Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής: το μοντέλο της βιώσιμης διατροφής

Γράφει ο Θεόδωρος Κουτράκος, Κλινικός Διαιτολόγος, Προϊστάμενος Τμήματος Διατροφής, Συντονιστής Ομάδας Ασφάλειας Τροφίμων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής ( ή ακριβέστερα επισιτισμού) ως θεσμός έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Έχει σκοπό να αναδείξει τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οφέλη που προκύπτουν από την επιστημονικά ενδεδειγμένη παραγωγή και κατανάλωση προσεγμένων διατροφικά τροφίμων τόσο σε επίπεδο πληθυσμού όσο και την ευρύτερη οικολογική ισορροπία και οικονομία.

Η συγκεκριμένη ημέρα συνοδεύεται από ποικιλία δράσεων από πληθώρα οργανισμών που ασχολούνται με την επισιτιστική ασφάλεια και ανά χρόνο έχουν και διαφορετική θεματική σχετικά με τη διατροφή και τις σύγχρονες εξελίξεις. Κοινή συνισταμένη όλων των δράσεων είναι η παραδοχή ότι το φαγητό και η καλή διατροφή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βέλτιστη υγεία, ευζωία και ευεξία του ανθρώπου, όμως με όρους παραγωγής και διανομής των τροφίμων, οι οποίοι να σέβονται τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.

Ακολουθώντας τις τάσεις των τελευταίων επιστημονικών δεδομένων το κυρίαρχο διατροφικό μοντέλο που επικρατεί ως προς τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι το μοντέλο της  βιώσιμης διατροφής, η οποία πρωτοαναφέρθηκε στη βιβλιογραφία τη δεκαετία του ογδόντα και από τότε η αξία της έχει επιβεβαιωθεί με ολοένα και αυξανόμενη ερευνητική τεκμηρίωση. Ποια όμως είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της βιώσιμης διατροφής;

1. Αυξήστε τη καθημερινή κατανάλωση φυτικών τροφίμων αντικαθιστώντας μέρος των ζωικών προϊόντων. Για παράδειγμα καταναλώστε όσπρια, λαχανικά μαγειρεμένα ή νωπά, φυτικά υποκατάστατα κρέατος, λιγότερες κονσέρβες. Σαφώς δεν είναι απαραίτητο να αποφεύγετε εντελώς το κρέας αλλά να μετριάσετε τη κατανάλωση ειδικά του κόκκινου κρέατος σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις.
2. Προτιμήστε μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Απαιτεί λίγο περισσότερο χρόνο και αγάπη για το τρόφιμο αλλά το αποτέλεσμα μας επιβραβεύει. Εάν όμως αυτό δεν είναι σε όλες τις περιστάσεις δυνατό, τότε προτιμήστε ενισχυμένα διατροφικά προϊόντα με χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να αναβαθμίσουν τη διατροφή μας. Για παράδειγμα αναζητήστε προϊόντα φυτικής προέλευσης ενισχυμένα σε ασβέστιο, προϊόντα χαμηλά σε νάτριο ή χαμηλά σε σάκχαρα ή τρανς λιπαρά .
3. Προτιμήστε τοπικά προϊόντα. Η Ελλάδα με πληθώρα παραγωγών οι οποίοι ακολουθούν το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής μπορούν να αποτελέσουν μια ατελείωτη πηγή εκλεπτυσμένων προϊόντων με χαρακτηριστικά super food. 
4. Προσαρμόστε τη μερίδα σας ώστε να καταναλώσετε με σύνεση την τροφή σας αλλά και να μειώσετε την απόρριψη περίσσειας τροφής (food waste).
5. Δώστε έμφαση και φροντίδα σε όλο το φάσμα της διατροφής σας, επιλέγοντας ποικιλία τροφών. Μην υποεκτιμήσετε τη συνεισφορά των σνακ και του πρωινού. Μην σας δελεάζουν επεξεργασμένα τρόφιμα ή γλυκίσματα με υψηλό θερμιδικό φορτίο και χωρίς ουσιαστικά θρεπτικά συστατικά (κενές θερμίδες).
6. Μειώστε τη χρήση πλαστικού, ανούσιων και πολύπλοκων συσκευασιών και προτιμήστε τη χρήση κατάλληλων επαναχρησιμοποιούμενων περιεκτών για τρόφιμα.