Η ναυτία και ο έμετος στην κύηση είναι συχνά συμπτώματα που εκδηλώνονται στο 70-85% των εγκύων.

Από επιδημιολογική σκοπιά, η υπερέμεση της κύησης είναι η σπάνια εκείνη κατάσταση (0,5-2% των κυήσεων), η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονη και σοβαρή ναυτία και εμέτους κατά τη διάρκεια της κύησης που οδηγούν σε αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, διατροφική ανεπάρκεια, απώλεια βάρους και κέτωση.

Αν η υπερέμεση της κύησης αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές από το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ), και να προκαλέσει ηπατική και νεφρική βλάβη, αλλά αυτές οι επιπλοκές είναι πλέον σπάνιες στις ανεπτυγμένες χώρες.

Η αιχμή της δράσης της υπερέμεση κύησης είναι στις 8 - 9 εβδομάδες, και συνήθως υποχωρεί μετά τις 14 εβδομάδες.

Η αιτιολογία της υπερέμεσης είναι άγνωστη.

Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για την εξήγηση της υπερέμεσης. μία από αυτές προτείνει τη συσχέτισή της με τα υψηλά επίπεδα της χοριακής γοναδοτροφίνης και της οιστραδιόλης. Επίσης έχει ενοχοποιηθεί η ψυχολογική προδιάθεση.

Ο κίνδυνος εμφάνισης υπερέμεσης αυξάνει με τα εξής:

• Μικρή ηλικία της εγκύου
• Οικογενειακό ιστορικό υπερέμεσης
• Θήλυ έμβρυο
• Χαμηλός δείκτης μάζας σώματος
• Πολύδυμη κύηση
• Μη λευκή φυλή
• Ιστορικό υπερέμεσης σε προηγούμενη κύηση
• Ημικρανίες
• Υπερθυρεοειδισμός
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Ίλιγγος
• Σακχαρώδης διαβήτης προ κύησης

Διάγνωση Υπερέμεσης Κύησης

Η διάγνωση της υπερέμεσης είναι εύκολη και γίνεται με την κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση.

Στην αρχή της κύησης, η έγκυος μπορεί να παρουσιάζει ναυτία και έμετο, συμπτώματα που ενδέχεται να γίνουν επίμονα και σοβαρά και να οδηγήσουν σε απώλεια περισσότερου του 5% του σωματικού της βάρους και αφυδάτωση.

Σε περισσότερο από 60% των περιπτώσεων, παρουσιάζεται εκσεσημασμένη σιελόρροια (πτυαλισμός).

Μπορεί επίσης να υπάρχει ταχυκαρδία, αλλαγές στο θυμικό και στη διάθεση, αϋπνία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, και αίσθημα άγχους ή κατάθλιψης.

Η έγκυος ενδέχεται να παρουσιάζει απώλεια σωματικού βάρους (2 - 16 kg), ή αδυναμία αύξησης βάρους.

Μπορεί να υπάρχουν σημεία αφυδάτωσης (ξηροί βλεννογόνοι, μειωμένη σπαργή δέρματος), κίτρινη χρώση δέρματος (ίκτερος), ταχυσφυγμία, και ενίοτε πυρετός. Ορθοστατική υπόταση μπορεί να εμφανιστεί, ενώ η οφθαλμολογική εξέταση αποκαλύπτει μικροαιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή.

Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχει χαρακτηριστική απόπνοια οξόνης.

Η εργαστηριακή διερεύνηση της υπερέμεσης πρέπει να περιλαμβάνει:

• Γενική αίματος
• Γενική ούρων
• Ουρία, κρεατινίνη
• Ηλεκτρολύτες ορού
• Ηπατικούς δείκτες
• Δείκτες θυρεοειδικής λειτουργίας
• Χοριακή γοναδοτροπίνη
• Αμυλάση ορού και ούρων
• Χολερυθρίνη ορού

Πρέπει να πραγματοποιείται υπερηχογραφικός έλεγχος, για τον αποκλεισμό μύλης κύησης και τη διάγνωση πολύδυμης κύησης.

Πρόληψη της Υπερέμεσης

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την πρόληψη της υπερέμεσης, που περιλαμβάνουν:

• Λήψη σκευασμάτων πολυβιταμινών την εποχή της σύλληψης, σε γυναίκες με ιστορικό υπερέμεσης σε προηγούμενη κύηση
• Ανάπαυση
• Αποφυγή ερεθισμάτων που μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα (έντονες οσμές, γεύσεις, κ.λπ.)
• Αποφυγή σκευασμάτων σιδήρου
• Αποφυγή λιπαρών τροφών και καρυκευμάτων
• Μικρά και συχνά γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
• Λήψη δισκίων πιπερόρριζας (ginger) – Υπάρχουν στα καταστήματα με είδη συμπληρωμάτων διατροφής

Θεραπεία Υπερέμεσης Κύησης

Η έγκυος με σοβαρή υπερέμεση πρέπει να εισάγεται στο νοσοκομείο, για να διερευνηθεί εργαστηριακά, και κυρίως για την αντιμετώπιση της αφυδάτωσης και των ηλεκτρολυτικών διαταραχών.

Δε χορηγείται τίποτα από το στόμα. Η σίτιση μπορεί να γίνει εντερικά ή παρεντερικά. Συχνά συνιστάται η χορήγηση βιταμινών, ειδικά βιταμίνης Β6, βιταμίνης C και βιταμίνης Β1.

Βασική είναι η χορήγηση αντιεμετικών φαρμάκων, η οποία συνήθως γίνεται ενδοφλέβια. Σε σοβαρότερες καταστάσεις ή σε περιπτώσεις μη ανταπόκρισης στα αντιεμετικά φάρμακα, χορηγούνται κορτικοστεροειδή (μεθυλπρεδνιζολόνη).

Η πρόγνωση υπερέμεσης συνήθως είναι εξαιρετική. Η κατάσταση είναι αυτοϊάσιμη και υποχωρεί μέχρι την 20η εβδομάδα.

Όμως αν η υπερέμεση παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές. Έγκυες που αυξάνουν το βάρος τους λιγότερο από 7 Kg σε όλη τη διάρκεια της κύησης έχουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού.

Ο κίνδυνος επανεμφάνισης υπερέμεσης σε επόμενες κυήσεις είναι 16-19%, δηλαδή 29 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από τις εγκύους που δεν εμφάνισαν ποτέ υπερέμεση.