Ρομποτική κυστεκτομή με δημιουργία νέας ουροδόχου κύστεως

Γράφει ο Δρ. Νικόλαος Παρδαλίδης M.D., F.E.B.U, Διευθυντής Ουρολογικής και Αναίμακτης Χειρουργικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Ο ρόλος της ουροδόχου κύστεως

Η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο μυώδες όργανο που η βασική της λειτουργία είναι η συλλογή και αποθήκευση των ούρων, που παράγονται από τους νεφρούς, καθώς και η αποβολή τους με την ούρηση.

Επιδημιολογία

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος του ουροποιητικού και αποτελεί το 3% όλων των κακοηθειών. Η συχνότητα εμφάνισής του είναι σημαντικά μεγαλύτερη στους άνδρες (4:1).

Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 300.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου της ουροδόχου κύστεως, ενώ πεθαίνουν περίπου 120.000 ετησίως από τη νόσο.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Ο γνωστότερος παράγοντας, που ενοχοποιείται για την πρόκληση της νόσου, είναι το κάπνισμα, καθώς τα βλαβερά συστατικά του καπνού αποβάλλονται μέσω των ούρων και παραμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα στην ουροδόχο κύστη, με αποτέλεσμα να βλάπτουν τα επιφανειακά κύτταρα αυτής.

Σύμφωνα με μελέτες, οι καπνιστές έχουν 4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστεως από εκείνη των μη καπνιστών.

Άλλος αιτιολογικός παράγοντας της νόσου είναι η έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα σε χημικές ουσίες (ανιλίνη) και βαρέα μέταλλα και κυρίως εμφανίζεται σε άτομα που εργάζονται σε βαφεία, σε αυτοκινητοβιομηχανίες, σε εργοστάσια χάρτου και σε βυρσοδεψία.

Συμπτωματολογία και διαγνωστική προσπέλαση

Το κυρίαρχο σύμπτωμα της νόσου είναι η ανώδυνη μακροσκοπική αιματουρία, δηλαδή η παρουσία αίματος στα ούρα. Για το λόγο αυτό κάθε ασθενής με αιματουρία και ιστορικό καπνίσματος πρέπει να ελέγχεται από τον Ουρολόγο για πιθανή κακοήθεια. Διαγνωστικά εργαλεία είναι ο υπέρηχος, η κυτταρολογική εξέταση των ούρων και η αξονική ουρογραφία.

Η τελική όμως διάγνωση της νόσου γίνεται με ενδοσκοπικό έλεγχο (ουρηθροκυστεοσκόπηση) και η επιβεβαίωση γίνεται με βιοψία του όγκου ή του βλεννογόνου της κύστεως.

Ταξινόμηση

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως διακρίνεται σε επιφανειακό (μη διηθητικό), όπου ο καρκίνος εντοπίζεται στον βλεννογόνο και σε διηθητικό όπου ο καρκίνος εισχωρεί στο μυϊκό τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως.

Όταν ο καρκίνος έχει διηθήσει τους επιχώριους λεμφαδένες ή έχει προσβάλλει άλλα όργανα (ήπαρ, πνεύμονες κ.ά.), τότε μιλάμε για μεταστατικό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως.

Θεραπευτική αντιμετώπιση του διηθητικού καρκίνου της ουροδόχου κύστεως

Η θεραπεία εκλογής για τον διηθητικό ή τον επιθετικό επιφανειακό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως είναι η ριζική αφαίρεση του οργάνου (ριζική κυστεκτομή) και είτε η εκτροπή των ούρων, είτε η δημιουργία νέας ουροδόχου κύστεως από τμήμα λεπτού εντέρου, στη θέση της παλαιάς (νεοκύστη).

Σήμερα, στην εποχή της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, η Ρομποτική χειρουργική κερδίζει ολοένα έδαφος σε σχέση με την κλασική ανοιχτή χειρουργική, καθώς τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι πολλά για τον ασθενή, όπως ότι αποφεύγονται οι μεγάλες τομές, οι τραυματισμοί των ιστών και επιτυγχάνεται καλύτερο ογκολογικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.

Το Ρομποτικό σύστημα da Vinci αυξάνει τις χειρουργικές δυνατότητες, επιτρέποντας την πραγματοποίηση πολύπλοκων και λεπτών χειρισμών, διαμέσου μικρών οπών. Επίσης, παρέχει μεγέθυνση στο χειρουργικό πεδίο έως και 15 φορές καθώς και τρισδιάστατη (στερεοσκοπική) όραση. Έτσι, ο χειρουργός έχει την αίσθηση, ότι τα μάτια και τα χέρια του βρίσκονται μέσα στο σώμα του ασθενούς. Η επέμβαση πραγματοποιείται από τον χειρουργό μέσω της ρομποτικής κονσόλας, σε απόλυτα τεχνολογικό περιβάλλον με τρισδιάστατη εικόνα υψηλής ευκρίνειας, βάθος πεδίου και μεγέθυνση, δίνοντας στο χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει την απαιτητική αυτή επέμβαση μέσω μικρών οπών. Το Ρομποτικό σύστημα δεν προγραμματίζεται ούτε πραγματοποιεί επεμβάσεις χωρίς την εντολή του χειρουργού.

