Καρκίνος του προστάτη: Εστιακή θεραπεία με το σύστημα Focal One

Το ενεργό παρόν αλλά και το πολλά υποσχόμενο μέλλον στον χαμηλού κινδύνου καρκίνο προστάτη

Γράφει ο Γεώργιος Κυριάκου, Χειρουργός - Ουρολόγος, Διευθυντής Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογικής Χειρουργικής - Ρομποτική Λαπαροσκοπική Ενδοσκοπική Ουρολογία / Γυναικολογική Ουρολογία, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Ο καρκίνος προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό αλλά και περισσότερο ιάσιμο καρκίνο στον ανδρικό πληθυσμό, αν αυτός διαγνωσθεί σε αρχικά στάδια. Συγκεκριμένα, αποτελεί ετερογενή νόσο, από επιθετική εξέλιξη και μεταστατική διάθεση έως μακρά στασιμότητα. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά guidelines, o ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει θεραπεία προσαρμοσμένη στο στάδιο και στο βαθμό κακοήθειας.

Στον καρκίνο προστάτη υπάρχει η οντότητα των ασθενών με χαμηλού κινδύνου εντοπισμένη νόσο και με αναμενόμενο μεγάλο προσδόκιμο ζωής. Προϋπόθεση είναι αυτοί οι ασθενείς να έχουν PSA<10 ng/ml, Gleason score 3+3 ή 3+4 (αποτελεί το βαθμό κακοήθειας), λίγες βιοψίες θετικές σε αριθμό και περιορισμένη νόσο μέσα στον προστάτη.

Αυτοί οι ασθενείς είναι προτεινόμενοι για ενεργό παρακολούθηση (active surveillance) ή για ριζική θεραπεία.

• Ενεργός παρακολούθηση: Οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να παρακολουθούνται από τον ουρολόγο τους κατά διαστήματα με μέτρηση PSA, ενδεχομένως με επαναληπτική πολυπαραμετρική μαγνητική προστάτη, αν το κρίνει ο ειδικός και ίσως επαναληπτική βιοψία σε περίπτωση ανόδου του PSA ή αύξησης σε μέγεθος της ύποπτης εστίας στη μαγνητική.
• Ριζική θεραπεία: Σε αυτή την ομάδα ασθενών η ριζική θεραπεία μήπως αποτελεί υπερθεραπεία; Από την άλλη μεριά, κάποιοι ασθενείς δεν είναι κατάλληλοι για το πρωτόκολλο παρακολούθησης, ενώ άλλοι δεν επιθυμούν να υποστούν τις πιθανές παρενέργειες μιας ριζικής χειρουργικής θεραπείας.

Συνεπώς, η εστιακή θεραπεία σε αυτούς τους ασθενείς, και ιδανικά αν αυτοί είναι άνω των 68 ετών, αποτελεί εναλλακτική καλή λύση!

Εστιακή θεραπεία

Η εστιακή θεραπεία αποτελεί στρατηγική αντιμετώπισης των προκαθορισμένων εστιών καρκίνου, αφήνοντας τον υπόλοιπο προστάτη ανέπαφο, με εργαλείο πάντα την πολυπαραμετρική μαγνητική προστάτη. Αυτή εντοπίζει με μεγάλη ευαισθησία και οριοθετεί τις ύποπτες περιοχές, ενώ είναι απολύτως απαραίτητη στη διάγνωση της νόσου με τις διαπερινεϊκές βιοψίες προστάτη (δια του περινέου), όπου χαρτογραφείται όλος ο προστάτης και η νόσος.

Διάφορες μορφές ενέργειας χρησιμοποιούνται, όπως HIFU (υψηλής συχνότητας υπέρηχοι), κρυοθεραπεία, laser κλπ. Δηλαδή, κάποιοι αντιμετωπίζουν ακριβώς εστιακά τη νόσο με ζώνη ασφαλείας 5 χιλιοστών, άλλοι χτυπούν όλο το λοβό και άλλοι ακόμα και όλον τον προστάτη. Εφαρμόζεται σε ασθενείς με ήπια και μέτρια επιθετικό καρκίνο προστάτη.

Ρομποτικό Σύστημα FocalOne

Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, εφαρμόζεται την τελευταία 5ετία η εστιακή θεραπεία με το σύστημα FocalOne.

