Επεμβατική Καρδιολογία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τo Αιμοδυναμικό Εργαστήριο με τις τρεις κλινικές Επεμβατικής Καρδιολογίας και Ηλεκτροφυσιολογίας, αντιμετωπίζει καθ΄ όλη τη διάρκεια του 24ώρου Χ 7 ημέρες, όλο το φάσμα της στεφανιαίας νόσου, της περιφερικής αγγειακής νόσου αλλά και των δομικών - συγγενών καρδιοπαθειών, τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά. Εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες επεμβατικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση πολύπλοκων καρδιολογικών προβλημάτων.

Βασική αποστολή του αποτελεί η διενέργεια της πρωτογενούς αγγειοπλαστική οποιαδήποτε ώρα και ημέρα, της άμεσης δηλαδή διάνοιξης της αποφραγμένης αρτηρίας σε περίπτωση οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου. Παράλληλα με τα κλασικά επεμβατικά περιστατικά και τις διαγνωστικές εξετάσεις (stress echo, cardiac MRI, 3D διοισοφάγειο υπερηχογράφημα), αντιμετωπίζονται και οι δομικές καρδιοπάθειες, ενώ γίνονται και τοποθετήσεις καρδιακών συσκευών. 

Άκρως εξειδικευμένοι και αναγνωρισμένοι διεθνώς επεμβατικοί καρδιολόγοι και επεμβατικοί ηλεκτροφυσιολόγοι, εφαρμόζουν όλες οι νεότερες τεχνικές:  

  • Aντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας διά μέσου καθετήρων σε ασθενείς με στένωση της αορτικής βαλβίδας (Transcatheter Aortic Valve Implantation – TAVI)
  • Διαδερμική επιδόρθωση Μιτροειδούς βαλβίδας με τις πρωτοποριακές βαλβίδες Mitraclip/Carillon και PASCAL™ /Edwards 
  • Διαδερμική επιδιόρθωση Τριγλώχινας βαλβίδας, πρωτοπόροι σε όλη την Ελλάδα με τη νέα βαλβίδα Triclip.
  • Σύγκλειση παραβαλβιδικής διαφυγής σε ασθενείς με προσθετική βαλβίδα που ανεπαρκεί (Percutaneous closure of prosthetic valve paravalvular leaks)
  • Επεμβάσεις σε ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες (μεσοκολπική επικοινωνία, μεσοκοιλιακή επικοινωνία, στένωση πνευμονικών αρτηριών, διαδερμική εμφύτευση πνευμονικής βαλβίδας κ.α.) με μεγάλο αριθμό επιτυχών επεμβάσεων.
  • Ειδικοί καθετηριασμοί για πνευμονική υπέρταση και χρόνια θρομβο-εμβολική νόσο.
  • Σύγκλειση ωτίου αριστερού κόλπου

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Το Εργαστήριο Επεμβατικής Καρδιολογίας υποστηρίζεται από την ύπαρξη σύγχρονων αιθουσών, όπου αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση και σε όλη τη διάρκεια του 24/ώρου όλο το φάσμα της στεφανιαίας νόσου, της περιφερικής αγγειακής νόσου αλλά και των δομικών - συγγενών καρδιοπαθειών τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά.

Η μοναδική Ρομποτική Υβριδική χειρουργική αίθουσα “Υπερίων”, η πρώτη στη Βόρεια Ελλάδα, δίνει τη δυνατότητα στους διακεκριμένους και με διεθνή αναγνώριση επιστήμονες του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης να πραγματοποιούν τις πλέον καινοτόμες και σύνθετες χειρουργικές επεμβάσεις.

Εργαστήρια Καρδιακού Καθετηριασμού 

Τα Εργαστήρια Καρδιακού καθετηριασμού υποστηρίζονται από τέσσερα σύγχρονα αγγειογραφικά μηχανήματα και ειδική Μονάδα Εντατικής θεραπείας (στεφανιαία Μονάδα) για έκτακτα περιστατικά και καρδιοχειρουργικές αίθουσες, σε πλήρη ετοιμότητα, όλο το 24ωρο.

Διαθέτουν έμπειρους Καρδιολόγους Καθετηριαστές και εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό. Οι Αιμοδυναμικές αίθουσες διαθέτουν τελευταίας γενιάς εξοπλισμό για διαγνωστικές και θεραπευτικές πράξεις:

Διαγνωστικές εξετάσεις

Στις διαγνωστικές επεμβάσεις καρδιολογίας ανήκει η στεφανιογραφία (απεικόνιση των αρτηριών της καρδιάς για την αξιολόγηση της βαρύτητας της στεφανιαίας νόσου). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η στεφανιογραφία πραγματοποιείται με προσπέλαση από το χέρι και την κερκιδική αρτηρία (ελάχιστα επεμβατική), με την οποία επιτυγχάνεται χωρίς κίνδυνο αιμορραγίας η γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς και εξιτήριο σε λίγες ώρες.

