Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ): Πρόληψη & αντιμετώπιση

Γράφει ο Χρήστος Λιάπης, Ομ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Κλινικής Αγγειακής & Ενδαγγειακής Χειρουργικής & Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Τι είναι το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ);

Η αορτή, η μεγαλύτερη αρτηρία στο σώμα μας, ξεκινάει από την καρδιά, περνάει από το στήθος, και καταλήγει στην κοιλιά.

Το ανεύρυσμα στην κοιλιακή αορτή εμφανίζεται όταν το τοίχωμα της αορτής προοδευτικά λεπταίνει και  αρχίζει να προεξέχει. Μπορεί να συνεχίσει να μεγαλώνει και ξαφνικά να σπάσει, αν δε θεραπευτεί, προκαλώντας σοβαρή εσωτερική αιμορραγία και πιθανά θάνατο. Σχεδόν 200.000 άνθρωποι, στις ΗΠΑ, εμφανίζουν νέο ΑΚΑ, το χρόνο και περίπου 15.000 πεθαίνουν κάθε χρόνο από ραγέν ΑΚΑ.

Επίσης, εκτός από τη ρήξη, θρόμβοι ή αθηρώματα μπορεί να δημιουργηθούν μέσα σε ένα ΑΚΑ. Αυτά μπορεί  να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές μέσα στο σώμα και να σταματήσουν την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας έντονο πόνο ή και απώλεια των άκρων, αν η κυκλοφορία σταματήσει  για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Συμπτώματα

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συμπτώματα και ένα ΑΚΑ συχνά ανευρίσκεται με εξετάσεις για άλλους λόγους. Αυτοί που έχουν συμπτώματα συνήθως αναφέρουν πόνο στην πλάτη, αίσθημα παλμών στην κοιλιά, έντονο πόνο και έλκη στα πόδια.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Τα αορτικά ανευρύσματα δημιουργούνται από την καταστροφή των πρωτεϊνών, που παρέχουν δομική στήριξη στο τοίχωμα της αορτής και η ανάπτυξή τους είναι πολυπαραγοντική, με σημαντικό ρόλο των γονιδίων (περίπου 130). Κάποιοι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό είναι:

• Ηλικία (ιδίως άτομα άνω των 60 ετών)
• Φύλο (οι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς)
• Ιστορικό αθηρωμάτωσης
• Οικογενειακό ιστορικό ΑΚΑ
• Κάπνισμα
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Χρόνια πνευμονοπάθεια

Διάγνωση

Στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου είναι απαραίτητη η απεικόνιση της κοιλιακής αορτής, ιδιαίτερα στους άνδρες μετά τα 65, στους υπερτασικούς με περιφερική αρτηριοπάθεια και ιδίως με οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος, ανεξαρτήτως φύλου. Αν υποπτευθούμε ένα ΑΚΑ,  κάνουμε ένα τρίπλεξ κοιλιακής αορτής, που είναι μία ανώδυνη, ασφαλής εξέταση που μπορεί να απεικονίσει και να μετρήσει το μέγεθος του ΑΚΑ. Με την αξονική αγγειογραφία (CTA) μπορούμε να δούμε το μέγεθος του ανευρύσματος, την περιοχή που βρίσκεται και την επικινδυνότητά του και να σχεδιάσουμε την κατάλληλη παρέμβαση.

Θεραπεία

Οι αγγειοχειρουργοί αποφασίζουν την καλύτερη επέμβαση για τον ασθενή, με βάση το μέγεθος του ανευρύσματος και άλλους παράγοντες.

Για μικρότερα ΑΚΑ, χρειάζεται αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως διακοπή καπνίσματος και έλεγχος αρτηριακής πίεσης. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Ο αγγειοχειρουργός συστήνει συστηματικό έλεγχο  για να παρακολουθήσει  αν το ΑΚΑ μεταβληθεί.

Για μεγάλα ΑΚΑ, ή για αυτά που μεγαλώνουν στο χρόνο, η αποκατάσταση μπορεί να γίνει με ενδαγγειακή τοποθέτηση μοσχεύματος ή με ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση.

Ο ασθενής πρέπει να είναι σίγουρος ότι θα δει έναν έμπειρο χειρουργό, που  έχει εκπαιδευθεί κατάλληλα και στους δύο τρόπους αποκατάστασης. Η επιλογή του είδους της αποκατάστασης είναι πολύ σημαντική για την αντοχή σε βάθος χρόνου και την αποφυγή της ρήξης.

Με την εξειδίκευση του προσωπικού και την πρόοδο της τεχνολογίας που διαθέτει το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών (Υβριδικό χειρουργείο), αντιμετωπίζονται και οι πλέον πολύπλοκες περιπτώσεις ανευρυσμάτων ολόκληρης της αορτής.