Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από κακοήθη αίτια και στα δύο φύλλα.

Υπολογίζεται ότι εμφανίζονται 1,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου πνεύμονα ετησίως σε όλο τον κόσμο, ενώ οι θάνατοι από αυτή τη νόσο ανά τον κόσμο υπολογίζονται σε 1,1 εκατομμύρια.

Το 1950 ο καρκίνος του πνεύμονα ευθυνόταν για το 3% των θανάτων από τον καρκίνο σε ότι αφορά τις γυναίκες ενώ το 2000 έφτασε να ευθύνεται για το 25% των θανάτων από καρκίνο στο γυναικείο φύλλο.

Ο καρκίνος του πνεύμονα ευθύνεται για το 20% των θανάτων στους άνδρες και το 11% στις γυναίκες, όταν ο θάνατος αποδίδεται σε κακοήθη νοσήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θάνατοι που προέρχονται από καρκίνο του πνεύμονα ξεπερνούν τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου, του τραχήλου της μήτρας και του μαστού μαζί.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι μη ειδικά και μπορεί να είναι εκδήλωση και άλλων παθήσεων του πνεύμονα.

Το συχνότερο σύμπτωμα καρκίνου του πνεύμονα είναι ο βήχας, που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα έχουν βήχα γιατί είναι καπνιστές και υποφέρουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια που από μόνη της προκαλεί βήχα.

Πιο σημαντική είναι η αλλαγή στο χαρακτήρα του βήχα (γίνεται πιο επίμονος, πιο έντονος, και μπορεί να συνοδεύεται από απόχρεμψη ή αιμόφυρτα πτύελα ).

Άλλα συμπτώματα καρκίνου του πνεύμονα είναι η αιμόπτυση που θεωρείται ως το πιο σημαντικό σύμπτωμα, καθώς θορυβεί τον ασθενή και το περιβάλλον του, αλλά κινητοποιεί και τον ιατρό, να διερευνήσουν την αιτία και να γίνει η απαραίτητη θεραπεία.

Επίσης στα συμπτώματα που προκαλούνται από τον καρκίνο του πνεύμονα περιλαμβάνονται η απόχρεμψη, η θωρακαλγία, η δύσπνοια, η ανορεξία, η απώλεια βάρους, ο πυρετός και ο συριγμός.

Διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα

Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα βασίζεται στην κλινική εικόνα, στην ακτινογραφία και στην αξονική τομογραφία του θώρακα, στη βρογχοσκόπηση, στις κυτταρολογικές εξετάσεις των πτυέλων, και στη λήψη υλικού βιοψίας από τον όγκο είτε μέσω του εύκαμπτου βρογχοσκοπίου με ή χωρίς υπέρηχο (Endobronchial Ultrasound - EBUS), είτε διαδερμικά με τη βοήθεια του αξονικού τομογράφου (FNAB).

Σταδιοποίηση καρκίνου του πνεύμονα

Μετά από τη διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα, οι ασθενείς υποβάλλονται στη διαδικασία της σταδιοποίησης, δηλαδή του καθορισμού της έκτασης της νόσου, τοπικά στο θώρακα αλλά και συστηματικά (έλεγχος του υπόλοιπου σώματος για τυχόν ύπαρξη μεταστάσεων).

Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει την αξονική τομογραφία του εγκεφάλου, την αξονική τομογραφία της άνω και κάτω κοιλίας, το σπινθηρογράφημα οστών και κατά προτίμηση το PET-CT, εφ΄ όσον είναι εφικτό.

Μπορεί να χρειαστεί και έλεγχος της άνω κοιλίας και του εγκεφάλου με μαγνητική τομογραφία επί συγκεκριμένων ενδείξεων.

Η διαδικασία της σταδιοποίηση έχει μεγάλη αξία για δύο λόγους. Πρώτον καθορίζει το είδος της θεραπείας που επιδέχεται ο κάθε ασθενής και δεύτερον είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να εκτιμηθεί η πρόγνωση του κάθε αρρώστου.

Θεραπεία καρκίνου του πνεύμονα

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της διάγνωσης και της σταδιοποίησης, και αφού έχει καθοριστεί ο ακριβής ιστολογικός τύπος, καλείται η ομάδα του ογκολογικού συμβουλίου να λάβει την απόφαση για την ενδεικνυόμενη θεραπεία με το καλύτερο προσδοκώμενο αποτέλεσμα, το μικρότερο κίνδυνο, που προσφέρει την καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και την καλύτερη μακρόχρονη επιβίωση.

Η μόνη θεραπεία που προσφέρει μακρόχρονη επιβίωση για τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είναι η επέμβαση, εφόσον ο καρκίνος είναι σε αρχικά στάδια, ή πιο σπάνια όταν πρόκειται για προχωρημένο στάδιο, πάντα όμως μετά από αυστηρή επιλογή.

