Σπάνια είμαστε μάρτυρες της στιγμής της απόφραξης με συνέπεια να μην γνωρίζουμε την ουσία που την προκάλεσε, ωστόσο μπαίνει ισχυρά η υποψία του συμβάντος, όταν σε ένα υγιές παιδί εμφανισθεί αιφνίδια αναπνευστική δυσχέρεια, βήχας, καθώς και διάφοροι ήχοι που υποδηλώνουν πνιγμονή (όπως εισπνευστικός ή εκπνευστικός συριγμός).

Τα παιδιά που συχνότερα καταλήγουν από εισρόφηση ξένου σώματος είναι προσχολικής ηλικίας, το δε ξένο σώμα συνήθως είναι τροφή. Η διάγνωση της εισρόφησης ξένου σώματος σπανίως είναι εμφανής. Ωστόσο τίθεται ισχυρά η υποψία όταν σε, μέχρι εκείνη τη στιγμή, υγιές παιδί εμφανισθεί αιφνίδια αναπνευστική δυσχέρεια με βήχα και ήχους πνιγμονής ή σιγμό.

Εφόσον το ξένο σώμα είναι ορατό, απομακρύνεται με προσοχή. Οι τυφλές κινήσεις σάρωσης απαγορεύονται καθώς ενδέχεται να σπρώξουν το ξένο σώμα βαθύτερα ή να προκαλέσουν τραυματισμό και αιμορραγία του ευαίσθητου παιδικού βλεννογόνου.

Ακολούθως, εφόσον ο βήχας είναι αποτελεσματικός, το μόνο που κάνουμε είναι να συμπαραστεκόμαστε ήρεμα στο θύμα το οποίο και παρακινούμε να συνεχίσει να προσπαθεί, ήρεμα κατά το δυνατόν, να εισπνεύσει για να συνεχίσει να βήχει αποτελεσματικά. Ο βήχας θεωρείται αποτελεσματικός, όταν το παιδί μπορεί να μιλήσει, κλάψει και γενικά εισπνεύσει μεταξύ των προσπαθειών. Σε αυτή τη φάση τα όποια χτυπήματα στην πλάτη και πολύ περισσότερο παρότρυνση να πιεί το παιδί νερό, όπως συνηθίζεται, μόνο κακό μπορούν να κάνουν.

Όταν το παιδί περάσει στη φάση του αναποτελεσματικού βήχα (δηλαδή μειούμενης έντασης ή σιωπηλός) και το παιδί δεν μπορεί να κλάψει, μιλήσει ή γίνει κυανωτικό και φαίνεται να χάνει τις αισθήσεις του, καλούμε άμεσα σε βοήθεια και ξεκινούμε ενεργό πλέον παρέμβαση. Αδρά χωρίζουμε τα παιδιά σε 2 ηλικιακές ομάδες: σε βρέφη (έως 12 μηνών) και σε παιδιά (όλες οι υπόλοιπες ηλικίες). Προφανώς δε θα μπορέσουμε να ρωτήσουμε το παιδάκι που πάσχει «πόσων ετών είσαι;», ωστόσο μια αδρή εκτίμηση της ηλικίας του αρκεί. Η γενική αρχή που ισχύει σε περιπτώσεις καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης είναι: ό,τι μοιάζει με παιδί είναι παιδί, ό,τι μοιάζει με βρέφος είναι βρέφος!

ΒΡΕΦΟΣ

Με αισθήσεις και αναποτελεσματικό βήχα:

Γυρίζουμε το βρέφος μπρούμυτα, με κλίση κεφαλής προς τα κάτω και εφαρμόζουμε πέντε (5) πλήξεις στην πλάτη (ανάμεσα στα οστά της ωμοπλάτης) με την «μπάλα» της παλάμης.

Εάν δε λυθεί η απόφραξη επαναφέρουμε το βρέφος ανάσκελα και με τα δύο μας δάκτυλα εφαρμόζουμε πέντε (5) συμπιέσεις στο κατώτερο ήμισυ του στέρνου (βάθος περίπου 1/3 της προσθιοπίσθιας διαμέτρου του στήθους).

Εάν εξακολουθεί το πρόβλημα, επανεκτιμούμει το στόμα και συνεχίζουμε τους κύκλους πλήξεων/συμπιέσεων έως ότου είτε λυθεί η απόφραξη ή το βρέφος χάσει της αισθήσεις του.

Χωρίς αισθήσεις:

Εφαρμόζουμε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) στο βρέφος, με μόνη διαφορά την επανεκτίμηση της στοματικής κοιλότητας ύστερα από κάθε κύκλο θωρακικών συμπιέσεων.

ΠΑΙΔΙ

Με αισθήσεις και αναποτελεσματικό βήχα:

Στα μεγαλύτερα παιδιά εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε τις πέντε (5) πλήξεις στην πλάτη, είτε ξαπλώνοντας το παιδί μπρούμυτα στα γόνατά μας ή στα μεγαλύτερα παιδιά υποβαστάζοντάς τα σε καθιστή ή όρθια, ελαφρώς επικλινή προς τα εμπρός, θέση.

