Η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης αντιμετώπισης στον καρκίνο του παχέος εντέρου

Μάνος Πραματευτάκης MD PhD FICS MSCS
Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ
Συνεργάτης Χειρουργός, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης
Εξειδικευμένος χειρουργός παθήσεων Παχέος Εντέρου & Πρωκτού
SRC-certified Master Colorectal Surgeon

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο 3ος σε σειρά συχνότητας καρκίνος τόσο στον άντρα όσο και στην γυναίκα. Και παρόλο που οι μελέτες μας δείχνουν ότι η θνητότητα πέφτει τα τελευταία 20 έτη λόγω βελτιωμένων θεραπευτικών σχημάτων, τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου θα αυξηθούν μέχρι το 2040 σε περισσότερο από 3 εκατομμύρια ασθενείς ανά έτος παγκοσμίως, κυρίως λόγω του κακού lifestyle μας. Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να προστατευτούμε ή τουλάχιστον να αναγνωρίσουμε έγκαιρα το πρόβλημα;

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η αυξημένη ηλικία, το ιστορικό καρκίνου στην οικογένεια, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ο διαβήτης και η παρουσία κάποιων χρόνιων φλεγμονωδών νοσημάτων. Είναι σημαντικό η διατροφή μας να συμπεριλαμβάνει φυτικές ίνες (φρούτα και λαχανικά), βιταμίνες, φυλικό οξύ και ασβέστιο, ενώ πρέπει να αποφεύγουμε ζωικά και κορεσμένα λίπη (fast food και αναψυκτικά), αλκοόλ και την υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος.

Ο καρκίνος αναπτύσσεται τις περισσότερες φορές στο έδαφος ενός πολύποδα, ο οποίος όμως εξελίσσεται αρκετά αργά. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει πάνω από 10 έτη. Βέβαια, ο πολύποδας δυστυχώς δεν δίνει συμπτώματα. Έχει μεγάλη σημασία κάποιοι πολύποδες να διαγνωστούν έγκαιρα και να αφαιρεθούν, κάτι το οποίο γίνεται συνήθως με την κολονοσκόπηση, την ενδοσκοπική εξέταση δηλαδή του παχέος εντέρου. Βάσει σημερινών οδηγιών, η πρώτη κολονοσκόπηση ενός ατόμου χωρίς συμπτώματα και χωρίς οικογενειακή επιβάρυνση πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 50 ετών και να επαναλαμβάνεται κάθε 3-5 έτη. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, η συχνότητα αυτή αλλάζει. Πέραν της κολονοσκόπησης, μπορεί κάποιος να ελέγξει την πιθανότητα παρουσίας αίματος στα κόπρανα το οποίο δε φαίνεται με γυμνό μάτι, μέσω απλών kits ελέγχου που υπάρχουν στα φαρμακεία. Σε περίπτωση θετικών αποτελεσμάτων, πρέπει να οδηγούμαστε άμεσα σε ενδοσκοπικό έλεγχο.

Παρά τις δυνατοτήτες που έχουμε για πρόληψη, πολλοί ασθενείς δυστυχώς φτάνουν στον ιατρό τους όταν ήδη ο πολύποδας έχει εξελιχθεί σε καρκίνο, ή και όταν ήδη υπάρχουν μεταστάσεις σε λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα. Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου παραμένει χειρουργική, και μάλιστα με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ριζικές ογκολογικές επεμβάσεις (σε συνδυασμό ή όχι με συμπληρωματικές χημειοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες) μπορούν να οδηγήσουν τον ασθενή σε πλήρη ίαση. Οι σημερινές ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η λαπαροσκοπική και η ρομποτική χειρουργική, έχουν αντικαταστήσει τις παλιότερες επεμβάσεις και δίνουν εξαιρετικό ογκολογικό αποτέλεσμα με πολύ μικρότερη επιβάρυνση για τον ασθενή (μικρότερες τομές, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, γρήγορη επαναφορά στην καθημερινότητα).

Η έγκαιρη διερεύνηση οποιωνδήποτε συμπτωμάτων, η σωστή πρόληψη και η έγκαιρη επίσκεψη σε κάποιον εξειδικευμένο ιατρό είναι αυτό που θα οδηγήσει στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα του προβλήματος.