Διενεργείται πλήρης αιμοδυναμικός - απεικονιστικός έλεγχος δεξιών και αριστερών κοιλοτήτων για την ακριβή διάγνωση βαλβιδοπαθειών, ανευρυσμάτων αορτής, καρδιακής ανεπάρκειας, συγγενών καρδιοπαθειών και πνευμονικής υπέρτασης.

Επεμβατικές πράξεις

Στις επεμβατικές πράξεις ανήκουν:

  • Η αγγειοπλαστική - τοποθέτηση stent τελευταίας γενιάς στις στεφανιαίες αρτηρίες, όταν διαπιστώνονται σημαντικές στενώσεις με περιστασιακή παράλληλη χρήση ενδοστεφανιαίου υπέρηχου. Η αγγειοπλαστική επέμβαση γίνεται κατά την ίδια συνεδρία με τη στεφανιογραφία, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, από την ίδια τομή στο πόδι ή στο χέρι (κερκιδική προσπέλαση). Η μέθοδος πρωτογενούς αγγειοπλαστικής είναι διεθνώς καθιερωμένη ως η καλύτερη αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος, απαιτεί ετοιμότητα και έμπειρο προσωπικό και επιτελείται σε πολύ λίγα Κέντρα στη χώρα μας σε 24ωρη βάση.
  • Alcohol ablation (ενδαρτηριακή κατάλυση)
  • Η διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI)
  • Διαδερμική επιδιόρθωση μιτροειδούς και τριγλώχινας βαλβίδας
  • Ενδαρτηριακή μέτρηση πιέσεων
  • Ενδοαυλικός υπέρηχος (IVUS)
  • Η αγγειοπλαστική περιφερικών αγγείων (καρωτίδες, νεφρικές αρτηρίες).
  • Η αντιμετώπιση συγγενών καρδιοπαθειών, όπως η μεσοκολπική επικοινωνία, το ανοιχτό ωοειδές τρήμα, ο ανοιχτός αρτηριακός πόρος, η βαλβιδοπλαστική με τοποθέτηση stent στη στένωση του ισθμού της αορτής, η βαλβιδοπλαστική μιτροειδούς και πνευμονικής βαλβίδας και η διαδερμική διόρθωση ανεπάρκειας μιτροειδούς βαλβίδας.

Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης

Στο Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας και Καρδιακής Βηματοδότησης πραγματοποιείται όλο το φάσμα των επεμβάσεων ηλεκτροφυσιολογίας και βηματοδότησης από εξειδικευμένους επεμβατικούς ηλεκτροφυσιολόγους:

  • Εμφύτευση βηματοδοτών και απινιδωτών
  • Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη για πρόκληση και διαφορική διάγνωση υπερκοιλιακών και κοιλιακών αρρυθμιών. Επίσης,  ηλεκτροφυσιολογική μελέτη χωρίς ακτινοβολία.
  • Κατάλυση με υψίσυχο ρεύμα (Radiofrequencyablation) υπερκοιλιακών και κοιλιακών αρρυθμιών παιδιών και ενηλίκων με χρήση καθετήρων με αισθητήρα επαφής και υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου συστήματος ηλεκτροανατομικής απεικόνισης (Carto®Biosense-Webster). Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων επιτυγχάνεται οριστική ίαση και απαλλαγή από οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή.
  • Κρυο-κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής με καθετήρα μπαλόνι (Cryoballoonablation)
  • Σύγκλειση αριστερού ωτίου για πρόληψη αγγειακών εγκεφαλικών που σχετίζονται με κολπική μαρμαρυγή, μια από τις συχνότερες καρδιακές αρρυθμίες. Πραγματοποιείται σύγκλειση του ωτίου του αριστερού κόλπου διαδερμικά μέσω της μηριαίας φλέβας, στο αιμοδυναμικό εργαστήριο και με νοσηλεία 1 ημέρας. Διακόπτονται τα αντιπηκτικά φάρμακα.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Τί είναι η σοβαρή στένωση της αορτικής βαλβίδας;

Η αορτική βαλβίδα είναι ο σχηματισμός που φυσιολογικά επιτρέπει την ομαλή δίοδο του αίματος από την καρδιά στην κυκλοφορία όλου του σώματος.

