«Ανοσοθεραπεία – κατάλληλη για την αντιμετώπιση του μεταστατικού τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού»

Γράφει ο Μαρίνος Τσιατάς, MD, PhD, BSc, Παθολόγος – Ογκολόγος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει τη θεραπευτική αντιμετώπιση καρκίνων όπως το μελάνωμα, ο καρκίνος του πνεύμονα και ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, με θεαματικά αποτελέσματα. Στις 8 Μαρτίου του 2019, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ χορήγησε άμεση έγκριση (accelerated approval) για το φάρμακο ανοσοθεραπείας ατεζολιζουμάμπη (atezolizumab, Tecentriq^©) σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, ως αρχική θεραπεία ορισμένων γυναικών με προχωρημένο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.

Η θεραπεία συνδυασμού είναι η πρώτη εγκεκριμένη από τον FDA θεραπεία για καρκίνο του μαστού που περιλαμβάνει και την ανοσοθεραπεία. Οι άμεσες εγκρίσεις βασίζονται σε πρώιμα δεδομένα από μελέτες που υποδηλώνουν έντονα ότι οι ασθενείς επωφελούνται από μία θεραπεία. Σύμφωνα με τις άμεσες εγκρίσεις, ο FDA απαιτεί από τον κατασκευαστή του φαρμάκου να διεξάγει πρόσθετες μελέτες για να επιβεβαιώσει ότι η θεραπεία έχει κλινικό όφελος.

Η έγκριση έγκειται στη χρήση της ατεζολιζουμάμπης σε συνδυασμό με το φάρμακο χημειοθεραπείας nab-paclitaxel (Abraxane^©), το οποίο είναι πακλιταξέλη συνδεδεμένη με λευκωματίνη υπό μορφή νανοσωματιδίων. Ο συνδυασμός έχει εγκριθεί για γυναίκες με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά και των οποίων οι όγκοι είναι θετικοί για μία πρωτεΐνη που ονομάζεται PD-L1.

Η ατεζολιζουμάμπη ανήκει σε μία κατηγορία φαρμάκων γνωστών ως αναστολείς ανοσολογικών σημείων ελέγχου (checkpoint inhibitors). Αναστέλλοντας τις πρωτεΐνες του σημείου ελέγχου όπως το PD-L1 ή το PD-1, αυτά τα φάρμακα "σπάνε τα φρένα" του ανοσοποιητικού συστήματος (τα οποία «φρένα» έχει επιβάλλει ο ίδιος ο καρκίνος), ενισχύοντας την ικανότητα των ανοσοκυττάρων να βρίσκουν και να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα.

Η έγκριση του FDA βασίστηκε στα αποτελέσματα από την κλινική δοκιμή φάσης 3 IMpassion130, η οποία συνέκρινε το atezolizumab συν nab-paclitaxel με εικονικό φάρμακο συν nab-paclitaxel ως θεραπεία αρχικής ή πρώτης γραμμής για ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.

Η μελέτη περιελάμβανε 902 ασθενείς με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού που δεν είχαν λάβει προηγούμενη χημειοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία για μεταστατική νόσο. Μεταξύ των 369 ασθενών στη δοκιμή με όγκους θετικούς στο PD-L1, η μέση επιβίωση χωρίς εξέλιξη ήταν 7,4 μήνες για τις ασθενείς που έλαβαν ατεζολιζουμάμπη συν χημειοθεραπεία και 4,8 μήνες για αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο συν χημειοθεραπεία.

Το ποσοστό αντικειμενικής ανταπόκρισης ήταν 53% στην ομάδα της ατεζολιζουμάμπης έναντι 33% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. 

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες στην ομάδα της ατεζολιζουμάμπης (οι οποίες στο μεγαλύτερο ποσοστό οφείλονται στη χημειοθεραπεία) περιλάμβαναν τριχόπτωση, περιφερική νευροπάθεια, βήχα, πυρετό, κόπωση, ουδετεροπενία και ναυτία. Υπήρχε επίσης περισσότερος υποθυρεοειδισμός στην ομάδα της ατεζολιζουμάμπης. 

Η έγκριση της ατεζολιζουμάμπης μαζί με χημειοθεραπεία αποτελεί, πλέον, μία νέα και πολλά υποσχόμενη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με έναν δύσκολα αντιμετωπίσιμο υπότυπο καρκίνου μαστού.