Ως παχυσαρκία ορίζεται η αύξηση του λίπους πάνω από κάποια όρια. Στους ενήλικες η παχυσαρκία εκτιμάται με το Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI).

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI) παρουσιάζει ευθεία συσχέτιση με την ποσότητα του σωματικού λίπους τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), στους ενήλικες η παχυσαρκία ορίζεται ως ΒΜΙ ίσο ή μεγαλύτερο από 30 kg/m2 και το υπερβάλλον βάρος ως ΒΜΙ 25-30 kg/m2.

Η παχυσαρκία αντιμετωπίζεται ως ασθένεια πλέον, γιατί επηρεάζει αρνητικά την υγεία, οδηγεί στη μείωση του προσδόκιμου ζωής και συντελεί στην εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων.

Ειδικότερα, η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης νόσων και ιδιαίτερα καρδιοπάθειας, διαβήτη τύπου 2, αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, οστεοαρθρίτιδας και ορισμένων μορφών καρκίνου.

Η παχυσαρκία θεωρείται αποτέλεσμα της αυξημένης πρόσληψης τροφών σε συνδυασμό με την έλλειψη σωματικής άσκησης και τη γενετική προδιάθεση, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις για την παχυσαρκία ευθύνονται ενδοκρινικές διαταραχές, φάρμακα ή και ψυχικές νόσοι.

Επιπλοκές

Η παχυσαρκία ευθύνεται για µία πληθώρα νοσημάτων, όπως:

• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2: Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, που οφείλεται κυρίως στην αντοχή στην ινσουλίνη. Χωρίς αγωγή είναι µαθηµατικά βέβαιες οι επιπλοκές του διαβήτη που αφορούν τα αγγεία, τους νεφρούς και τα µάτια.
• Αρτηριακή υπέρταση και καρδιοαγγειακά προβλήµατα: Η υπέρταση προκαλεί βλάβες στην καρδιά και τα αγγεία, κυρίως του εγκεφάλου και των νεφρών.
• Προβλήµατα στις αρθρώσεις: Οι αρθρώσεις, οι οποίες δε µπορούν να αντέξουν για µεγάλο χρονικό διάστηµα τα υπερβολικά κιλά, καταστρέφονται προοδευτικά. Το αποτέλεσµα είναι η εµφάνιση αρθρίτιδας, κυρίως στα ισχία και τα γόνατα.
• Αναπνευστικές διαταραχές: Το άσθµα και η δύσπνοια στην κόπωση, είναι πολύ συχνές διαταραχές των παχύσαρκων. Το σύνδροµο της υπνικής άπνοιας είναι µία πολύ σοβαρή επιπλοκή της παχυσαρκίας, διότι κατά τη διάρκεια του ύπνου σταµατά η αναπνοή και µειώνεται η παροχή οξυγόνου στον οργανισµό.
• Χολολιθίαση: Η χολή, υπερκορεσµένη σε χοληστερόλη, γίνεται λιθογόνος µε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης επιπλοκών, όπως η χολοκυστίτιδα ή η παγκρεατίτιδα.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση: Ευνοείται από τη διάταση του διαφράγµατος και την ενδοκοιλιακή αύξηση της πίεσης, λόγω του πάχους. Αποτέλεσµα της παλινδρόµησης είναι η οισοφαγίτιδα, δηλαδή χηµικό έγκαυµα του οισοφάγου, η οποία απαιτεί συγκεκριµένη αγωγή.
• Δυσλιπιδαιµία: ∆ιαταραχές του µεταβολισµού των λιπιδίων.
• Υπογονιµότητα και διαταραχές της περιόδου: Η υπερβολική αύξηση του λίπους αυξάνει το επίπεδο των οιστρογόνων και προκαλεί διαταραχές της περιόδου και υπογονιµότητα.
• Ακράτεια ούρων: Ακράτεια ούρων, η οποία οφείλεται στην αυξηµένη ενδοκοιλιακή πίεση και τις διαταραχές της στατικής της πυέλου που προκαλεί.
• Κατάθλιψη: Είναι αποτέλεσµα των χρόνιων ενοχληµάτων, της αποτυχίας της δίαιτας και της κακής εικόνας που αποκτά για τον εαυτό του το άτοµο.
• Καρκίνος: Υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος για καρκίνο του νεφρού για άντρες και γυναίκες, καθώς επίσης κίνδυνος καρκίνου του µαστού και της µήτρας στις γυναίκες.

Βεβαίως, δεν πρέπει να αγνοούµε τον κοινωνικό και οικογενειακό αποκλεισµό, ο οποίος συνδέεται µε δυσκολία στην αναζήτηση εργασίας στην επαγγελµατική εξέλιξη, στις ενδυµατολογικές επιλογές, κ.λπ.

Θεραπεία

Η χειρουργική της παχυσαρκίας κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια λόγω των µετρίων αποτελεσμάτων που έχουν οι φαρμακευτικές λύσεις, αλλά και οι δίαιτες.

Τα τελευταία 15 χρόνια, µε την καθιέρωση της λαπαροσκόπησης στην καθηµερινή χειρουργική πρακτική, επετράπη µία πραγµατική αύξηση των βαριατρικών επεµβάσεων, οι οποίες γρήγορα έγιναν ανώδυνες και εξαιρετικά αποτελεσµατικές.