Η σοβαρή στένωση της αορτικής βαλβίδας συμβαίνει όταν η αορτική βαλβίδα δεν μπορεί να ανοίξει και να κλείσει σωστά.

Η σοβαρή στένωση της αορτικής βαλβίδας έχει σαν συνέπεια την υπερτροφία του μυός της καρδιάς για να εξωθήσει το αίμα στην κυκλοφορία και με την πάροδο του χρόνου την ανεπάρκεια της καρδιάς.

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα της αορτικής στένωσης αυξάνει με την ηλικία.

Σε ηλικία μεγαλύτερη των 75 ετών, ένας στους οχτώ έχει ενδιάμεσου ή σοβαρού βαθμού αορτική στένωση. Καθώς μάλιστα το προσδόκιμο επιβίωσης αυξάνει, μεγαλώνει και η συχνότητα της νόσου. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό και διογκούμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Αιτίες και συμπτώματα στένωσης αορτικής βαλβίδας

Η σοβαρή στένωση της αορτικής βαλβίδας συσχετίζεται συνήθως με την ηλικία και την εναπόθεση ασβεστίου στη βαλβίδα ή και στο δακτύλιο της (εκφυλιστική στένωση).

Άλλες αιτίες σοβαρής στένωσης αορτικής βαλβίδας είναι το ιστορικό ρευματικού πυρετού σε μικρή ηλικία, συγγενής ανωμαλία της βαλβίδας, προηγηθείσα ακτινοβολία στο θώρακα, φάρμακα, σπάνια μεταβολικά ή αυτοάνοσα νοσήματα.

Τα συμπτώματα της σοβαρής αορτικής στένωσης συσχετίζονται με την αδυναμία της καρδιάς να τροφοδοτήσει με αίμα τα στεφανιαία αγγεία και την κυκλοφορία, ειδικά σε περιπτώσεις αυξημένων απαιτήσεων. Αυτά είναι η στηθάγχη, η ζάλη ή συγκοπή, η δύσπνοια και η εύκολη κόπωση.

Η στένωση της αορτικής βαλβίδας είναι προοδευτική νόσος και απειλητική για τη ζωή.

Από τη στιγμή που εμφανίζονται τα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας (δύσπνοια), η στηθάγχη ή η συγκοπή, το προσδόκιμο επιβίωσης μειώνεται δραματικά!

Ουσιαστικά, με την έναρξη των συμπτωμάτων αορτικής στένωσης, και εάν δεν υπάρξει θεραπεία, ένας στους δύο ασθενείς ζει για δύο χρόνια και μόνο ένας στους πέντε για πέντε χρόνια.

Τρόποι αντιμετώπισης στένωσης της αορτικής βαλβίδας

Δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία, η οποία να αναστρέφει ή να επιβραδύνει την εξέλιξη της αορτικής στένωσης.

Η χειρουργική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας είναι σήμερα η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της συμπτωματικής αορτικής στένωσης.

Εντούτοις, αρκετοί ασθενείς, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω άλλων ιατρικών νοσημάτων, έχουν υψηλό έως και απαγορευτικό κίνδυνο (περιεγχειρητική θνητότητα μεγαλύτερη από 20%) για τη χειρουργική αντιμετώπιση της αορτικής στένωσης.

Αυτοί οι ασθενείς μπορούν να αντιμετωπιστούν με έναν εναλλακτικό τρόπο: τη διαδερμική τοποθέτηση (αντικατάσταση) της αορτικής βαλβίδας (TAVI ή TAVR).

Η διαδερμική τοποθέτηση αορτικής βαλβίδας είναι η επέμβαση με την οποία η νέα βιολογική βαλβίδα τοποθετείται στη θέση της παλιάς μέσα από ένα καθετήρα είτε από τη μηριαία αρτηρία είτε από την υποκλείδιο αρτηρία.

Η αορτική βαλβίδα αποτελείται από βιολογικό υλικό (συνήθως από περικάρδιο αγελάδας), στερεωμένη σε ένα stent από ατσάλι.

Κατά τη διάρκεια της εμφύτευσης της αορτικής βαλβίδας το stent εκπτύσσεται στο τοίχωμα μεταξύ της καρδιάς και της αορτής. Η νέα βαλβίδα, στερεωμένη πάνω στο stent, τοποθετείται πάνω από την παλιά, η οποία και συμπιέζεται, επιτρέποντας τη φυσιολογική δίοδο του αίματος από την καρδιά στην υπόλοιπη κυκλοφορία.

