Στο κυτταρολογικό εργαστήριο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών πραγματοποιείται όλο το εύρος των κυτταρολογικών εξετάσεων με δείγματα από όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, με στόχο την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την παρακολούθηση διαφόρων παθήσεων, νεοπλασματικών και μη.

Το Κυτταρολογικό Εργαστήριο είναι επιφορτισμένο με την κάλυψη των κλινικών διαγνωστικών αναγκών Κλινικών του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών.

Δείγματα για την εκτέλεση των κυτταρολογικών εξετάσεων λαμβάνονται με ειδικές μεθόδους ανάλογα με το εξεταζόμενο όργανο και αποστέλλονται είτε από τις Κλινικές και εξειδικευμένα τμήματα του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών είτε φέρονται από εξωτερικούς ασθενείς.

Επιπρόσθετα, το Κυτταρολογικό Εργαστήριο δέχεται για επανεκτίμηση κυτταρολογικά δείγματα από άλλα εργαστήρια και ιδιώτες για συμβουλευτική γνωμάτευση.

Πρόληψη και κυτταρολογία

Οι έννοιες πρόληψη και κυτταρολογία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με δεδομένο πως η πιο σημαντική προληπτική εξέταση στην ιστορία της σύγχρονης ιατρικής είναι κυτταρολογική, το γνωστό Τεστ Παπανικολάου.

Το Τεστ Παπανικολάου (Παπ-τεστ) είναι μία προληπτική δοκιμασία ελέγχου που ανιχνεύει με επιτυχία κύτταρα ενδεικτικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή κύτταρα που μελλοντικά μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικά.

Η επιστήμη αλλά και ολόκληρος ο κόσμος οφείλει την ανακάλυψη του στον Γεώργιο Παπανικολάου, τον Έλληνα γιατρό και βιολόγο που κατά τη διάρκεια των επιστημονικών του ερευνών ανακάλυψε την πρωτότυπη για την εποχή μέθοδο των επιχρισμάτων.

Αρχικά εφήρμοσε το Τεστ Παπανικολάου το 1923 σε γυναίκες για μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας.

Η πρώτη ανακοίνωση του Γ. Παπανικολάου για τη χρησιμότητα της στη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας, έγινε το 1928 και αρχικά αντιμετωπίστηκε από την επιστημονική και ιατρική κοινότητα με αρκετό σκεπτικισμό.

Σήμερα η μέθοδος, που διεθνώς είναι γνωστή με την ονομασία Pap-Test εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο για την έγκαιρη διάγνωση νεοπλασιών και έχει σώσει πολλές γυναίκες από τον καρκίνο.

Στο Κυτταρολογικό Εργαστήριο, πραγματοποιούνται δοκιμασίες συμβατικού pap-test αλλά και pap-test κυτταρολογίας υγρής φάσης (thin-prep) πού προσφέρει, ακριβέστερα και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.

Η δοκιμασία thin-prep παρέχει τη δυνατότητα να γίνονται από το ίδιο δείγμα επιπλέον εξετάσεις όπως π.χ. σε περίπτωση διάγνωσης λοίμωξης από τον ιό των κονδυλωμάτων (HPV), τυποποίηση του ιού HPV.

Το test-pap προσφέρεται είτε ως εξέταση κατά τη διάρκεια του check-up γυναικών είτε μεμονωμένα. Είναι μία κυτταρολογική εξέταση απλή, σύντομη (η λήψη επιχρισμάτων διαρκεί λιγότερο από 5 λεπτά), ανώδυνη, ακίνδυνη, μικρού κόστους και έχει μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια.

Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να γίνεται σε όλο το γυναικείο πληθυσμό περιοδικά, δηλαδή κάθε 1-2 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, ακόμα και σε μικρή ηλικία.

Η λήψη του δείγματος pap-test θα είναι καλό να γίνεται περίπου στην μέση του κύκλου της γυναίκας και οπωσδήποτε όχι κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.

Επίσης καλό είναι να μην έχει προηγηθεί σεξουαλική επαφή ή κολπικές πλύσεις τουλάχιστον για χρονικό διάστημα 24 ωρών πριν τη λήψη του δείγματος για το τεστ Παπανικολάου.

Διάγνωση και Παρακολούθηση

Εκτός από την πρόληψη, στόχος της Κυτταρολογίας είναι και η έγκαιρη διάγνωση νεοπλασματικών και μη παθήσεων.

Για τις πρώτες, στόχος της Κυτταρολογίας είναι η διάγνωση σε όσον το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο, με μεγαλύτερες δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης και μεγαλύτερη πιθανότητα μακράς επιβίωσης ή και ίασης.

