Η ναρκοληψία είναι μία χρόνια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανεξέλεγκτη υπνηλία, ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο.

Σύμφωνα με έρευνες η συχνότητα εμφάνισης της ναρκοληψίας είναι 1 ανά 2.000 άτομα. Ωστόσο, εκτιμάται ότι η πραγματική συχνότητα της νόσου ναρκοληψίας στον πληθυσμό είναι μεγαλύτερη, καθώς συχνά το πρόβλημα δεν αναγνωρίζεται στην πραγματική του διάσταση με συνέπεια την ελλιπή διάγνωσή του.

Το άτομο που πάσχει από ναρκοληψία έχει επαναλαμβανόμενες ακαταμάχητες προσβολές ύπνου σε διάφορες στιγμές της ημέρας, που όταν έρχονται του είναι αδύνατο να αντισταθεί. Ως αποτέλεσμα της ναρκοληψίας μπορεί να αποκοιμηθεί οποτεδήποτε και οπουδήποτε, ακόμη και σε ακατάλληλες ή επικίνδυνες συνθήκες, όπως κατά τη διάρκεια της εργασίας ή κατά την οδήγηση. Οι προσβολές αυτές ύπνου μπορεί να διαρκέσουν από μερικά δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά. Σπανιότερα οι ασθενείς παραμένουν κοιμώμενοι για μία ώρα ή περισσότερο.

Η διάγνωση της ναρκοληψίας, γίνεται οριστικά σε χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 10 έως 15 χρόνια μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων. Στους περισσότερους ασθενείς, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στις ηλικίες μεταξύ 10 και 25 ετών. Σε πολλούς άλλους τα πρώτα συμπτώματα της ναρκοληψίας εμφανίζονται στις ηλικίες μεταξύ 35 και 45 ετών. Ωστόσο η ναρκοληψία είναι δυνατόν να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η αιτία της ναρκοληψίας παραμένει άγνωστη, αν και τα τελευταία χρόνια η κατανόηση της πάθησης έχει βελτιωθεί. Ειδικότερα, έχουν αναγνωρισθεί γονίδια που σχετίζονται έντονα με την πάθηση. Είναι πιθανόν, όμως, να εμπλέκονται πολλοί παράγοντες που αλληλεπιδρούν.

Η ναρκοληψία συνδέεται με κληρονομική οικογενειακή προδιάθεση, καθώς επίσης και με βλάβες του εγκεφάλου λόγω τραυματισμού της κεφαλής ή μίας νευρολογικής πάθησης. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος της ναρκοληψίας είναι σποραδική, δηλαδή δεν υπάρχει οικογενειακός, κληρονομικός ή άλλος παράγοντας.

Συμπτώματα ναρκοληψίας

Τα κυριότερα συμπτώματα της ναρκοληψίας είναι τα εξής:

• Υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας: Πρόκειται για το συχνότερο σύμπτωμα της ναρκοληψίας που υπάρχει σχεδόν σε όλους τους ασθενείς. Είναι το πρώτο που εμφανίζεται κλινικά και επηρεάζει σημαντικά τις δραστηριότητες των ασθενών.
• Καταπληξία: Αφορά στην απότομη απώλεια του μυϊκού τόνου ενώ είμαστε ξύπνιοι με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να κινηθούμε. Τα επεισόδια καταπληξίας διαρκούν λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα.
• Παραισθήσεις: Έντονες παραισθήσεις που εκδηλώνονται κατά την έναρξη του ύπνου ή κατά την αφύπνιση.
• Ολική παράλυση: Σύντομα επεισόδια ολικής παράλυσης που συμβαίνουν στην αρχή ή στο τέλος του ύπνου.

Θεραπεία ναρκοληψίας

Η ναρκοληψία δε θεραπεύεται. Η θεραπευτική αγωγή είναι προσαρμοσμένη στο άτομο, με βάση τα συμπτώματα και περιλαμβάνει τη χορήγηση μοδαφινίλης και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που βοηθούν στον έλεγχο της καταπληξίας.

Στα τελευταία περιλαμβάνονται τα τρικυκλικά (ιμιπραμίνη, δεσιπραμίνη, κλομιπραμίνη και προτρυπτιλίνη) και οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI, φλουοξετίνη, σερταλίνη).

Ο χρόνος που απαιτείται για να ελεγχθούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα συμπτώματα της ναρκοληψίας είναι εξαιρετικά μεταβλητός, και μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες ή περισσότερο.

Πολλοί ηλικιωμένοι ασθενείς βρίσκουν ότι μερικά από τα συμπτώματα ναρκοληψίας που βιώνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, γίνονται λιγότερο σοβαρά μετά την ηλικία των 60 ετών.