Εφόσον το πρόβλημα παραμένει, εφαρμόζουμε το χειρισμό Heimlich, δηλαδή κοιλιακές ώσεις. Ο διασώστης παίρνει θέση πίσω από το παιδί και, εφόσον η διαφορά ύψους το επιβάλλει, είτε γονατίζει με το παιδί όρθιο ή στέκεται όρθιος με το παιδί πάνω σε καρέκλα ή απλά ανασηκώνει το παιδί. Το ένα χέρι σχηματίζει γροθιά που τοποθετείται ανάμεσα στον ομφαλό και το στέρνο και τοποθετεί το άλλο χέρι πάνω στη γροθιά. Ακολούθως, εφαρμόζονται πέντε (5) απότομες ώσεις προς τα μέσα και άνω.

Εάν το παιδί δεν μπορεί να υποστηριχθεί σε όρθια θέση, τότε τοποθετείται ανάσκελα, ο διασώστης παίρνει θέση ιππαστί, τοποθετεί τη «μπάλα» του χεριού μεταξύ ομφαλού και στέρνου με την παλάμη του άλλου χεριού πάνω από την πρώτη.

Ακολουθεί επανεκτίμηση και συνέχιση των κύκλων έως ότου είτε λυθεί η απόφραξη ή το παιδί χάσει τις αισθήσεις του.

Χωρίς αισθήσεις:

Εφαρμόζουμε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) για παιδιά, με μόνη διαφορά την επανεκτίμηση της στοματικής κοιλότητας μετά από κάθε κύκλο θωρακικών συμπιέσεων.

Εφόσον το παιδί αναπνέει πλέον αποτελεσματικά, τοποθετείται σε θέση ανάνηψης στο πλάι και παρακολουθείται.

Η ενδοσκοπική χειρουργική της ρινός και των παραρρίνιων κόλπων είναι η σύγχρονη θεραπεία για τους πολύποδες ρινός, την παρραρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα, ηθμοειδίτιδα, σφηνοειδίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα).

Η μοντέρνα αυτή τεχνική βοηθάει στην απελευθέρωση της ρινικής αναπνοής και την παροχέτευση των παραρρινικών κοιλοτήτων.

Με τη μέθοδο αυτή, ενδοσκοπική κάμερα εισάγεται μέσα στη μύτη, καθώς και χειρουργικά εργαλεία, ώστε ο ιατρός να έχει σε μεγέθυνση στην οθόνη τη μικροσκοπική ανατομική του εσωτερικού της μύτης. Έτσι μπορεί με ακρίβεια να διανοίξει την είσοδο των παραρρινικών κοιλοτήτων και να αφαιρέσει τους ρινικούς πολύποδες.

Με την εξέλιξη της ενδοσκοπικής χειρουργικής, καθώς και των εργαλείων της, σήμερα έχει διευρυνθεί η χρήση της για τη χειρουργική αντιμετώπιση πιο σοβαρών παθήσεων, όπως αφαίρεση όγκων της ρινός και των παραρρίνιων κόλπων, όπου παλιότερα χρειάζονταν εξωτερικές τομές για την αφαίρεσή τους.

Επίσης σε συνεργασία με τους νευροχειρουργούς γίνεται αφαίρεση όγκων της υπόφυσης, της βάσης του κρανίου και της ανώτερης σπονδυλικής στήλης.

Η τεχνική χρειάζεται εμπειρία του χειρουργού για την αντιμετώπιση των πιο σοβαρών και χειρουργικά πολύπλοκων παθήσεων.

Η μύτη και οι παραρρινικές κοιλότητες συνορεύουν με τα μάτια, τον εγκέφαλο και μεγάλες αρτηρίες και γι' αυτό υπάρχει δυνατότητα χρήσης πλοηγού, ο οποίος κατευθύνει με ασφάλεια το χειρουργό διεγχειρητικά και εκμηδενίζει την ύπαρξη επιπλοκών.

Απαραίτητη για τη διενέργεια τέτοιων επεμβάσεων είναι η απεικόνιση με αξονική τομογραφία (CT), του σπλαχνικού κρανίου και η ενδελεχής μελέτη της από το θεράποντα ιατρό. Στη συνέχεια, ο ιατρός θα αποφασίσει αν θα γίνει χρήση του πλοηγού.

Μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή, με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια.

Η ενδοσκοπική χειρουργική διενεργείται συνηθέστερα με γενική αναισθησία. Ο μέσος χρόνος επέμβασης είναι περίπου μιάμιση ώρα.

Η μύτη μετεγχειρητικά είναι κλειστή με γάζες, οι οποίες αφαιρούνται δύο ημέρες μετά την επέμβαση.

Όλες οι επεμβάσεις αυτές γίνονται δια μέσου των ρουθουνιών της μύτης, οπότε δεν υπάρχουν μετεγχειρητικές ουλές.

Ο ασθενής μπορεί εύκολα και άμεσα να γυρίσει στις καθημερινές του δραστηριότητες, όμως πρέπει να ακολουθήσει ένα εύκολα πρόγραμμα ρινοπλύσεων.

Επίσης πρέπει να κάνει δύο με τρεις επισκέψεις μετεγχειρητικά στο θεράποντα ιατρό για απλό καθαρισμό εσωτερικά της μύτης.