Είναι το νεότερης γενιάς σύστημα εστιασμένου υπέρηχου υψηλής έντασης (HIFU), το οποίο συνδυάζει εικόνες μαγνητικού συντονισμού υψηλής ανάλυσης με αποτελέσματα βιοψίας και εικόνες υπερήχων σε πραγματικό χρόνο - μια μοναδική συνεργασία μεταξύ ακτινολογίας, ιστοπαθολογίας και ουρολογίας.

Το σύστημα χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας που κατευθύνονται στον καρκινικό ιστό μέσω ενός ανιχνευτή υπερήχων που εισάγεται στο ορθό. Τα κύματα αυτά θερμαίνουν τον στοχευόμενο ιστό στους 85 βαθμούς και τον καταστρέφουν, αφήνοντας άθικτες τις γύρω δομές, που περιλαμβάνουν νεύρα, αιμοφόρα αγγεία και μυϊκό ιστό, όλα ζωτικής σημασίας για την εγκράτεια των ούρων και τη στυτική λειτουργία.

Το FocalOne δεν αποτελεί επέμβαση αλλά θεραπευτική παρέμβαση, που πραγματοποιείται με βραχεία νοσηλεία 1 ημέρας, χωρίς επιπλοκές και με σχεδόν ανέπαφη τη διατήρηση της εγκράτειας των ούρων και τη στύση. Σε περίπτωση υποτροπής στο μέλλον, μπορεί να επαναληφθεί!

Το Κέντρο της Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών είναι το μοναδικό Κέντρο στη ΝΑ Ευρώπη, στο οποίο εφαρμόζεται η θεραπεία αυτή τα τελευταία 5 έτη, με εξαιρετικά ογκολογικά αποτελέσματα.

Η θεραπεία με FocalOne θεωρείται:

• Επανάσταση στον ήπιο καρκίνο προστάτη ακόμα και σε νεότερα άτομα που θέλουν να διατηρήσουν τη στυτική τους λειτουργία.
• Ιδανική επιλογή για υπερήλικες, όπου άλλου τύπου θεραπείες όπως χειρουργείο ή ακτινοβολίες ή φάρμακα θεωρούνται επιβαρυντικά για την υγεία τους.
• Επίσης, απόλυτη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς που είχαν επιλέξει ως θεραπεία την ακτινοβολία και τώρα παρουσιάζουν υποτροπή της νόσου.
• Ασθενείς που δεν είναι καλοί υποψήφιοι για πολύωρη γενική αναισθησία και αναισθησιολογικές συνθήκες για ριζική προστατεκτομή.

Σε κάποιες μελέτες, τα ποσοστά υποτροπής μετά την εστιακή θεραπεία είναι ήπια υψηλότερα σε σχέση με την ρομποτική προστατεκτομή, ενώ σε άλλες παρόμοια. Εδώ παίζει ρόλο αν έχει επιτευχθεί απόλυτα εστιακή θεραπεία ή πιο ευρεία (θερμική καταστροφή όλου του ενός προστατικού λοβού ή όλου του προστάτη)

Η εστιακή θεραπεία αποφέρει καλύτερα λειτουργικά αποτελέσματα στην εγκράτεια ούρων και στην στυτική λειτουργία στις περισσότερες σειρές έναντι της ριζικής προστατεκτομής.

Όπως ειπώθηκε, ανεύρεση νόσου μετά τη θεραπεία με το σύστημα FocalOne δεν αποτελεί πάντα αποτυχία της θεραπείας (αυτή μπορεί να είναι πολύ μικρής έκτασης και να απαιτεί μόνο απλή παρακολούθηση). Σε περίπτωση αποτυχίας της θεραπείας, μπορεί να εφαρμοστεί δεύτερη φορά εστιακή θεραπεία με το σύστημα FocalOne, αν η ζώνη αντιμετώπισης δεν είναι μεγαλύτερη του 20% της αρχικής. Αν χρειαστεί ρομποτική ριζική προστατεκτομή είναι απολύτως εφικτή με καλά λειτουργικά αποτελέσματα, αλλά σαφώς με περισσότερο ινώδη ιστό περιπροστατικά.