ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ ΜΕ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΑΠΟ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ

Γράφει ο Δημήτριος Τσούκας, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διευθυντής Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπεδικής και Αθλητιατρικής Χειρουργικής,  Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Αρθρίτιδα είναι η προοδευτική φθορά και καταστροφή μίας άρθρωσης λόγω βλάβης του αρθρικού χόνδρου. Μία βλάβη στο χόνδρο προκαλείται λόγω εκφύλισης με την πάροδο του χρόνου, ιδίως σε υπέρβαρα άτομα (εκφυλιστική), λόγω τραυματισμού (μετατραυματική), είτε λόγω φλεγμονώδους διεργασίας (π.χ  ρευματοειδής αρθρίτιδα). Είναι σημαντικό ότι ο αρθρικός χόνδρος στερείται αγγείων οπότε έχει περιορισμένο δυναμικό επιδιόρθωσης και ανάπλασης.

Η αρθρίτιδα γόνατος που είναι πιο συχνή στις γυναίκες είναι ένα σοβαρό πρόβλημα γιατί: α) Απασχολεί έναν στους πέντε ενήλικες

β) Τα δύο τρίτα των πασχόντων είναι κάτω των 65 ετών

γ) Είναι η πιο συχνή αιτία απουσίας από την εργασία

δ) Συνεπάγεται μεγάλο οικονομικό κόστος σε ένα σύστημα υγείας (φάρμακα, φυσικοθεραπείες, χειρουργεία).

ε) Επιδεινώνει αισθητά την ποιότητα ζωής του πάσχοντα.

Τα κύρια συμπτώματα είναι άλγος γόνατος, δυσκαμψία, οίδημα, κριγμός, αστάθεια, δυσχέρεια βάδισης και περιορισμός της κινητικότητας.

Ένα σημαντικό κενό στη θεραπεία αφορά τις μεσαίας βαρύτητας αρθρίτιδες με άλγος και περιορισμό κινητικότητας που δεν βελτιώνονται  με συντηρητικά μέσα αλλά δεν είναι ακόμα για ολική αρθροπλαστική. Αρκετά ελκυστική φαίνεται η χρησιμοποίηση αυτόλογων  μεσεγχυματικών  κυττάρων (stem cells) σε ενδαρθρική έγχυση (ένεση) με σκοπό την ελάττωση του πόνου και βελτίωση της λειτουργίας της άρθρωσης.

Τα βλαστικά κύτταρα έχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά:

α) Να αυτοανανεώνονται δημιουργώντας  ακριβή αντίτυπα του εαυτού τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.

β) Μπορούν να διαφοροποιούνται σε ώριμα κύτταρα υπό κατάλληλες συνθήκες. Προέρχονται από τρείς κυρίως πηγές: το έμβρυο, τον ομφάλιο λώρο και τον ενήλικα.

Τα βλαστοκύτταρα ενηλίκων διακρίνονται κυρίως σε αιμοποιητικά (MSC_s) και μεσεγχυματικά (MSC_s). Τα τελευταία προέρχονται από τον μυελό των οστών, το περιόστεο, το λίπος και το δέρμα. Είναι πολυδύναμα κύτταρα, ικανά να διαφοροποιηθούν σε χόνδρο, μύες, οστό, τένοντες, συνδέσμους και λίπος.

Στην ορθοπαιδική έχουν ιδιαίτερη σημασία γιατί μπορούν να διαφοροποιηθούν σε υψηλής ποιότητας οστό και χόνδρο, επιδιορθώνοντας ή αναπληρώνοντας ελλείμματα που οφείλονται σε τραυματισμό ή σε εκφυλιστική αρθρίτιδα. Η ικανότητα των βλαστοκυττάρων να μεταφέρουν ή να κινητοποιούν αυξητικούς παράγοντες στην περιοχή της βλάβης επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης και βελτιώνει την ποιότητα του ιστού που προκύπτει από αυτήν. Παράλληλα, επιβραδύνουν την εξέλιξη της φλεγμονής της αρθρίτιδας.

Η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή:  λαμβάνουμε με μικρή οπή στην κοιλιά λιπώδη ιστό από το υπομφάλιο λίπος, μέσω mini λιποανάρροφησης.  Η ποσότητα που χρειάζεται είναι μικρή, η λήψη είναι ανώδυνη και γίνεται με τοπική νάρκωση ή μέθη, υπό αυστηρή, όμως, ασηψία σε δωμάτιο χειρουργείου. Από το λιπώδη ιστό,  με ειδική φυγόκεντρο, απομονώνουμε  βλαστοκύτταρα  σε μορφή ένεσης  επιτόπου στον ίδιο χρόνο! Αυτή είναι και η καινοτομία της μεθόδου: παίρνουμε άμεσα βλαστοκύτταρα για πρώτη φορά από λιπώδη ιστό και όχι από μυελό των οστών, διαδικασία πιο επώδυνη  με μικρότερο αριθμό βλαστοκυττάρων και  πιο γηρασμένων. Παράλληλα, είμαστε απόλυτα συμβατοί με τους ισχύοντες κανονισμούς για ελάχιστη επεξεργασία, όχι πολλαπλασιασμό η καλλιέργεια βλαστοκυττάρων ή μεταφορά βιολογικού υλικού εκτός του νοσοκομείου, διαδικασίες που απαγορεύονται.

Την ανώδυνη, αυτή, ένεση σε οποιαδήποτε άρθρωση του ασθενούς (γόνατο, ισχίο, ώμο, σπονδυλική στήλη, ποδοκνημική) την κάνουμε  παρακολουθώντας με υπερηχογράφημα  και δίνουμε  συγκεκριμένες οδηγίες  για τις πρώτες μέρες καθώς και ειδικό ασκησιολόγιο.

Στην κλινική μας έχουμε ήδη μεγάλη εμπειρία 4 ετών με τη μέθοδο αυτή και ο Δρ. Δημήτριος  Τσούκας είναι εκπαιδευτής της μεθόδου, παγκοσμίως, αφού έχει προσκληθεί σε χώρες όπως Ισπανία, Ισραήλ, Βέλγιο, Νορβηγία, Αζερμπαϊτζάν,  να εκπαιδεύσει ιατρούς στην πρωτοποριακή, αυτή, μέθοδο. Μάλιστα, είναι ο πρώτος Ευρωπαίος Ορθοπαιδικός Χειρουργός  που έκανε λιποαναρρόφηση γόνατος! Επανελέγχουμε τακτικά κλινικά, με ακτινογραφίες και ειδικές μαγνητικές τομογραφίες και ερωτηματολόγια αξιολόγησης της λειτουργικότητας της άρθρωσης και τα αποτελέσματά μας είναι εξαιρετικά, απαιτείται, όμως, και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παρακολούθησης .