Επίσης, οι ασθενείς που είναι υποψήφιοι για χειρουργική θεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα υποβάλλονται σε πλήρη εργαστηριακό έλεγχο για εκτίμηση της καρδιο-αναπνευστικής λειτουργίας, και εφόσον το στάδιο του καρκίνου όπως και τα εργαστηριακά αποτελέσματα της καρδιο- αναπνευστικής λειτουργίας το επιτρέπουν οι ασθενείς υποβάλλονται στην απαραίτητη χειρουργική θεραπεία.

Διαφορετικά αν κριθεί ο ασθενής ως μη χειρουργήσιμος τότε υποβάλλεται σε πιο συντηρητικές θεραπείες καρκίνου του πνεύμονα, οι οποίες περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια τη στοχευμένη θεραπεία.

Υπάρχει ιδιαίτερη ομάδα ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα που δε μπορούν να υποβληθούν στην απαραίτητη χειρουργική θεραπεία εξ αρχής αλλά υποβάλλονται σε εισαγωγική χημειοθεραπεία ή συνδυασμένη χημειοακτινοθεραπεία.

Μετά από νέα σταδιοποίηση και εφ΄ όσον τα αποτελέσματα δείχνουν ανταπόκριση, κυρίως σε ότι αφορά τους λεμφαδένες, και λιγότερο σε ότι αφορά το μέγεθος του όγκου, οι ασθενείς υποβάλλονται στην απαραίτητη θωρακοτομή με την ενδεικνυόμενη εκτομή του πνευμονικού παρεγχύματος.

Στη θωρακοχειρουργική κλινική στο Ιατρικό Αθηνών στο Μαρούσι, από την αρχή της λειτουργίας της μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί σε χειρουργική θεραπεία για καρκίνο πνεύμονα περισσότεροι από 2.000 ασθενείς, πολλοί από τους οποίους ήταν σε καρκίνο πνεύμονα προχωρημένου σταδίου.

Η θνησιμότητα από αυτές τις θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις στην κλινική μας ήταν πάρα πολύ χαμηλή και δεν υπερέβαινε το 2%.

Κι αυτό παρόλο που οι περισσότερες επεμβάσεις που διενεργούνται στη θωρακοχειρουργική κλινική ανήκουν στις εξαιρετικά βαριές επεμβάσεις καθότι πολλοί από τους ασθενείς μας έχουν προχωρημένη νόσο τόσο τοπικά στο πνευμονικό παρέγχυμα όσο και στο μεσοθωράκιο.

Οι ασθενείς όταν υποβάλλονται σε μία βαριά θωρακοχειρουργική επέμβαση νοσηλεύονται στη ΜΕΘ που στο Ιατρικό Αθηνών στο Μαρούσι είναι πάντα στη διάθεση των θεραπόντων ιατρών προκειμένου να υποδεχθούν τους ασθενείς μετεγχειρητικά και πάντα τους παρέχουν την υψηλού επιπέδου ιατρική φροντίδα.

Επεμβάσεις για τον καρκίνο του πνεύμονα

Οι εκτομές του πνευμονικού ιστού που γίνονται για τη θεραπεία του βρογχογενούς καρκίνου είναι οι περιορισμένες εκτομές, όπως οι τμηματεκτομές, και οι σφηνοειδείς εκτομές, είναι η τυπική λοβεκτομή, η διλοβεκτομή όταν πρόκειται για δύο λοβούς δεξιά, και η πνευμονεκτομή.

Επίσης υπάρχουν πιο εξειδικευμένες επεμβάσεις περισσότερο πολύπλοκες, όπως οι λοβεκτομές και οι πνευμονεκτομές με βρογχοπλαστική ή επεμβάσεις με εκτομή της τρόπιδας.

Οι επεμβάσεις αυτές για την αφαίρεση του καρκινικού ιστού συνοδεύονται από αυξημένη συχνότητα επιπλοκών και υψηλότερη θνησιμότητα, ενώ πρέπει να γίνονται από θωρακοχειρουργούς με ιδιαίτερη εμπειρία και ικανότητα.

Οι περιορισμένες εκτομές επιβάλλονται να διενεργούνται σε ασθενείς με μικρούς καρκινικούς όγκους αλλά συγχρόνως έχουν περιορισμένες αναπνευστικές εφεδρείες.

Γενικά όμως η τάση είναι να διενεργείται λοβεκτομή και όχι περιορισμένη εκτομή καθότι είναι γνωστό ότι οι περιορισμένες εκτομές συνοδεύονται από αυξημένη συχνότητα τοπικής υποτροπής και η 5ετής επιβίωση αυτών των ασθενών είναι μικρότερη στις περιπτώσεις διενέργειας περιορισμένων εκτομών σε σύγκριση με τη λοβεκτομή.

Η πιο συχνή επέμβαση που διενεργείται για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα είναι η τυπική λοβεκτομή.

Για να γίνει η απαραίτητη εκτομή πνευμονικού ιστού πρέπει ο ασθενής να είναι σε θέση να ανεχθεί αυτή την εκτομή με καλή ποιότητα ζωής μετά από την επέμβαση, ο όγκος πρέπει να περιορίζεται στο πνευμονικό παρέγχυμα και η θνησιμότητα μετά τη λοβεκτομή δεν υπερβαίνει το 1,4%.