτωχή δίαιτα σε ασβέστιο είναι θεωρίες που δεν τυγχάνουν αποδοχής από ειδικούς χειρουργούς σπονδυλικής στήλης.
Επίσης, καμία από τις παραπάνω αιτίες δεν έχει αποδειχτεί ως τέτοια από κάποια μεγάλη έρευνα. Εκτεταμένες μελέτες τρέχουν αυτή τη στιγμή σε μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, όπως αυτό του Λονδίνου, στο King’s College και συγκεκριμένα στο Twin Research Department, όπου προσπαθούν να αποδείξουν τη γονιδιακή σχέση της Σκολίωσης.
Άλλοι παράγοντες που κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της σκολίωσης είναι αιτίες από το κεντρικό νευρικό, ορμονικοί (μελατονίνη) και άλλοι αυξητικοί παράγοντες, καθώς επίσης και εμβιομηχανικοί παράγοντες.
Η ιδιοπαθής σκολίωση, ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης, μπορεί να ταξινομηθεί σε:
Η παιδική σκολίωση είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαγιγνώσκεται όσο το δυνατόν συντομότερα. Στην περίπτωση της παιδικής σκολίωσης υπάρχει μία υπεροχή στην εμφάνιση του γυναικείου φύλου σε αναλογία 5/4 και το είδος της παραμόρφωσης τείνει να είναι δεξιά θωρακική ή διπλή μέγιστη παραμόρφωση.
Το 70% των παραμορφώσεων εμφανίζει επιδείνωση και γι‘ αυτό το λόγο απαιτείται θεραπεία είτε χρήσης νάρθηκα είτε χειρουργικού τύπου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται μία μαγνητική τομογραφία (MRI).
Η θεραπεία της σκολίωσης μπορεί να γίνει είτε συντηρητικά και με χρήση κατάλληλων ναρθήκων είτε με χειρουργείο. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία, τον τύπο και τη σοβαρότητα της κυρτότητας, τη βασική διάγνωση και πόσο καλά λειτουργούν τα πνευμόνια του ασθενούς.
Εάν ο ασθενής είναι ικανός να σταθεί, ο χειρουργός θα αξιολογήσει το σχήμα της πλάτης μέσω του Adams Forward Bend Test.
Εάν το άτομο με σκολίωση γέρνει προς τα εμπρός με τα πόδια και τα χέρια σε ευθεία ένα καθαρό πλευρικό εξόγκωμα θα είναι ορατό από πίσω.
Ο χειρουργός θα εκτιμήσει την κατάσταση της κυρτότητας μέσω ακτινογραφίας της σπονδυλικής στήλης και μέτρησης της Cobb Angle.
Ο νάρθηκας σκολίωσης καθυστερεί την ανάπτυξη της κυρτότητας και μπορεί να βοηθήσει στην ισορροπία και λειτουργία της στάσης του ασθενούς. Ωστόσο, η χρήση του είναι απαιτητική και χρειάζεται την ταυτόχρονη συνεργασία του ασθενούς αλλά και του στενότερου οικογενειακού του περιβάλλοντος.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ηλικία των εννέα μηνών και ίσως νωρίτερα για κάποιες σοβαρές κυρτότητες σε νευρομυϊκές παθήσεις. Επίσης, για να είναι περισσότερο αποτελεσματικός ο νάρθηκας είναι απαραίτητο να εφαρμόζεται 16 – 23 ώρες ημερησίως.
Το χειρουργείο συνίσταται σε ασθενείς με κυρτότητα μεγαλύτερη από 40 μοίρες και συνεχιζόμενη ανάπτυξη (με δείκτες ανάπτυξης όπως την οστεοποίηση της λαγονίου ακρολοφίας και του τριακτινωτού χόνδρου), καθώς και σε περιπτώσεις κυρτότητας μεγαλύτερης από 50 μοίρες, η οποία επιφέρει διαταραχές της λειτουργικότητας του ασθενούς.
Οι κυριότεροι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης είναι:
Αυτό επιτυγχάνεται με:
Στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τις πλέον σύγχρονες επεμβατικές και μη μεθόδους όλες οι παθήσεις του αξονικού σκελετού, όντας στην αιχμή των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει αποκλειστικής χρήσης εξελιγμένα χειρουργικά εμφυτεύματα, ειδικά χειρουργικά σκόπευτρα και χειρουργικά εργαλεία, καθώς και ηλεκτρονικά βοηθήματα προηγμένης τεχνολογίας.
