Το άγχος του αποχωρισμού και τρόποι να βοηθήσετε το παιδάκι σας

Γράφει η Παναγιώτα Χαϊκάλη, Παιδίατρος, Επιμελήτρια Β’ Παιδιατρικής Κλινικής, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Από την ηλικία των 8 περίπου μηνών θα αρχίσετε να παρατηρείτε ότι το μωρό αναστατώνεται ιδιαίτερα όταν φεύγετε από κοντά του ή όταν χρειαστεί να μείνει μόνο του ή με κάποιο φροντιστή. Το στάδιο αυτό είναι φυσιολογικό αναπτυξιακό φαινόμενο και ονομάζεται άγχος αποχωρισμού. Κορυφώνεται περίπου στους 18 μήνες και μπορεί να κρατήσει ως τα 2, ίσως και τα 4 έτη της ζωής του, ηλικία κατά την οποία αντιλαμβάνεται ότι οι γονείς θα επιστρέφουν κάθε φορά που φεύγουν.

Το άγχος αποχωρισμού έχει βιολογική εξήγηση. Τις πρώτες εβδομάδες της ζωής το μωρό δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσει τον εαυτό του από τη μητέρα, θεωρεί πως πρόκειται για μια ενιαία οντότητα (Σύνδεση). Σταδιακά, όμως, αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη μητέρα ως ξεχωριστή οντότητα και αναπτύσσει την ικανότητα να κρατάει την εικόνα της στη σκέψη του, ακόμα και όταν δεν τη βλέπει. Η συνειδητοποίηση του βρέφους ότι αποτελεί ξεχωριστή οντότητα αποτελεί για αυτό ένα σοκαριστικό γεγονός, καθώς συγκρούεται η ανάγκη του για εξέλιξη με την απώλεια που νιώθει από την Αποσύνδεση από τη μητέρα. Η εσωτερική σύγκρουση αγχώνει ψυχικά το μωρό και εκφράζεται με έντονες λεκτικές και σωματικές αντιδράσεις, κλάμα και ταραχή.

Αυτή η επεξεργασία ολοκληρώνεται στην ηλικία των 2-2,5 ετών, οπότε και αποχωρίζεται τη μητέρα με τη βεβαιότητα ότι αυτή δε χάνεται, αλλά θα επιστρέψει.

Το άγχος αποχωρισμού δεν είναι κάτι που μπορείτε να αποφύγετε, καθώς είναι ένα στάδιο από το οποίο περνούν όλα τα μικρά παιδιά.

Ωστόσο υπάρχουν τρόποι να βοηθήσετε το παιδάκι σας να το βιώσει όσο πιο ανώδυνα γίνεται.

•  Στοχεύστε στη ρουτίνα και στη σταθερότητα. Οι συχνές αλλαγές στην καθημερινότητα δημιουργούν ανασφάλεια στα μωρά και τα μικρά παιδιά.

•  Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και την υπομονή σας.

•  Αποφύγετε τα αρνητικά σχόλια και χαρακτηρισμούς στο παιδί.

•  Μην το κοροϊδεύετε όταν φεύγετε από κοντά του, δηλαδή μην το απομακρύνετε από την πόρτα και μη βάζετε το φροντιστή να του αποσπάσει το ενδιαφέρον για να φύγετε κρυφά. Αυτός ο τρόπος κλονίζει την εμπιστοσύνη του στο πρόσωπό σας.

•  Αποφύγετε τους συγκινητικούς και μακροσκελείς αποχωρισμούς. Χαιρετίστε σύντομα, γλυκά και αποφασιστικά το παιδί.

•  Εξηγήστε του με λίγα λόγια πού πάτε και πότε θα γυρίσετε, π.χ. “Θα επιστρέψω μετά το μεσημεριανό φαγητό.”

•  Ενθαρρύνετε την ανάπτυξη και άλλων σημαντικών σχέσεων, κυρίως με τον πατέρα και τα αδέλφια.

•   Ένα “μεταβατικό αντικείμενο” θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί να νιώθει ασφάλεια όσο απουσιάζετε.