Η ενδομητρίωση περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον βαρόνο Carl von Rokitansky το 1860. Εμφανίζεται περίπου στο 6-10% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας.

Στην ενδομητρίωση, ιστός από το ενδομήτριο εμφανίζεται και αναπτύσσεται εκτός της μήτρας.

Η συνηθέστερη εντόπιση του ιστού αυτού βρίσκεται στο περιτόναιο (τον χιτώνα που επενδύει την κοιλότητα της κοιλιάς) και πάνω στις ωοθήκες.

Τα κύτταρα του ενδομητρίου που εντοπίζονται σε περιοχές εκτός της μήτρας, υφίστανται τις κυκλικές μεταβολές που οφείλονται στις ορμόνες που παράγουν οι ωοθήκες στη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου και ανταποκρίνονται με παρόμοιο τρόπο με τα κύτταρα του ενδομητρίου που βρίσκονται μέσα στη μήτρα.

Συμπτώματα ενδομητρίωσης

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης εξαρτώνται από την περιοχή στην οποία εντοπίζεται. Τα συνηθέστερα είναι χρόνιος πόνος στην περιοχή της κοιλιάς και στειρότητα.

Ο πόνος συχνά χειροτερεύει στην περίοδο και είναι η πιο κοινή αιτία της δευτερογενούς δυσμηνόρροιας. Η ενδομητρίωση είναι συχνό εύρημα σε γυναίκες με υπογονιμότητα και έχει σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Ο χρόνιος πόνος στην πύελο είναι το πιο συχνό σύμπτωμα ενδομητρίωσης. Ποικίλει σε μορφή και ένταση και παραδόξως δεν σχετίζεται με την έκταση της νόσου. Ο πόνος αυτός εκδηλώνεται ως:

• Επώδυνη περίοδος (δυσμηνόρροια)
• Χρόνιος πυελικός πόνος (τυπικά στην περιοχή της κοιλιάς και χαμηλά στη μέση)
• Πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (δυσπαρευνία)
• Δυσουρικά ενοχλήματα (αυξημένη τάση για ούρηση, συχνουρία και μερικές φορές επώδυνη ούρηση)

Διάγνωση ενδομητρίωσης

Η διάγνωση ενδομητρίωσης βασίζεται στο ιστορικό της ασθενούς, στο διακολπικό υπερηχογράφημα που δείχνει κύστεις των ωοθηκών με χαρακτηριστική μορφολογία (σοκολατοειδείς κύστεις ή ενδομητριώματα) και εδραιώνεται οριστικά με τη λαπαροσκόπηση, στην οποία ανακαλύπτονται οι χαρακτηριστικές εστίες της ενδομητρίωσης στο περιτόναιο ή στις ωοθήκες, ή οι κύστεις των ωοθηκών.

Αντιμετώπιση ενδομητρίωσης

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την ενδομητρίωση, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους, όπως:

• Χορήγηση αναλγητικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων,
• Ορμονικές θεραπείες (οι οποίες προκαλούν συνήθως ιατρογενή αμηνόρροια για την ύφεση του πόνου), και η
• Χειρουργική επέμβαση.

Η μέθοδος που προτείνεται για τη χειρουργική αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης είναι η επεμβατική λαπαροσκόπηση, κατά τη διάρκεια της οποίας γίνονται διάφορες παρεμβάσεις, ανάλογα με το στάδιο της νόσου (λύση συμφύσεων, αφαίρεση κύστεων, καυτηριασμός εστιών ενδομητρίωσης, κ.λπ.).