Τεχνική της μεθόδου

Η επέμβαση της ριζικής κυστεκτομής περιλαμβάνει 3 στάδια.

• Κυστεοπροστατεκτομή στους άνδρες και κυστεκτομή με αφαίρεση τραχήλου μήτρας, σαλπίγγων, ωοθηκών, μήτρας και μέρος του κόλπου στις γυναίκες
• Εκτεταμένη πυελική λεμφαδενεκτομή άμφω, η οποία έχει προγνωστικό αλλά κύρια θεραπευτικό ρόλο
• Δημιουργία ορθότοπης νεοκύστης από τμήμα λεπτού εντέρου ή δημιουργία ουρητηροειλεοδερμοστομίας (εκτροπή ούρων).

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η κοιλιά του ασθενούς διογκώνεται με αέριο και η     κάμερα μαζί με τους ρομποτικούς βραχίονες εισάγονται διαμέσου μικρών οπών στην κοιλιακή χώρα. Ο χειρουργός χρησιμοποιεί τους ρομποτικούς βραχίονες για να αφαιρέσει την ουροδόχο κύστη και στη συνέχεια πραγματοποιείται πυελική λεμφαδενεκτομή άμφω, ως μέρος της διαδικασίας. Η Ρομποτική μέθοδος είναι ιδανική για τη πραγματοποίηση του σταδίου αυτού, δεδομένου ότι επιτρέπει τη λεπτή αφαίρεση των λεμφαδένων από σημαντικά αγγεία και νεύρα, χωρίς απώλεια αίματος και με μεγάλη ακρίβεια. Τέλος, για την ανακατασκευή του ουροποιητικού, ο χειρουργός χρησιμοποιεί ένα κομμάτι από το λεπτό έντερο του ασθενούς για να δημιουργήσει μία νέα ουροδόχο κύστη, για την έξοδο των ούρων από τη φυσιολογική οδό.

Σήμερα, με τη Ρομποτική μέθοδο είναι δυνατόν να διατηρηθεί η σεξουαλική λειτουργία και στα 2 φύλα, με διατήρηση των στυτικών αγγείων και νεύρων (εφόσον αυτό είναι εφικτό από την έκταση της νόσου) και επιπλέον ο χειρουργός μπορεί να δημιουργήσει μία νέα ουροδόχο κύστη από τμήμα λεπτού εντέρου ρομποτικά μέσα στη κοιλιά του ασθενούς. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η φυσιολογική συνέχεια και λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος (ορθότοπη νεοκύστη), αποφεύγοντας την παρά φύση εκτροπή σε σακουλάκι.

Επίσης, σύμφωνα με μεγάλες συγκριτικές μελέτες, η Ρομποτική κυστεκτομή πλέον, εκτός από τα προηγούμενα πλεονεκτήματα, εμφανίζει και λιγότερα θετικά εγχειρητικά όρια σε σύγκριση με την ανοιχτή μέθοδο.

Συμπέρασμα

Με βάση όσα προαναφέρθηκαν η Ρομποτική θεωρείται ιδανική μέθοδος για αυτή την επέμβαση, καθώς επιτρέπει τη διενέργεια χειρισμών με υψηλή ακρίβεια, λεπτή παρασκευή των ιστών εξασφαλίζοντας ελάχιστη απώλεια αίματος, ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και πάνω από όλα ασφάλεια για τον ασθενή.

Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών στο Μαρούσι, η ομάδα μας υπό τη Δ/νση του Δρ. Νικόλαου Παρδαλίδη από το 2007 έχει ξεπεράσει τις 100 επεμβάσεις Ρομποτικής κυστεκτομής με δημιουργία νεοκύστης ή ουρητηροειλεοδερμοστομίας, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Επίσης, με τη Ρομποτική μέθοδο αντιμετωπίζονται ακόμη και δύσκολες περιπτώσεις, όπου η ανατομία της πυέλου δεν επιτρέπει την πρόσβαση όπως συχνά συμβαίνει στην κλασσική ανοιχτή χειρουργική.

Οφέλη Ρομποτικής μεθόδου

• Δημιουργία νέας ουροδόχου κύστης (νεοκύστης).
• Είναι ελάχιστα επεμβατική (πραγματοποιείται μέσω μικρών οπών).
• Λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές.
• Μικρή απώλεια αίματος διεγχειρητικά-μηδαμινή ανάγκη για μετάγγιση.
• Ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος.
• Μικρός χρόνος νοσηλείας (4-5ημέρες).
• Ταχύτερη κινητοποίηση του εντερικού σωλήνα (fast track recovery), με αποτέλεσμα ο ασθενής να επανέλθει συντομότερα στη φυσιολογική σίτιση.
• Γρήγορη ανάρρωση και ταχεία επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
• Βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα.
• Μέγιστο ογκολογικό αποτέλεσμα.
• Διατήρηση της στυτικής λειτουργίας (αναλόγως του σταδίου της νόσου).