Τι είναι οι αρτηριοφλεβική επικοινωνία της σκληράς μήνιγγας;

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος καλύπτεται από τρείς μεμβράνες (μήνιγγες). Η εξωτερική από αυτές είναι η πιο ισχυρή και ονομάζεται σκληρά μήνιγγα. Εντός της σκληράς μήνιγγας υπάρχουν μεγάλα φλεβικά κανάλια που ονομάζονται κόλποι και συλλέγουν αίμα από τις φλέβες του εγκεφάλου.  Η δημιουργία  μιας ανώμαλης σύνδεσης μεταξύ αρτηριών και αυτών των φλεβικών κόλπων της σκληράς μήνιγγας, ονομάζεται αρτηριοφλεβική επικοινωνία της σκληράς μήνιγγας (dural arterio venous fistula DAVF). 

Η DAVF’s είναι μια επίκτητη ασθένεια. Αιτίες που επιβεβαιωμένα σχετίζονται με σχηματισμό DAVF είναι:

•   Τραύμα κρανίου
•   Κρανιοτομία
•   Εγκεφαλική φλεβική θρόμβωση
•   Ωτίτιδα – παραρινοκολπίτιδα
•   Φλεβική θρόμβωση κάτω άκρων

Ποια είναι τα συμπτώματα της DAVF;

Τα συμπτώματα της DAVF ποικίλλουν ανάλογα με τη θέση της. 

Η κεφαλαλγία είναι ένα από τα μη ειδικά συμπτώματα που θα μπορούσαν να συνδέονται με όλους τους τύπους DAVF. 

Εμβοές. Ο ασθενής ακούει συχνά ένα παλμικό φύσημα, λόγω της ταχείας ροής του αίματος που διέρχεται από την επικοινωνία.

Ερυθρότητα / συμφόρηση / πρήξιμο των ματιών με σταδιακή μείωση της όρασης. 
Επιληπτικές κρίσεις

Εστιακή νευρολογική σημειολογία, δηλαδή συμπτώματα ανάλογα με αυτά ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.

Εγκεφαλική αιμορραγία είναι η πιο σοβαρή συμπτωματολογία των DAVFs και μπορεί να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία και θάνατο.

Μερικές DAVFs δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Ωστόσο, η σοβαρότητα των συμπτωμάτων δεν σχετίζεται απαραίτητα  με τον κίνδυνο εγκεφαλικής αιμορραγίας. Για παράδειγμα, DAVF χωρίς συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική αιμορραγία.

Πώς θεραπεύεται;

Στο πλαίσιο διερεύνησης των παραπάνω συμπτωμάτων με απεικονιστικές εξετάσεις όπως η αξονική και μαγνητική τομογραφία και αγγειογραφία, τίθεται η πιθανή διάγνωση της πάθησης, η οποία πρέπει να επιβεβαιωθεί με ψηφιακή αγγειογραφία.
Πρώτο βήμα της θεραπείας είναι η λεπτομερής απεικόνιση της βλάβης και των ανατομικών χαρακτηριστικών της με ψηφιακή αγγειογραφία.

Με βάση τα ανατομικά χαρακτηριστικά (κυρίως τη φλεβική παροχέτευση, δηλαδή τη πορεία του αίματος μέσα στις φλέβες του εγκεφάλου) οι DAVFs κατατάσσονται σε πέντε τύπους. Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ του τύπου της βλάβης και της πιθανότητας αιμορραγίας. Έτσι, ανάλογα με τον τύπο, η πιθανότητα αυτή μπορεί να είναι από αμελητέα μέχρι 70%.

Ασθενείς που αιμορράγησαν, παρουσιάζουν νευρολογικά συμπτώματα ή διαγνωσθούν με DAVF με φλοιώδη φλεβική παλινδρόμηση, πρέπει να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά είτε με ενδοαγγειακό εμβολισμό είτε με ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Λόγω του ελάχιστα τραυματικού χαρακτήρα της μεθόδου του εμβολισμού και των άριστων αποτελεσμάτων του, αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις, την πρώτη θεραπευτική επιλογή.

Απλή παρακολούθηση μπορεί να είναι μια επιλογή για κάποια DAVF με αμελητέο κίνδυνο αιμορραγίας.

Όταν ένας ασθενής δεν μπορεί να ανεχθεί το μόνιμο σύμπτωμα, του παλμικού φυσήματος, ανεξάρτητα από τον κίνδυνο αιμορραγίας, ο εμβολισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί για την εξάλειψη του συμπτώματος.  

Τι είναι ο εμβολισμός;

Ο εμβολισμός της DAVF γίνεται με γενική αναισθησία. Ένα λεπτό σωληνάκι τοποθετείται στη μηριαία αρτηρία και ένας λεπτός καθετήρας περνά μέσα από αυτό στην αορτή και τελικά στη καρωτίδα ή στη σπονδυλική αρτηρία. Με την αγγειογραφία που εκτελείται σχηματίζεται ένας χάρτης των αρτηριών και των φλεβών και εντοπίζεται η παθολογική επικοινωνία. Ένας μικροκαθετήρας  προωθείται μέσα από το μεγαλύτερο καθετήρα οδηγό, και τοποθετείται στην αρτηρία που τροφοδοτεί τη βλάβη. Στη συνέχεια εμβολικά υλικά διαμέσου του μικροκαθετήρα ελευθερώνονται και την αποφράσσουν.  Ορισμένες από αυτές τις βλάβες πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσέγγιση της βλάβης από την φλεβική πλευρά  της επικοινωνίας. Αυτό επιτυγχάνεται χρησιμοποιώντας ένα σύστημα καθετήρων μέσω του φλεβικού συστήματος, επίσης με πρόσβαση από την βουβωνική χώρα. 

Ο ασθενής μετά τον εμβολισμό νοσηλεύεται για 1-2 ημέρες.