Η Περιφερική Διαβητική Νευροπάθεια (ΠΔΝ) εμφανίζεται σε ποσοστό έως και 50% του πληθυσμού με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι. Είναι προοδευτική και χρόνια, συνήθως πρόκειται για συμμετρική περιφερική πολυνευροπάθεια ενώ σπανιότερα εκδηλώνεται ως εστιακή νευροπάθεια.

Τα αίτια της ΠΔΝ είναι πολυπαραγοντικά. Οφείλεται σε απομυελίνωση και αξονική εκφύλιση των νευρικών ινών, είτε λόγω άμεσης βλάβης των ινών εξαιτίας συσσώρευσης γλυκοζυλιωμένων προϊόντων - σορβιτόλης, είτε λόγω μικροαγγειοπάθειας των αγγείων που τις τροφοδοτούν.

Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση της ΠΔΝ είναι ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, η κακή υγιεινή των άκρων, η κακή διατροφή, το κάπνισμα, το αλκοόλ, το αυξημένο σωματικό βάρος, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία.

Υπάρχουν πολλές κατηγοριοποιήσεις σχετικά με την ΠΔΝ, όμως τα δύο συχνότερα είδη είναι η οξεία νευροπάθεια που οφείλεται στην υπεργλυκαιμία και βελτιώνεται με την επαναφορά της τιμής της γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα και η χρόνια αισθητικοκινητική νευροπάθεια, που είναι και η συνηθέστερη μορφή ΠΔΝ.

Ένα ποσοστό 10-26% του πληθυσμού με ΠΔΝ εμφανίζει πόνο (επώδυνη ΠΔΝ), ο οποίος είναι μέτριος έως σοβαρός (80%) και εντοπίζεται συνήθως στα κάτω άκρα και στα πέλματα, ενώ σπανιότερα εντοπίζεται στα άνω άκρα.

Ο πόνος είναι καυστικός, εντείνεται το βράδυ και συνοδεύεται από αιμωδίες και αίσθημα τσιμπήματος από βελόνες στα πόδια. Ο πόνος δύναται να συνυπάρχει με αυξημένη αισθητικότητα (υπεραισθησία) ή μειωμένη αισθητικότητα τύπου γάντι-κάλτσας (υπαισθησία), με αλλοδυνία, παραισθησία, ενώ συχνά γίνεται παροξυσμικός κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Ενδέχεται να υπάρχουν και διαταραχές από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, δηλαδή εφίδρωση, αγγειοκινητικές διαταραχές, τροφικό οίδημα δέρματος.

Η διάγνωση γίνεται εξ' αποκλεισμού των άλλων αιτιών πολυνευροπάθειας (νευρολογικό νόσημα, υποθυρεοειδισμός, έλλειψη βιταμίνης Β12, ουραιμία).

Η νευρολογική εξέταση και το ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη διευκολύνουν τη διάγνωση ενώ επικουρικά οι εξετάσεις αγωγιμότητας, το ηλεκτρομυογράφημα, η βιοψία νεύρου και δέρματος θα μπορούσαν να συμπληρώσουν το διαγνωστικό έλεγχο.

Για την πρόληψη της ΠΔΝ είναι απαραίτητος ο περιοδικός έλεγχος και η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, η διατήρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε ανεκτά επίπεδα (ΗbA1C μικρότερο του 7%), η καλή υγιεινή των άκρων, η ρύθμιση της χοληστερίνης και της αρτηριακής πίεσης, η σωστή διατροφή, η άσκηση, η διακοπή αλκοόλ και καπνίσματος.

Το πρώτο βήμα στη θεραπεία της ΠΔΝ είναι η ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα και η διόρθωση άλλων μεταβολικών διαταραχών.

Ο έλεγχος του πόνου που προκαλείται από την ΠΔΝ γίνεται με φαρμακευτικούς παράγοντες και επεμβατικές μεθόδους.

Όσον αφορά στη φαρμακευτική αγωγή χορηγούνται αντιεπιληπτικά (πρεγκαμπαλίνη, γκαμπαπεντίνη), αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νοραδρεναλίνης (ντουλοξετίνη, βενλαφαξίνη), τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιπτριπτυλίνη), αντιαρρυθμικοί παράγοντες (μεξιλετίνη), ήπια οπιοειδή (τραμαδόλη, οξυκωδόνη, ταπεταντόλη), καθώς και το διαδερμικό επίθεμα καψαϊκίνης 8%.

Σε περίπτωση που οι φαρμακευτικοί παράγοντες δεν επαρκούν έχουν θέση οι παρεμβατικές τεχνικές, δηλαδή οι αποκλεισμοί νεύρων και η νευροδιέγερση (διαδερμική, νωτιαίου μυελού).