PET/CT & SPECT/CT

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η PET/CT είναι συνδυασμός δύο εξετάσεων, της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (Positron Emission Tomography) και της αξονικής τομογραφίας (CT), οι οποίες διενεργούνται σχεδόν ταυτόχρονα, σε κοινό εξεταστικό κρεβάτι.

Με την PET/CT συνδυάζονται λειτουργικές και ανατομικές πληροφορίες του οργανισμού και της νόσου, σε μία και μόνο εξέταση, η οποία αποτελεί έτσι ένα απαραίτητο διαγνωστικό εργαλείο, ιδιαίτερα στην ογκολογία, στη διερεύνηση νόσων του εγκεφάλου και της στεφανιαίας νόσου.

Οι καρκινικοί όγκοι έχουν αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια και δομικούς λίθους λόγω του έντονου πολλαπλασιασμού τους σε σχέση με τους φυσιολογικούς ιστούς.

Εκμεταλλευόμενοι αυτή την ιδιότητα των καρκινικών όγκων, χρησιμοποιούμε την επισημασμένη γλυκόζη ή επισημασμένους δομικούς λίθους, όπως π.χ. τη χολίνη, τη θυμιδίνη, τη μεθειονίνη, ώστε να αναδείξουμε τον καρκινικό ιστό με την PET/CT.

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Στο τμήμα PET/CT διενεργούνται οι ακόλουθες εξετάσεις:

  • PET/CT με 18-FDG με ευρεία εφαρμογή στην πλειοψηφία των όγκων, από την αρχική διάγνωση και την αρχική εκτίμηση της έκτασης της νόσου, στην επανεκτίμηση μετά θεραπεία και πιο συγκεκριμένα την εκτίμηση πρώιμης απάντησης στη χημειοθεραπεία, τον έλεγχο του θεραπευτικού αποτελέσματος μετά το τέλος χημειοθεραπείας ή /και ακτινοθεραπείας, την εκτίμηση εξαιρεσιμότητας όγκου και τον έλεγχο υποτροπής
  • PET/CT με 18-FDG για τη διερεύνηση και διαφορική διάγνωση ανοιών, όπως η νόσος Alzheimer, η μετωποκροταφική άνοια, η άνοια LewyBodies, η άνοια νόσου Parkinson και για την ανίχνευση εστίας επιληψίας σε συνδυασμό με τομοσπινθηρογράφημα αιματώσεως εγκεφάλου, βασικών γαγγλίων (DatScan) και MIBG με SPECT/CT
  • PET/CT με 18-FDG για την ορθότερη εκτίμηση βιωσιμότητας μυοκαρδίου μετά έμφραγμα και προ επεμβάσεων επαναγγείωσης, σε συνδυασμό με σπινθηρογράφημα αιματώσεως του μυοκαρδίου με SPECT/CT
  • PET/CT με 18-F-χολίνη ιδιαίτερα για τον καρκίνο του προστάτη, με εφαρμογή κυρίως στην αρχική εκτίμηση τοπικά προχωρημένης νόσου και την επανεκτίμηση σε περίπτωση βιοχημικής υποτροπής, δηλαδή εκ νέου αύξησης του δείκτη PSA
  • PET/CT με 18-F-sodium fluoride για την ανάδειξη μεταστατικής και άλλων νόσων των οστών, άλλων νόσων των οστών και μυοκαρδίτιδας

Διαδικασία εξέτασης PET/CT

Φτάνοντας στο τμήμα PET/CT:

Δίνετε τα απαραίτητα έγγραφα στη γραμματεία, δηλαδή το ασφαλιστικό βιβλιάριο, το ηλεκτρονικό παραπεμπτικό, το ιατρικό σημείωμα του θεράποντος ιατρού, καθώς και τις προηγούμενες εξετάσεις σας, ακτινολογικές εξετάσεις, σπινθηρογραφήματα, προηγούμενες εξετάσεις PET/CT, γενικές, βιοχημικές εξετάσεις αίματος και εξετάσεις καρκινικών δεικτών, καθώς και πορίσματα βιοψιών, ώστε να συμπληρωθεί ο φάκελός σας.

