Νέες εξελίξεις στην αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών της καρδιάς

Γράφει ο Δρ. Απόστολος Γ. Ρουμπελάκης MD, PhD, FETCS, Καρδιοχειρουργός
Διευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Καρδιοχειρουργός Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, Ειδικός Ρομποτικής και Ελάχιστα επεμβατικής Καρδιοχειρουργικής.

Η καρδιά διαθέτει τέσσερις βαλβίδες οι οποίες εξασφαλίζουν τη ροή του αίματος, αποκλειστικά προς μία κατεύθυνση, βοηθώντας στη σωστή λειτουργία της και συγκεκριμένα, την τριγλώχινα, τη μιτροειδή, την πνευμονική και την αορτική βαλβίδα. Οι βαλβίδες αποτελούνται από δυνατούς, λεπτούς υμένες που ονομάζονται γλωχίνες και οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με το μυοκάρδιο, τον μυ της καρδιάς. Η μιτροειδής και η αορτική βαλβίδα, οι βαλβίδες «εισόδου» και «εξόδου» αντίστοιχα, της αριστερής κοιλίας που αποτελεί με τη σειρά της, την κυρίως «αντλία» της καρδιάς μας, είναι τα μέρη που εμφανίζουν, ποσοστιαία, τις συχνότερες βλάβες. Υπολογίζεται ότι σε ένα ποσοστό που ξεπερνά το 15%  του πληθυσμού άνω των 65 ετών υπάρχει σοβαρή δυσλειτουργία, σε τουλάχιστον μια καρδιακή βαλβίδα.  Επιπρόσθετα, δεν είναι λίγοι ανάμεσά μας αυτοί που γνωρίζουν και παρακολουθούν, από νεαρή ηλικία κάποια βαλβιδοπάθεια, όπως π.χ. η πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας ή την παρουσία δίπτυχης αορτικής βαλβίδας.

Συμπτώματα της βαλβιδοπάθειας:

Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται συνήθως από βαλβιδοπάθειες είναι: εύκολο λαχάνιασμα και κόπωση, πόνος ή βάρος στο στήθος, ταχυκαρδίες ή και λιποθυμικά επεισόδια. Συχνά οι δυσλειτουργίες των καρδιακών βαλβίδων είναι σοβαρές και απειλούν την ομαλή λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων. Πολλές φορές μάλιστα, οι βαλβιδοπάθειες δρουν «ύπουλα» αφού μπορεί να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη ζημιά στην καρδιά μας, πριν ακόμα να εμφανίσουμε κάποιο συγκεκριμένο σύμπτωμα. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο επιβάλλεται ο προληπτικός έλεγχος για πιθανή διαπίστωση βαλβιδοπαθειών με μια πολύ κοινή εξέταση, το υπερηχογράφημα καρδιάς.

Νέες εξελίξεις στην αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών:

Η αντιμετώπιση σοβαρών βαλβιδοπαθειών απαιτεί, συνήθως, χειρουργική παρέμβαση. Ειδικά στις περιπτώσεις των παθήσεων της μιτροειδούς αλλά και σε περιπτώσεις ανεπάρκειας της αορτικής βαλβίδας, στόχος είναι η διατήρηση της βαλβίδας και η διενέργεια βαλβιδοπλαστικής, δηλαδή επιδιόρθωσης, αντί για αντικατάσταση. Στο παρελθόν, οι φυσικές μας βαλβίδες αφαιρούνταν και στη θέση τους τοποθετούνταν προσθετικές μεταλλικές ή βιολογικές βαλβίδες. Αυτές οι επεμβάσεις συνοδευόντουσαν από βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές, όπως αιμορραγίες, θρομβώσεις, καρδιακές λοιμώξεις. Οι παρενέργειες αυτές εξαλείφονται με τη διενέργεια βαλβιδοπλαστικής, όπου διατηρούμε τη φυσική μας βαλβίδα επιδιορθωμένη, με άριστα μακροχρόνια αποτελέσματα και συχνά χωρίς την ανάγκη λήψης επιπλέον φαρμάκων. Έτσι, στις μέρες μας δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η αντικατάσταση για ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να θεωρηθεί ακρωτηριαστική επέμβαση αφού η βαλβίδα μπορεί να επισκευαστεί και να διατηρηθεί με βαλβιδοπλαστική, μια επέμβαση σαφώς ασφαλέστερη και με μεγαλύτερα μακροπρόθεσμα οφέλη για τον ασθενή.

Εξειδίκευση και Οργανωμένες Νοσοκομειακές δομές:

Οι επεμβάσεις αντιμετώπισης των βαλβιδοπαθειών απαιτούν εξειδίκευση, σύγχρονο νοσοκομειακό υλικοτεχνικό εξοπλισμό και συνεργασία μεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων που ασχολούνται με την καρδιά. Δύνανται να πραγματοποιηθούν με μικρές τομές, ενδοσκοπικά ή και διακαθετηριακά χωρίς να γίνει τομή στο στέρνο και είναι ασφαλείς. Τόσο στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών όσο και στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης η ομάδα μας έχει από το 2018 μέχρι σήμερα ποσοστά επιτυχούς βαλβιδοπλαστικής ανεπάρκειας μιτροειδούς βαλβίδας που αγγίζουν το απόλυτο 100%, γεγονός που μας τοποθετεί στις υψηλότερες θέσεις πανευρωπαϊκά.

Στις περιπτώσεις που η πάσχουσα βαλβίδα δεν μπορεί να διορθωθεί (όπως για παράδειγμα στις στενώσεις της αορτικής βαλβίδας), τότε θα πρέπει να αντικατασταθεί. Καταλυτικό ρόλο σε αυτό, έχει η σωστή επιλογή της κατάλληλης προσθετικής βαλβίδας που θα τοποθετηθεί. Πλέον, υπάρχουν νέα υλικά και τεχνολογίες που μας επιτρέπουν τοποθέτηση νέας γενιάς μηχανικών βαλβίδων που απαιτούν μικρότερες δόσεις αντιπηκτικών φαρμάκων και άρα είναι ασφαλέστερες, βιολογικές και σχεδιασμένες για νεότερες ηλικίες. Επιπρόσθετα, είμαστε πλέον σε θέση να προσφέρουμε και διακαθετηριακές λύσεις που επισπεύδουν, κατά πολύ, τη διάρκεια της επέμβασης. Και σε αυτήν την περίπτωση, οι τομές παραμένουν μικρές ενώ υπάρχουν και τελείως διαδερμικές διακαθετηριακές επιλογές αντικατάστασης.