Βαρηκοΐα ή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής;

Γράφει ο Ιωάννης Αθανασόπουλος, Χειρουργός Παιδοωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής Τμήματος Ωτολογίας, Ακοολογίας, Νευροωτολογίας Παίδων του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Αν ένα παιδί δυσκολεύεται στο σχολικό περιβάλλον ή εμφανίζει μειωμένη προσοχή πρέπει να ελεγχθεί όχι μόνο για διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), αλλά και για βαρηκοΐα/απώλεια ακοής! Αυτό συμβαίνει διότι τα συμπτώματα των δύο αυτών καταστάσεων μοιάζουν, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ένα παιδί μπορεί να έχει και τα δύο.

Ένα παιδί με ΔΕΠΥ συχνά είναι παρορμητικό, δυσκολεύεται να δώσει προσοχή στην τάξη, έχει μειωμένες οργανωτικές δεξιότητες, αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συνεχή νοητική προσπάθεια και αποσπάται εύκολα η προσοχή του σε σχέση με τους συνομηλίκους του.

Η απώλεια ακοής μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα ως ΔΕΠΥ ή ως κάποια άλλη μαθησιακή διαταραχή, οδηγώντας συχνά σε ανακριβή διάγνωση. Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμα και η ήπια απώλεια ακοής μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί να χάσει έως και το 50% των όσων λέγονται στην τάξη! Υπάρχουν ορισμένοι τρόποι για να διακρίνει κανείς μία μαθησιακή δυσκολία από την απώλεια ακοής. Για παράδειγμα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ αναπτύσσουν δεξιότητες ομιλίας μαζί με τους συνομηλίκους τους, ενώ τα παιδιά με απώλεια ακοής εμφανίζουν καθυστέρηση.

Η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής θα βοηθήσει σημαντικά ένα παιδί στο σχολείο. Η ακριβής διάγνωση αποτελεί το κλειδί για την επιτυχημένη ακαδημαϊκή επίδοση του παιδιού, ακολουθούμενη από κατάλληλη παρέμβαση και θεραπεία από ειδική ομάδα επαγγελματιών υγείας. Η απώλεια ακοής μπορεί να διαγνωστεί από την πρώτη ημέρα ζωής μέσω του νεογνικού ελέγχου ακοής. Ο ακοολογικός έλεγχος σε εξειδικευμένο παιδο-ΩΡΛ μπορεί εύκολα να καθορίσει αν το παιδί πάσχει από απώλεια ακοής.

Ορισμένα παιδιά με απώλεια ακοής έχουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας. Επιπλέον, τείνουν να έχουν δυσκολίες στην αντίληψη του λόγου, τη γνώση λεξιλογίου και τη γραμματική. Αν δεν λάβουν έγκαιρη διάγνωση, παρέμβαση και θεραπεία με τη μορφή ακουστικών βοηθημάτων, παράλληλα με λογοθεραπεία, θα υστερούν σε σχέση με τους συνομηλίκους τους στον τομέα αυτό. Πολύ απλά σκεφτείτε ένα παιδί που δεν μπορεί να ακούσει το δάσκαλό του! Αναπόφευκτα θα έχει δυσκολία να εστιάσει, να δώσει προσοχή και να ολοκληρώσει εργασίες. Παιδιά με απώλεια ακοής καταβάλλουν αυξημένη προσπάθεια για την κατανόηση του λόγου, η οποία οδηγεί σε κόπωση στην τάξη και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η κατάσταση αυτή μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως κακή ακαδημαϊκή επίδοση ή απροσεξία.

Τα παιδιά με βαρηκοΐα δεν ανταποκρίνονται όταν τους μιλάνε, δίνουν ακατάλληλες απαντήσεις σε ερωτήσεις και δυσκολεύονται στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους.  Φυσικά δεν σημαίνει ότι κάθε διαφορετική συμπεριφορά μέσα στην τάξη οφείλεται σε πρόβλημα ακοής. Για παράδειγμα, τα παιδιά αποσπώνται εύκολα κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ενδιαφέρονται περισσότερο να μιλήσουν με τους συμμαθητές τους παρά να ακούσουν το δάσκαλο και δεν έχουν κίνητρο να συμμετάσχουν στην εργασία της τάξης.

Ωστόσο, αν εσείς ως γονέας υποψιάζεστε ότι το παιδί σας εμφανίζει απώλεια ακοής, επισκεφθείτε έναν παιδο-ΩΡΛ για ακοολογική αξιολόγηση, διάγνωση, θεραπεία και συστάσεις για τη διαχείριση των εκπαιδευτικών στόχων. Αν είστε εκπαιδευτικός και παρατηρήσετε σε ένα παιδί στην τάξη σας τις παραπάνω συμπεριφορές, ενημερώστε διακριτικά τους γονείς να ελέγξουν το παιδί για πιθανό πρόβλημα ακοής.

Η σωστή διάγνωση και η κατάλληλη παρέμβαση θα αλλάξουν ολοκληρωτικά τη ζωή του παιδιού!