Επιληψία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Γράφει η Βασιλική Ζούβελου, Παιδίατρος - Παιδονευρολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η επιληψία αποτελεί τη συχνότερη νευρολογική πάθηση στον παιδιατρικό πληθυσμό. Η επίπτωσή της το 2022 κυμαινόταν από 41-187/100.000 παιδιά, σε διάφορες μελέτες. Η πάθηση αυτή μπορεί να εμφανιστεί από την νεογνική ως και την ενήλικο ζωή.

Ο εγκέφαλος αποτελείται από νευρικά κύτταρα που επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ηλεκτρικής δραστηριότητας. Μία επιληπτική κρίση συμβαίνει όταν ένα ή περισσότερα μέρη του εγκεφάλου εμφανίζουν μία έκρηξη ανώμαλων ηλεκτρικών σημάτων που διακόπτουν τα φυσιολογικά εγκεφαλικά κυκλώματα. Οποιοσδήποτε παράγοντας  επηρεάζει τις φυσιολογικές συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει κρίση. Ο υψηλός πυρετός, η διαταραχή στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, η χρήση φαρμάκων ή και η στέρηση  αυτών, αλλά και η διάσειση του εγκεφάλου, αποτελούν τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες των κρίσεων. Όταν όμως ένα παιδί παρουσιάσει 2 ή περισσότερες κρίσεις χωρίς αναγνωρίσιμο εκλυτικό παράγοντα, αυτό διαγιγνώσκεται ως επιληψία. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι επιληπτικών κρίσεων. Γενικά, ενήλικες και παιδιά έχουν τους ίδιους τύπους επιληπτικών κρίσεων, ωστόσο, ορισμένοι μπορεί να είναι συνηθέστεροι στην παιδική ηλικία από ό,τι στην ενήλικο ζωή.

Οι επιληπτικές κρίσεις μπορούν να εκδηλώνονται κλινικά με τους ακόλουθους φαινότυπους:

1. Ασυνήθιστες αισθήσεις, όπως μια παράξενη γεύση στο στόμα ή μια παράξενη οσμή ή ένα αίσθημα ανύψωσης στο στομάχι.
2. Ρυθμικές κινήσεις μελών του σώματος, ιδιαίτερα όταν σχετίζονται με απώλεια συνείδησης
3. Σκλήρυνση του σώματος
4. Απώλεια συνείδησης
5. Αναπνευστικά προβλήματα ή διακοπή της αναπνοής
6. Απώλεια του ελέγχου του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης
7. Ξαφνική πτώση χωρίς προφανή λόγο, ιδίως όταν συνδέεται με απώλεια συνείδησης
8. Μη ανταπόκριση σε θορύβους ή λέξεις για σύντομες περιόδους
9. Αιφνίδια εμφάνιση σύγχυσης ή αποπροσανατολισμού.
10. Περιόδους γρήγορου ανοιγοκλείσιμου των βλεφάρων ή και κοίταγμα των ματιών

Κατά τη διάρκεια της κρίσης, τα χείλη του παιδιού μπορεί να αποκτήσουν μπλε χρώμα και η αναπνοή του μπορεί να μην είναι φυσιολογική. Μετά την κρίση, το παιδί μπορεί να είναι νυσταγμένο ή μπερδεμένο.

Ορισμένα παιδιά μπορεί να έχουν επιληπτικές κρίσεις όταν κοιμούνται. Οι επιληπτικές κρίσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να επηρεάσουν τις συνήθειες του ύπνου, μπορεί να αφήσουν ένα παιδί να αισθάνεται κουρασμένο την επόμενη ημέρα ή ακόμα και να επηρεάσουν την λεκτική του επικοινωνία.

Σε ορισμένους τύπους επιληπτικών κρίσεων, το παιδί μπορεί να έχει επίγνωση του τι συμβαίνει και δεν χάνει τις αισθήσεις του, ενώ σε άλλους τύπους, το παιδί θα είναι αναίσθητο και δεν θα έχει καμία ανάμνηση της κρίσης στη συνέχεια.

Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα συμπτώματα μιας επιληπτικής κρίσης μπορεί να μοιάζουν με εκείνα άλλων καταστάσεων υγείας, και κάποιες φορές χρειάζεται εκτεταμένος κλι8νικο-εργαστηριακός έλεγχος προκειμένου να διαγνωστούν.

Αρκετά παιδιά ξεπερνούν αυτή τη νευρολογική διαταραχή στην πορεία της ζωής τους, καθώς υπάρχουν κάποιες μορφές επιληψίας που έχουν ένα παροδικό και κατ’ επέκταση καλοήθη χαρακτήρα.  Για ορισμένα παιδιά, η επιληψία είναι ένα προσωρινό πρόβλημα που μπορεί εύκολα να ελεγχθεί με φαρμακευτική αγωγή, ενώ για άλλα παιδιά, η επιληψία μπορεί να είναι μια ισόβια πρόκληση, με αρκετές δυσκολίες στην αντιμετώπισή της.

Οι γονείς των παιδιών με επιληψία μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της υγείας του με τους ακόλουθους τρόπους:

• Εάν είναι ώριμο στην ηλικία, βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κατανοεί το είδος της κρίσης που έχει και το είδος του φαρμάκου που χρειάζεται.
• Να γνωρίζετε τη δόση, το χρόνο και τις παρενέργειες όλων των φαρμάκων. Δώστε στο παιδί σας τα φάρμακα ακριβώς σύμφωνα με τις οδηγίες.
• Βοηθήστε το παιδί σας να αποφεύγει οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει επιληπτική κρίση. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κοιμάται αρκετά, καθώς η έλλειψη ύπνου μπορεί να προκαλέσει επιληπτική κρίση.
• Φροντίστε το παιδί σας να φοράει κράνος όταν καβαλάει δίκυκλα ώστε να περιορίσετε τους τραυματισμούς στην πιθανότητα απώλειας αισθήσεων
• Βεβαιωθείτε ότι έχει κάποιον συνοδό όταν κολυμπάει ή όταν βρίσκετε εκτός σπιτιού, τουλάχιστον μέχρι να περάσουν 6 μήνες από τον έλεγχο των κρίσεων.
• Φροντίστε να μην κλειδώνει τις πόρτες των δωματίων στα οποία βρίσκετε, ώστε να μπορείτε να το βοηθήσετε εάν προκύψει κάποια ανάγκη.
• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας επισκέπτεται τακτικά χρειάζεται τον γιατρό του.
• Στηρίξτε ψυχικά το παιδί και επικοινωνήστε με τον πάροχο υγείας εάν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα στην διαχείριση της πάθησης του.