ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Γράφει ο Μαρίνος Τσιατάς, MD, PhD, BSc, Παθολόγος – Ογκολόγος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και του κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνο είναι πλέον ξεκάθαρη. Οι έρευνες δείχνουν ότι το υπερβολικό σωματικό λίπος αυξάνει τον κίνδυνο για διάφορους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του οισοφάγου, του νεφρού και του παγκρέατος.

Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι ακριβώς το πώς η παχυσαρκία αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη φλεγμονή που προκαλείται από το σπλαχνικό λίπος, δηλαδή το λίπος που περιβάλλει τα ζωτικά όργανα.

Πώς προκαλεί η παχυσαρκία τη φλεγμονή;

Τα σπλαχνικά λιποκύτταρα είναι μεγάλα και υπάρχουν πολλά από αυτά στο σώμα μας. Αυτό το υπερβολικό λίπος ελαττώνει πολύ την οξυγόνωση των ιστών και αυτό το περιβάλλον χαμηλού οξυγόνου προκαλεί φλεγμονή.

Η φλεγμονή είναι η φυσική απάντηση του σώματος σε τραυματισμούς και ασθένειες. Αυτή η φλεγμονή, γύρω από την τραυματισμένη περιοχή, βοηθά στην αποκατάσταση του κατεστραμμένου ιστού με στόχο την επούλωση. Αλλά η χρόνια φλεγμονή, που προκαλείται από το υπερβολικό σπλαχνικό λίπος, μπορεί να βλάψει τον οργανισμό και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Ο καρκίνος προκαλείται όταν τα κύτταρα αναπαράγονται ανεξέλεγκτα, καταστρέφοντας τα φυσιολογικά γειτονικά κύτταρα, δημιουργώντας, έτσι, έναν όγκο που διηθεί τους γύρω ιστούς και όργανα και μπορούν κύτταρά του να μεταναστεύσουν και σε άλλα σημεία του σώματος δημιουργώντας μεταστάσεις και τελικά το θάνατο.

Φλεγμονή και ινσουλίνη

Η σχέση μεταξύ της φλεγμονής και της ινσουλίνης - της ορμόνης που ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος - είναι πολύπλοκη.

Η φλεγμονή που προκαλείται από την παχυσαρκία μπορεί προκαλέσει διαταραχή στην ανταπόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη. Αυτό ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Όταν το σώμα δεν ανταποκρίνεται σωστά στην ινσουλίνη, παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να το αντισταθμίσει αυτό.

Η αύξηση της ινσουλίνης, λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη, προκαλεί αύξηση του αριθμού των κυττάρων που αναπαράγονται, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο.

Η αυξημένη ινσουλίνη επηρεάζει, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο ελέγχονται οι ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα. Περισσότερη ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα διαθέσιμα οιστρογόνα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου.

Πώς αυξάνουν τα οιστρογόνα τον κίνδυνο καρκίνου

Τα υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων οδηγούν σε αυξημένο κυτταρικό πολλαπλασιασμό, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη καρκίνου.

Τα οιστρογόνα είναι απαραίτητα για να λειτουργήσει το σώμα. Στις γυναίκες, οι ωοθήκες αποτελούν την κύρια πηγή οιστρογόνων. Στους άνδρες, ένα ένζυμο μετατρέπει την τεστοστερόνη σε οιστρογόνα. Αλλά τα λιπώδη κύτταρα, σε άνδρες και γυναίκες, μπορούν, επίσης, να παράγουν οιστρογόνα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι παχύσαρκοι άνθρωποι παρουσιάζουν υψηλές συγκέντρωσεις οιστρογόνων.

Στις γυναίκες, η υπερβολική συγκέντρωση οιστρογόνων συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, του ενδομητρίου και των ωοθηκών μετά την εμμηνόπαυση.

Καρκίνος και παχυσαρκία: Τι μπορείτε να κάνετε;

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου είναι να διατηρήσετε ένα ιδανικό σωματικό βάρος ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

• Μείνετε ενεργοί. Στόχος είναι τα 150 λεπτά μέτριας δραστηριότητας ή τα 75 λεπτά έντονης δραστηριότητας την εβδομάδα.
• Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή. Συμπληρώστε τουλάχιστον τα 2/3 της διατροφής σας σας με λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως ή όσπρια και το 1/3 ή λιγότερο με ζωικές πρωτεΐνες.
• Εάν πίνετε αλκοόλ, περιοριστείτε σε ένα ποτό την ημέρα εάν είστε γυναίκα και δύο, ημερησίως, αν είστε άνδρας.
• Ξεκουραστείτε αρκετά. Η κόπωση μπορεί να σας κάνει να θέλετε να τρώτε περισσότερο και να κάνετε ανθυγιεινές επιλογές