Προτού αποφασιστεί εάν κάποιος είναι κατάλληλος για τη διαδερμική θεραπεία της αορτικής στένωσης είναι απαραίτητες κάποιες εξετάσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται με 24ωρη εισαγωγή και παραμονή στο νοσοκομείο.

Αυτές είναι:

  • Ηλεκτροκαρδιογράφημα,
  • Αιματολογικός έλεγχος,
  • Υπερηχογράφημα (Triplex) καρδιάς,
  • Στεφανιογραφία (Απεικόνιση των αρτηριών της καρδιάς),
  • Αξονική αγγειογραφία αορτής και περιφερικών αγγείων.

Οι καρδιολογικές εξετάσεις αυτές είναι προαπαιτούμενες της επέμβασης αρχικά γιατί αξιολογούν το συνολικό κίνδυνο του ασθενούς.

Παρέχονται με αυτόν τον τρόπο όλα τα δεδομένα στην ομάδα των Επεμβατικών Καρδιολόγων - Καρδιοχειρουργών - Αναισθησιολόγων - Αγγειοχειρουργών (Heart Team) για την ένδειξη της επέμβασης, αλλά και για τον τρόπο τοποθέτησης της βαλβίδας.

Η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο.

Το ειδικό αυτό δωμάτιο είναι εξοπλισμένο με όλα τα απαραίτητα ακτινολογικά μηχανήματα και υλικά για τη διαδερμική τοποθέτηση της βαλβίδας, η οποία και γίνεται κάτω από άσηπτες συνθήκες.

Η έκθεση σε ακτινοβολία και σκιαγραφικό υλικό είναι μικρότερη από είκοσι λεπτά της ώρας, ενώ η συνολική διάρκεια της επέμβασης είναι μία με δύο ώρες.

Όταν η προσπέλαση για την τοποθέτηση της βαλβίδας είναι η μηριαία αρτηρία, απαιτείται συνήθως μόνο ελαφρά καταστολή (χωρίς γενική αναισθησία).

Αρχικά γίνεται διαστολή της παλιάς βαλβίδας με ένα μπαλόνι (βαλβιδοπλαστική) και σε δεύτερη φάση μέσα από ένα μεγαλύτερο καθετήρα η τοποθέτηση της βαλβίδας πραγματοποιείται κάτω από ακτινοσκόπηση.

Η διαδερμική τοποθέτηση της αορτικής βαλβίδας έχει σαφώς μικρότερους κινδύνους από την κλασική χειρουργική αντιμετώπιση της αορτικής στένωσης. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, είναι και η θεραπεία εκλογής σε ασθενείς με υψηλό χειρουργικό κίνδυνο.

Καθώς μάλιστα η τεχνική διαδερμικής τοποθέτηση αορτικής βαλβίδας βελτιώνεται, πιθανότατα στο μέλλον θα έχει και την ένδειξη σε ασθενείς με χαμηλότερο κίνδυνο.

Υπάρχουν όμως και κάποιοι κίνδυνοι κατά τη διάρκεια της επέμβασης, άλλοι περισσότερο κι άλλοι λιγότερο σοβαροί. Σε κάθε περίπτωση ο κίνδυνος για θάνατο, καρδιογενές σοκ, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μικρότερος σε σχέση με τη χειρουργική αντιμετώπιση, ενώ οι μόνες επιπλοκές που εμφανίζονται συχνότερα είναι η ανάγκη εμφύτευσης μόνιμου βηματοδότη και οι αγγειακές επιπλοκές.

Μετά την επέμβαση τοποθέτηση αορτικής βαλβίδας η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί 4-6 ημέρες. Η αρχική παραμονή είναι στη Μονάδα Εντατική Θεραπείας για 24 ώρες για καλύτερη παρακολούθηση.

Η συνολική διάρκεια παραμονής θα εξαρτηθεί από το βαθμό ανάρρωσης.

Η επακόλουθη φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει αντιαιμοπεταλιακά αντί για αντιπηκτικά φάρμακα, σε αντίθεση με τις μεταλλικές βαλβίδες.

Η τοποθέτηση της νέας αορτικής βαλβίδας περιορίζει άμεσα τα συμπτώματα στο βαθμό που οφειλόταν στην αορτική στένωση, αποκαθιστά τη φυσιολογική λειτουργία της βαλβίδας και θα βελτιώσει τη συνολική λειτουργία του καρδιακού μυός.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής και του προσδόκιμου επιβίωσης.

Η στεφανιαία νόσος οφείλεται στην ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των τοιχωμάτων των αρτηριών της καρδιάς. Η αθηρωματική πλάκα σχηματίζεται από τη χοληστερίνη, που κυκλοφορεί στο αίμα, καθώς και από υλικό που προέρχεται από το τοίχωμα της αρτηρίας.

