Διεγχειρητικό υπερηχογράφημα ήπατος (IOUS) - Διεγχειρητικό υπερηχογράφημα με σκιαγραφικό (CE-IOUS) στον καρκίνο του ήπατος

Κωνσταντίνα Κυριακοπούλου, Ακτινοδιαγνώστης, Διευθύντρια Τμήματος Υπερήχων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Τι είναι το διενγχειρητικό υπερηχογράφημα;

Είναι το υπερηχογράφημα που γίνεται  κατά  τη διάρκεια του χειρουργείου. Διακρίνεται σε απλό διεγχειρητικό υπερηχογράφημα (IOUS- Intraoperative Ultrasound) και διεγχειρητικό υπερηχογράφημα  με τη χρήση σκιαγραφικού υπερήχων (CE-IOUS- Contrast – Enhanced Intraoperative Ultrasound).

Πότε είναι απαραίτητο να το χρησιμοποιούμε;

Είναι απαραίτητο να γίνεται  κατά τη διάρκεια του χειρουργείου για την  σταδιοποίηση του όγκου. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι εάν κατά την διάρκεια του χειρουργείου χρησιμοποιήσουμε και ενδοφλέβια σκιαγραφικό υπερήχων μπορούμε να απεικονίσουμε νέους όγκους που δεν έχουν εντοπιστεί στον προεγχειρητικό έλεγχο με τις άλλες  απεικονιστικές μεθόδους μεθόδους ( Αξονική Τομογραφία και Μαγνητική Τομογραφία). Η ευαισθησία της μεθόδου με την χρήση του σκιαγραφικού υπερήχων αγγίζει το 99%.

Τεχνική

• Αρχικά απεικονίζεται η ανατομία του ήπατος, η θέση των αγγείων  και γίνεται εκτίμηση του ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου.

• Στη συνέχεια παρατηρούμε την παθολογία του ήπατος (παρουσία εστιακών βλαβών,  σχέση των εστιών  με τα αγγεία του ήπατος, πιθανή θρόμβωση των αγγείων).

• Η προσθήκη στη συνέχεια του σκιαγραφικού υπερήχων μπορεί να μας δώσει  νέες πληροφορίες π.χ. να δούμε πρόσθετες υπόηχες εστίες (μεταστατικές) στο ήπαρ και να  χρειαστεί να τροποποιήσει ο χειρουργός το πλάνο του χειρουργείου.

• Σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει θερμοκαυτηρίαση με ραδιοκύματα των όγκων (radiofrequency ablation – RFA) ή θερμοκαυτηρίαση με μικροκύματα (Microwave ablation-MWA)  στη διάρκεια του χειρουργείου, ελέγχουμε άμεσα με το σκιαγραφικό εάν είναι επιτυχές το αποτέλεσμα. Εάν δεν έχουν νεκρωθεί οι εστίες κάνουμε επανάληψη του καυτηριασμού και γίνεται επανέλεγχος του αποτελέσματος.

• Σε ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου που έχουν πάρει προεγχειρητική  χημειοθεραπεία  η οποία κάνει τις μεταστάσεις να είναι δυσδιάκριτες κρίνεται απαραίτητη η χρήση διεγχειρητικού υπερηχογραφήματος με σκιαγραφικό για το καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.

Εικ1. Απλό διεγχειρητικό υπερηχογράφημα ήπατος.

Απεικονίζεται μια μεταστατική εστιακή βλάβη  η οποία διηθεί τη μέση ηπατική φλέβα. Αυτό άλλαξε το χειρουργικό πλάνο στον ασθενή.

Εικ2. Στην  εικόνα αριστερά στο απλό υπερηχογράφημα δεν παρατηρούνται εστίες στο ηπατικό παρέγχυμα. Δεξιά μετά την ενδοφλέβια έγχυση του σκιαγραφικού  στην πυλαία και παρατεταμένη πυλαία φάση παρατηρούνται υπόηχες εστίες,  ευρήματα συμβατά με μεταστάσεις ,οι  οποίες  δεν απεικονιζόντουσαν στην Μαγνητική Τομογραφία που είχε προηγηθεί. Το αποτέλεσμα άλλαξε το χειρουργικό πλάνο.

Εικ.3 Αριστερά στην εικόνα δεν παρατηρείται υπόηχη  εστία. Δεξιά, με τη χρήση του σκιαγραφικού , στην πυλαία  και παρατεταμένη πυλαία φάση διακρίνονται μικρές υπόηχες εστίες συμβατές με μεταστάσεις . Αυτό άλλαξε το χειρουργικό πλάνο και το αποτέλεσμα του χειρουργείο.

Εικ.4 Μετά την χρήση RFA (θερμοκαυτηριασμός ) με τη χρήση του σκιαγραφικού υπερήχων βλέπουμε τον όγκο να μην έχει αγγείωση . Οπότε  κρίνεται επιτυχής η χρήση RFA

• Με τη χρήση του διεγχειρητικού υπερηχογραφήματος με απλό (IOUS) και με την χρήση σκιαγραφικού ( CE-IOUS) μπορούμε να κάνουμε καθοδήγηση των  βελόνων για θερμοκαυτηρίαση των όγκων .Μετά το τέλος της θερμοκαυτηρίασης προσθέτοντας το σκιαγραφικό ελέγχουμε το αποτέλεσμα και εάν δεν είναι επιτυχές στην διάρκεια του χειρουργείου επαναλαμβάνουμε την διαδικασία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Η χρήση του σκιαγραφικού στο διεγχειρητικό υπερηχογράφημα (CEIOUS) στον καρκίνο του ήπατος έχει σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό και τη σταδιοποίηση των όγκων καθώς και στον έλεγχο της βατότητας των αγγείων. Είναι χρήσιμο  και για  τον έλεγχο του αποτελέσματος της  θερμοκαυτηρίασης (RFA- MWA) λόγω της υψηλής ευκρίνειας και της real-time απεικόνισης.

Απαραίτητη κρίνεται η χρήση σκιαγραφικού σε ασθενείς με μεταστατική νόσο του ήπατος που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για την απεικόνιση των μεταστατικών εστιακών βλαβών και το καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.