Ο υπεύθυνος ιατρός στη συνέχεια συμπληρώνει το ιατρικό ιστορικό σας, σας ενημερώνει για το σκοπό και τη διαδικασία της εξέτασης PET/CT , τις πιθανές παρενέργειες και τέλος σας δίνει οδηγίες ακτινοπροστασίας, προφορικά και γραπτά (εδώ θα πρέπει να υπάρχει link με το φύλλο γραπτών οδηγιών που υπάρχει στο τμήμα, επισυνάπτεται στο mail).

Ακολουθεί τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα από τη νοσηλεύτρια και χορήγηση του ραδιοφαρμάκου από τον τεχνολόγο του τμήματος. Παραμένετε σε ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο σε κλίνη ή ανακλινόμενο κάθισμα για μία ώρα, ώστε να κυκλοφορήσει το ραδιοφάρμακο στο σώμα και να καθηλωθεί στα διάφορα όργανα και ιστούς, φυσιολογικούς και παθολογικούς.

Θα σας χορηγηθεί φυσιολογικός ορός ενδοφλέβια, με σκοπό την ενυδάτωσή σας και καλύτερη αποβολή του ραδιοφαρμάκου. Ειδικά διαμορφωμένη τουαλέτα βρίσκεται κοντά στο δωμάτιό σας. Αν έχετε πρόβλημα κλειστοφοβίας θα σας χορηγηθεί ήπια ηρεμιστική αγωγή.

Στη συνέχεια οδηγείστε στο μηχάνημα PET/CT, όπου και θα ξαπλώσετε. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης διενεργείται τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) και αξονική τομογραφία (CT) χαμηλής δόσης, με συνολική διάρκεια 20-30 λεπτά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια αξονικής τομογραφίας με χορήγηση ενδοφλέβιου ιωδιούχου σκιαγραφικού. Θα ενημερωθείτε από τον ιατρό του τμήματος PET/CT και θα δώσετε συγκατάθεσή σας για αυτή την ιατρική πράξη.

Οδηγίες Εξέτασης PET/CT

Για την εκτέλεση της εξέτασης PET/CT πρέπει να είστε νηστικός για 6 ώρες, μπορείτε όμως να πιείτε νερό. Από την προηγούμενη της εξέτασης PET/CT, συνιστάται να αποφύγετε τη μυϊκή κόπωση και τη λήψη υδατανθράκων.

Αν είστε διαβητικός και παίρνετε αντιδιαβητικά δισκία από το στόμα ενημερώστε μας κατά τη λήψη του ραντεβού, ώστε η εξέταση PET/CT να διενεργηθεί με τις καλύτερες για την περίπτωσή σας συνθήκες. Το πρωί της ημέρας εξέτασης PET/CT, μην πάρετε το αντιδιαβητικό δισκίο σας πριν την εξέταση αλλά μετά.

Αν παίρνετε ινσουλίνη, ενημερώστε σχετικά τους ιατρούς του τμήματος PET/CT, ώστε να σας δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες.

Μετά την εξέταση PET/CT μπορείτε να φάτε κανονικά.

Πιείτε άφθονο νερό ώστε να βοηθήσετε στην ταχύτερη απέκκριση του ραδιοφαρμάκου και πάρτε τα φάρμακά σας.

Για 24 ώρες από τη χορήγηση αποφύγετε να είστε κοντά σε έγκυες γυναίκες και παιδιά.

Οι εξετάσεις PΕΤ/CT γίνονται με ραντεβού στα τηλέφωνα 210-6862870 και 210-6862104.

Οι PET/CT εξετάσεις των ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ γίνονται με παραπεμπτικό του ΕΟΠΥΥ που πρέπει να θεωρηθεί από ελεγκτή.