Από την έναρξη της ανάπτυξης αθηρωματικής πλάκας στα τοιχώματα των αρτηριών μέχρι την εμφάνιση της νόσου μεσολαβούν αρκετά έως πολλά χρόνια. Έχουν βρεθεί αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες εικοσάχρονων, ενώ η συχνότερη ηλικία εμφάνισης εμφράγματος είναι η πέμπτη δεκαετία της ζωής.

Ο επιπολασμός της στηθάγχης αυξάνεται με την ηλικία και στα δύο φύλα. Σε ηλικίες 45-54 έτη, στηθάγχη εμφανίζεται στο 2-5 %, ενώ αυξάνεται στο 10-20 % σε ηλικίες 65-74. Ο επιπολασμός της στεφανιαίας νόσου είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτερος αν λάβουμε υπόψη και τη συχνή απουσία συμπτωμάτων σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία νόσο.

Δεν γνωρίζουμε γιατί κάποιοι άνθρωποι θα εμφανίσουν αθηρωματικές πλάκες στις στεφανιαίες αρτηρίες και κάποιοι άλλοι όχι. Έχουν εντοπιστεί μια σειρά από παράγοντες που αυξάνουν το σχετικό κίνδυνο εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου και γι αυτό ονομάζονται προδιαθεσικοί παράγοντες ή παράγοντες κινδύνου.

Σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου στεφανιαίας νόσου συγκαταλέγονται η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, υψηλής αρτηριακής πίεσης, υψηλών τιμών χοληστερίνης, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή και η κληρονομικότητα.

Δεν μπορούμε όμως να προβλέψουμε με ακρίβεια ποιος θα νοσήσει τελικώς και, το κυριότερο, ποιος και πότε θα εμφανίσει έμφραγμα, το οποίο αποτελεί τη βασική αιτία ανθρώπινων απωλειών από στεφανιαία νόσο.

Σε περιόδους «ενεργητικότητας» της αθηρωματικής πλάκας, επέρχεται ρήξη στο τοίχωμά της, το περιεχόμενο της έρχεται σε επαφή με το αίμα, οπότε δημιουργείται θρόμβος που μπορεί να αποφράξει την αρτηρία, σταματώντας τη ροή του αίματος.

Στην κρίσιμη αυτή κατάσταση (προεμφραγματική στηθάγχη), ο άρρωστος νοιώθει αιφνιδίως ενόχληση στο στήθος, που την περιγράφει ως «σφίξιμο», «κάψιμο» ή «βάρος» πίσω από το στέρνο και προς τα αριστερά του στήθους, με αντανάκλαση στην πλάτη ή στον αριστερό ώμο και τον αγκώνα.

Ο οργανισμός αντιστέκεται στην αρχόμενη έμφραξη της αρτηρίας και υπάρχουν περιπτώσεις αυτοδιάλυσης του θρόμβου και απελευθέρωσης της ροής του αίματος.

Αντίθετα, όταν η έμφραξη της αρτηρίας ολοκληρώνεται, το τμήμα της καρδιάς που αυτή τροφοδοτούσε με αίμα σταδιακά νεκρώνεται, οπότε προκαλείται έμφραγμα μυοκαρδίου.

ΓΙΑΤΙ ΕΜΑΣ

Το Τμήμα Επεμβατικής Καρδιολογίας και Ηλεκτροφυσιολογίας βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα, όλο το 24ωρο για τη σωτηρία ανθρώπων με οξύ έμφραγμα και την ασφάλεια εξαιρετικής αντιμετώπισης.

Διαθέτει πλειάδα έμπειρων επεμβατικών καρδιολόγων –καθετηριαστών και επεμβατικών καρδιολόγων - ηλεκτροφυσιολόγων, με διεθνείς σπουδές και εξειδίκευση.

Οι επεμβατικοί καρδιολόγοι έχουν πολύ μεγάλη εμπειρία με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας στηναγγειοπλαστική, στις εμφυτεύσεις βηματοδοτών και πρωτοπορούν στην εφαρμογή των τελευταίας γενιάς stent και βηματοδοτών, ακολουθώντας τις πιο σύγχρονες εξελίξεις στην επεμβατική καρδιολογία.

Εφαρμόζουν μοναδικές επεμβατικές τεχνικές για παθήσεις της καρδιάς στη Βόρεια Ελλάδα.

Το Αιμοδυναμικό Εργαστήριο διαθέτει δύο σύγχρονες αιμοδυναμικές αίθουσες με νέας γενιάς Αγγειογράφους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