Γιατί έχει αυξηθεί το ποσοστό των εμφραγμάτων στους νέους ανθρώπους;

Γράφει ο Αθανάσιος Κορδαλής, Καρδιολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Εργαστηρίου Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης στο Athens Heart Center, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου συνηθιζόταν να αναφέρεται στα κλασσικά καρδιολογικά συγγράμματα  ως  η «νόσος των ηλικιωμένων ανδρών». Με τα δεδομένα των μεγάλων μελετών της δεκαετίας του ‘80 μπήκαν στο χάρτη της επιδημιολογίας του εμφράγματος και οι γυναίκες, ενώ, πρόσφατα, δεδομένα δείχνουν ότι η νόσος αυτή, δυστυχώς, απασχολεί και τους νέους.

Ενώ λοιπόν, η συνολική επίπτωση των εμφραγμάτων φαίνεται να μειώνεται, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, το ενθαρρυντικό, αυτό, εύρημα δεν είναι σταθερό σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και, πιο συγκεκριμένα, φαίνεται να αυξάνεται στους νέους ενήλικες που βρίσκονται στην 3^η και 4^η δεκαετία της ζωής τους.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο του Αμερικάνικου Κολλεγίου Καρδιολογίας, τον περασμένο Μάρτιο, σε 2100 ασθενείς κάτω των 50 ετών που νοσηλεύτηκαν με έμφραγμα του μυοκαρδίου από το 2000 έως το 2016, το 20% ήταν κάτω των 40 ετών, ενώ, το ποσοστό των εμφραγματιών κάτω από 40 ετών αυξανόταν κατά 2% κάθε χρόνο τα τελευταία 10 χρόνια της μελέτης.  Επιπρόσθετα, φάνηκε ότι οι δυσμενείς εκβάσεις του εμφράγματος, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου, ήταν το ίδιο συχνές όσο και στους μεγαλύτερους ασθενείς, μη καθιστώντας το νεαρότερο της ηλικίας τους προστατευτικό παράγοντα για την πρόγνωσή τους.

Με βάση τα παραπάνω φαίνεται ότι κινούμαστε στη λάθος κατεύθυνση…

Τα δεδομένα είναι ανησυχητικά και πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο σε αυτόν τον πληθυσμό!

Παραδοσιακά αναφέρεται ότι οι νεότεροι εμφραγματίες σε σχέση με τους μεγαλύτερους παρουσιάζουν διαφορές στο προφίλ των παραγόντων κινδύνου τους. Πιο συγκεκριμένα, οι νεότεροι θεωρούταν ότι είναι συχνότερα καπνιστές, έχουν οικογενειακό ιστορικό πρώιμης εμφάνισης εμφραγμάτων και είναι, συνήθως, άντρες.

Ωστόσο, και στις τελευταίες, αυτές, μελέτες, φάνηκε ότι δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στους κλασσικούς παράγοντες κινδύνου μεταξύ νεότερων και μεγαλύτερων εμφραγματιών, με παρόμοια κατανομή του διαβήτη, της υπέρτασης, τους καπνίσματος και του οικογενειακού ιστορικού στις δύο ηλικιακές ομάδες!

Η παραπάνω διαπίστωση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική γιατί καταδεικνύει κάτι παραπάνω από την εισβολή των κλασσικών παραγόντων κινδύνου στους νέους ενήλικες, καταδεικνύει την υιοθέτηση ενός ανθυγιεινού τρόπου ζωής από μικρότερες ηλικιακές ομάδες, όπως παιδιά και έφηβοι, που φτάνουν ως νέοι ενήλικες να έχουν προφιλ πενηντάρηδων!

Σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα, η παχυσαρκία στους έφηβους καλπάζει, αυξάνονται συνεχώς οι ώρες που οι έφηβοι περνούν μπροστά σε οθόνες και ενώ το ποσοστό του καπνίσματος μένει σταθερό αυξάνεται, δραματικά, η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, τις επιπτώσεις του οποίου ακόμα δεν γνωρίζουμε καλά...

Οι κακές συνήθειες ξεκινούν νωρίτερα λοιπόν...

Μέχρι τώρα μιλούσαμε για πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη. Με την πρωτογενή πρόληψη προσπαθούμε να προλάβουμε την εκδήλωση της νόσου με τη θεραεπεία των παραγόντων κινδύνου ενώ, με τη δευτερογενή πρόληψη, στοχεύουμε με εντατικά θεραπευτικά μέτρα ασθενείς που ήδη έχουν πάθει έμφραγμα προκειμένου να μην ξαναπάθουν.

Η στροφή αυτή, όμως, στην επιδημιολογία του εμφράγματος και των παραγόντων κινδύνου δείχνει ότι έχει έρθει η ώρα να εστιάσουμε στην πρωταρχική (primordial) πρόληψη! Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη όχι της εμφάνισης της νόσου αυτής καθε αυτής, αλλά στην πρόληψη της εμφάνισης των παραγόντων κινδύνου της!

Απαιτεί παρεμβάσεις σε μικρότερες ηλικίες και περιλαμβάνει αλλαγές στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες που, δυνητικά, οδηγούν στην εμφάνιση των παραγόντων κινδύνου. Ο ρόλος των πολιτικών δημόσιας υγείας και των πολιτικών εκπαίδευσης στα θέματα υγείας είναι κεντρικός, και σημαντικότερος από του ιατρού, σε αυτό το πλαίσιο.

H προαγωγή της άσκησης, της υγιεινής διατροφής και της αποφυγής κάθε μορφής καπνίσματος στους εφήβους πρέπει να γίνουν σημαία αυτής της στροφής στην πρωταρχική πρόληψη.

Η καθολική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.