Για το πλείστο των εξετάσεων PET/CT αρκεί η θεώρηση του παραπεμπτικού από τον ελεγκτή γιατρό και δε χρειάζεται έγκριση από το ΚΕ.Σ.Υ.(βλέπε πίνακα).

Στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητη έγκριση από το ΚΕΣΥ θα πρέπει να προσκομίσετε τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά στο αρμόδιο γραφείο.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ PET/CT ΟΠΟΥ ΔΕ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕ.Σ.Υ.

  • Μονήρης πνευμονικός όζος
  • Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα. Αρχική σταδιοποίηση της νόσου
  • Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα. Επανασταδιοποίηση μετά τη θεραπεία
  • Λέμφωμα Hodgkin. Έλεγχος μετά τη θεραπεία
  • Υψηλής κακοήθειας διάχυτο NonHodgkin από Β κύτταρα. Έλεγχος μετά τη θεραπεία
  • Μελάνωμα. Σταδιοποίηση της νόσου
  • Καρκίνος παχέος εντέρου. Σταδιοποίηση προ μεταστασεκτομής
  • Καρκίνος οισοφάγου. Σταδιοποίηση προ χειρουργικής επέμβασης
  • Καρκίνος ωοθηκών. Έλεγχος πιθανής υποτροπής και επανασταδιοποίηση
  • Καρκίνος τραχήλου μήτρας. Έλεγχος πιθανής υποτροπής και επανασταδιοποίηση
  • Καρκίνος κεφαλής τραχήλου. Διάγνωση, σταδιοποίηση, έλεγχος υποτροπής και επανασταδιοποίηση
  • Καρκίνος αγνώστου πρωτοπαθούς. Διάγνωση
  • Καρκίνος όρχεων. Έλεγχος πιθανής υποτροπής σεμινώματος και επανασταδιοποίηση
  • Καρκίνος θυρεοειδούς. Περιπτώσεις μετά ολική θυρεοειδεκτομή με υψηλή τιμή θυρεοσφαιρίνης (Tg) και αρνητικό ολόσωμο σπινθηρογράφημα με Ιώδιο-131

ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΕ.Σ.Υ.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Η βασική ασθένεια όπου έχει ένδειξη η εξέταση PET/CT είναι ο καρκίνος. Κατά περίπτωση είναι πρωταρχικής σημασίας ο ρόλος της στα ακόλουθα:

Διάγνωση πρωτοπαθούς εστίας

  • Χαρακτηρισμός μονήρους πνευμονικού όζου
  • Χαρακτηρισμός παγκρεατικής μάζας
  • Ανίχνευση πρωτοπαθούς εστίας καρκίνου άγνωστου προέλευσης , όπως π.χ. σε μεταστατική τραχηλική λεμφαδενοπάθεια, ηπατικές ή οστικές μεταστάσεις

Εκτίμηση του σταδίου της νόσου

  • Λεμφώματα Hodgkin και μη - Hodgkin,
  • Καρκίνος πνεύμονα
  • Καρκίνοι ανώτερου αναπνευστικού και πεπτικού (κεφαλής τραχήλου), συμπεριλαμβανομένης και της καθοδήγησης στη λήψη βιοψίας
  • Τοπικά προχωρημένος καρκίνος του μαστού
  • Καρκίνος οισοφάγου
  • Καρκίνος παγκρέατος
  • Καρκίνος παχέος εντέρου
  • Κακόηθες μελάνωμα

Ενδιάμεση ανταπόκριση στη θεραπεία και ανίχνευση της υπολειπόμενης νόσου μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας

  • Λέμφωμα Hodgkin και μη Hodgkin ,
  • Καρκίνος του ανωτέρου αναπνευστικού και πεπτικού.
  • Καρκίνος πνεύμονα