Ο ρόλος της κυτταρολογίας στην πρώιμη διάγνωση είναι πολύ σημαντικός, τόσο της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας (κυτταρολογική πτυέλων, ούρων κλπ), όσο και της παρακέντησης με λεπτή βελόνα (FNA).

Στο κυτταρολογικό εργαστήριο, εξετάζονται κυτταρολογικά δείγματα ληφθέντα από:

• Παρακεντήσεις (FNAC) από αλλοιώσεις διαφόρων οργάνων του ανθρώπινου σώματος, είτε ψηλαφητών, είτε εν τω βάθει υπό την καθοδήγηση απεικονιστικών μεθόδων, όπως υπερήχων ή αξονικού τομογράφου. Η κυτταρολογία αναρρόφησης με λεπτή βελόνα αποτελεί ένα είδος βιοψίας, λήψης δηλαδή διαγνωστικού υλικού από μία βλάβη και συντελεί καίρια στην έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση νεοπλασματικών ή άλλων παθήσεων.
• Βρογχοσκοπήσεις, όπως: βρογχικές εκκρίσεις, ψήκτρα, μετ/κά πτύελα, διαβρογχική παρακέντηση (TBNA) ή και δείγματα βρογχοκυψελιδικής έκπλυσης (LAVAGE).
• Ούρα είτε ληφθέντα από ελεύθερη ούρηση είτε μετά από καθετηριασμό, εκπλύσεις από ουροδόχο κύστη κατά τη διάρκεια καθετηριασμού ή κυστεοσκόπησης.
• Ενδοσκοπήσεις (ERCP) διαφόρων οργάνων, όπως οισοφάγο, στόμαχο, χοληδόχο πόρο, παγκρεατικό πόρο και άλλα. Η Ενδοσκοπική Παλίνδρομος Χολάγγειο – Παγκρεατογραφία, η ERCP, είναι μία εξειδικευμένη ενδοσκοπική εξέταση, που χρησιμοποιείται για τη μελέτη των χοληφόρων αγγείων, της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος και του ήπατος.
• Εκκρίματα θηλής και δείγματα εκκριμάτων θηλής μαστών άμφω με την προληπτική μέθοδο HALO. Το Τεστ - Παπ Μαστού Halo είναι μία απλή, 5λεπτης διάρκειας, μη επεμβατική, με επαναληψιμότητα, ανώδυνη εξέταση συλλογής εκκρίματος από τη θηλή του μαστού, η οποία βάσει κυτταρολογικής εξέτασης εντοπίζει κάθε ατυπία κυττάρων, πολύτιμη στην διάγνωση παθήσεων του μαστού. Το Τεστ - Παπ Μαστού Halo απευθύνεται σε ασυμπτωματικές γυναίκες των 25 ετών και άνω ή σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου ανεξαρτήτου ηλικίας.
• Αλλοιώσεις στοματικής κοιλότητας και δερματικές αλλοιώσεις.
• Υγρά κύστεων ή διαφόρων κοιλοτήτων του σώματος π.χ. (πλευριτικό, περικαρδιακό, περιτοναϊκό, αρθρικό, υγρό δουγλασίου, ΕΝΥ και άλλα).

Μέθοδοι και τεχνικές

Στο κυτταρολογικό μας εργαστήριο όλα τα μη γυναικολογικά κυτταρολογικά υλικά επεξεργάζονται με τη μέθοδο κυτταρολογίας υγρής φάσης thin-prep.

Η μέθοδος κυτταρολογίας υγρής φάσης thin-prep παρέχει ομοιογενές και καλά διατηρημένο υλικό, με ευδιάκριτα τα χαρακτηριστικά του κυττάρου, αυξάνοντας έτσι τη διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου, σε σχέση με τη συμβατική μέθοδο.

Επιπρόσθετα, χρησιμοποιούνται σύγχρονες κυτταρολογικές τεχνικές, όπως:

• Ανοσοϊστοχημεία (CELL BLOCK): Κατά τη μέθοδο αυτή, γίνεται έγκλεισή του προς εξέταση κυτταρολογικού υλικού σε κύβο παραφίνης και ακολουθεί ανοσοϊστοχημικός έλεγχος.
• Χρώσεις: Χρώση κατά Παπανικολάου, giemsa και ταχεία χρώση Diff-Quick.
• Ειδικές Χρώσεις: Oil-red για την ανάδειξη λίπους, Perl's για την ανάδειξη κοκκίων αιμοσιδηρίνης και άλλες.