Νοσογόνος παχυσαρκία & αναπνευστικό

Εμμανουήλ Γιατρομανωλάκης, Πνευμονολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης

Μονάδα Βαριατρικής Χειρουργικής, Ιατρικό Περιστερίου.

Η νοσογόνος παχυσαρκία αποτελεί, αναμφίβολα, μία μεγάλη μάστιγα, καθώς επιβαρύνει σημαντικά τον ανθρώπινο οργανισμό. Ένα από τα πολλά συστήματα που επηρεάζονται, σε μεγάλο βαθμό, είναι και το αναπνευστικό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η αναπνευστική λειτουργία, προκαλώντας περιορισμό της αναπνοής, δηλαδή μείωση της έκπτυξης των πνευμόνων. 

Για να γίνει κατανοητό αυτό, θα πρέπει να αναφερθούμε στο διάφραγμα, το οποίο και αποτελεί τον πιο σημαντικό εισπνευστικό μυ, που διαχωρίζει τη θωρακική κοιλότητα από την κοιλιακή χώρα. Ειδικότερα, κατά την εισπνοή, το διάφραγμα κατέρχεται, προκειμένου να εκπτυχθούν οι πνεύμονες. Όμως, η μεγάλη συσσώρευση λίπους στην κοιλιακή χώρα, όπως συμβαίνει στη νοσογόνο παχυσαρκία, έχει σαν αποτέλεσμα να ωθείται το διάφραγμα προς τα επάνω και να μειώνεται το εύρος κινητικότητάς του, προκαλώντας, κατά συνέπεια, μείωση του εύρους έκπτυξης των πνευμόνων, οπότε και περιοριστικό σύνδρομο, κατάσταση η οποία επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο κατά την κατάκλιση, επειδή το διάφραγμα ανέρχεται ακόμα πιο πολύ σε σχέση με την όρθια θέση. Βάσει, λοιπόν, αυτού του μηχανισμού, οι ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία αναπτύσσουν, συνήθως, το σύνδρομο παχυσαρκίας υποαερισμού, το οποίο χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Πολλές φορές, μάλιστα, στους ασθενείς αυτούς συνυπάρχει και σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών.

Οι ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία είναι δυνατό να αναπτύξουν αμιγώς αποφρακτικές άπνοιες στον ύπνο, λόγω λειτουργικής στένωσης των ανώτερων αεροφόρων οδών, που προκαλείται από τη συσσώρευση λίπους στην περιοχή του λαιμού ή λόγω επιδείνωσης του συνδρόμου σε έδαφος προϋπάρχουσας ανατομικής στένωσης στην περιοχή του λαιμού. Οι ασθενείς με αποφρακτικές άπνοιες εμφανίζουν νυχτερινά συμπτώματα, όπως ροχαλητό, διακοπές αναπνοής, αφύπνιση με αίσθημα πνιγμονής, ανήσυχο ύπνο, πολλαπλές αφυπνίσεις, ούρηση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ξηρότητα στόματος κατά την έγερση, καθώς και ημερήσια συμπτώματα, όπως υπνηλία, κόπωση, μείωση μνήμης και συγκέντρωσης, διαταραχές συναισθήματος, πρωινές κεφαλαλγίες και σεξουαλικές διαταραχές. Επίσης, οι αποφρακτικές άπνοιες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά και το καρδιαγγειακό σύστημα, οδηγώντας σε ανάπτυξη πνευμονικής υπερτάσεως, αρτηριακής υπερτάσεως, στεφανιαίας νόσου, καρδιακής ανεπάρκειας, αρρυθμιών, σε εμφάνιση εγκεφαλικών επεισοδίων, ακόμα και σε αιφνίδιο θάνατο.

​Θα πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι σε ασθματικούς ασθενείς η νοσογόνος παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου συχνών και σοβαρών παροξύνσεων.

​Επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στην περαιτέρω αρνητική επίπτωση της νοσογόνου παχυσαρκίας στο αναπνευστικό σύστημα ασθενών που είναι και καπνιστές και που μπορεί να πάσχουν και από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Τέλος, η προεγχειρητική εκτίμηση του ασθενούς με νοσογόνο παχυσαρκία, όσον αφορά στο αναπνευστικό σύστημα, εκτός από τη λεπτομερή λήψη ιστορικού, περιλαμβάνει και μία σειρά εξετάσεων, όπως ακρόαση πνευμόνων, ακτινογραφία θώρακος, σπιρομέτρηση, αέρια αίματος και μελέτη ύπνου. Στόχος είναι η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής προετοιμασίας πριν από το χειρουργείο, όπως διακοπή καπνίσματος εάν πρόκειται για καπνιστή, λήψη βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων σε περίπτωση άσθματος ή ΧΑΠ, εφαρμογή αναπνευστικής συσκευής σε περίπτωση συνδρόμου παχυσαρκίας υποαερισμού και αποφρακτικών απνοιών, προκειμένου να οδηγηθεί ο ασθενής στο χειρουργείο με ασφάλεια.