Αναζήτηση υποτροπής της νόσου

  • Καρκίνος παχέος εντέρου
  • Μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα
  • Καρκίνος κεφαλής τραχήλου
  • Μυελοειδής καρκίνος του θυρεοειδούς και διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς με αυξημένα επίπεδα θυρεοσφαιρίνης επί αρνητικού ολόσωμου σπινθηρογραφήματος με ραδιενεργό ιώδιο- 131 Καρκίνος μαστού
  • Καρκίνος ωοθηκών
  • Κακόηθες μελάνωμα Κακόηθες γλοίωμα εγκεφάλου υψηλού βαθμού (ΙΙΙ ή IV)

Πέραν των ανωτέρω γενικά αποδεκτών ενδείξεων η ΡΕΤ/CT μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση κλινικών προβλημάτων μετά από συζήτηση με τους κλινικούς ογκολόγους και ιδιαίτερα μετά από απόφαση των ογκολογικών συμβουλίων ή συμβουλίων πολλών ειδικοτήτων.

Λοιπές εφαρμογές της ΡΕΤ/CT

  • Ανίχνευση εστίας πυρετού αγνώστου αιτιολογίας
  • Ανίχνευση επιληπτογόνου εστίας
  • Διερεύνηση ανοιών Εκτίμηση βιωσιμότητας μυοκαρδίου μετά έμφραγμα

ΓΙΑΤΙ ΕΜΑΣ

Το τμήμα PET/CT του Ιατρικού Αθηνών λειτουργεί από το Μάιο του 2007 και είναι εγκατεστημένο σε ειδικά σχεδιασμένο χώρο, ιδιαίτερα άνετο και εργονομικό για τους ασθενείς και τους εργαζόμενους. Είναι εξοπλισμένο με υβριδικό τομογράφο SIEMENS BIOGRAPH 6.

Η μελέτη και ερμηνεία των αποτελεσμάτων γίνεται από έμπειρη ομάδα Πυρηνικών Ιατρών και Ακτινοδιαγνωστών, εξειδικευμένων στη μέθοδο PET/CT, με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση και συνδυαστική ερμηνεία πληροφοριών των δύο διαγνωστικών μεθόδων.

Κατανοώντας τη σημασία εξατομίκευσης για τον κάθε ασθενή, στο τμήμα PET/CT διενεργείται το βασικό πρωτόκολλο απεικόνισης και λήψης δεδομένων, το οποίο τροποποιείται ανάλογα με την ένδειξη του κάθε ασθενούς, όπως π.χ. με προσθήκη εντοπισμένων επιβραδυμένων λήψεων, ειδικών πρωτοκόλλων περιοχής κεφαλής τραχήλου και για το σχεδιασμό ακτινοθεραπείας, διαγνωστικής αξονικής τομογραφίας με ενδοφλέβιο χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού.

Τα παραπάνω γίνονται πάντα κατόπιν ενημέρωσης και συγκατάθεσης του ασθενούς και του θεράποντος ιατρού.

Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων γίνεται πάντα με συναξιολόγηση των προγενέστερων απεικονιστικών εξετάσεων του ασθενούς, με σκοπό την πιο ακριβή και αξιόπιστη απάντηση στο κλινικό ερώτημα.

Στην περίπτωση ασθενών με πρόβλημα κλειστοφοβίας, η εξέταση μπορεί να διενεργηθεί υπό αναισθησία κατόπιν συνεννόησης με τους ιατρούς του τμήματος PET/CT.

Οι απαντήσεις των εξετάσεων δίνονται την επομένη εργάσιμη ημέρα, γραπτώς με επισυναπτόμενες αντιπροσωπευτικές εικόνες και την εξέταση PET/CT σε ηλεκτρονική μορφή. Όλες οι εξετάσεις αρχειοθετούνται στο ηλεκτρονικό αρχείο του νοσοκομείου.

Η απάντηση μπορεί να είναι μεταφρασμένη στην αγγλική ή τη γαλλική, κατόπιν συνεννόησης με τη γραμματεία του τμήματος PET/CT. Υπάρχει η δυνατότητα λήψης δεύτερης γνώμης κατόπιν συνεννόησης με τη γραμματεία του τμήματος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