Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα

Γράφει ο Λεβόν Τουφεκτζιάν, Θωρακοχειρουργός, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα με τον προσυμπτωματικό έλεγχο (screening) ακολουθεί τα καθιερωμένα πρότυπα της πρόληψης άλλων κακοηθειών, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του παχέως εντέρου. Η λογική του προσυμπτωματικού ελέγχου βασίζεται στην πρώιμη διάγνωση, δηλαδή στην αναγνώριση μίας κακοήθειας σε αρχικό στάδιο όπου οι πιθανότητες οριστικής ίασης είναι υψηλότερες. Συγκεκριμένα για τον καρκίνο του πνεύμονα, η διάγνωση της νόσου στα αρχικά της στάδια επιτρέπει τη χειρουργική εξαίρεση που αποτελεί και την αποτελεσματικότερη θεραπεία. Εάν λάβουμε υπόψη ότι ένας στους τέσσερεις θανάτους από κακοήθειες οφείλεται στον καρκίνο του πνεύμονα, γίνεται αντιληπτή η σημασία της πρώιμης διάγνωσης με τον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του πνεύμονα με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (low-dose chest CT). Η εξέταση αυτή γίνεται ετησίως και συνίσταται από τα 55 έτη και μετά για τα άτομα που είτε καπνίζουν, είτε έχουν διακόψει το κάπνισμα λιγότερο από 15 έτη πριν και η αθροιστική ποσότητα του καπνίσματος πρέπει να είναι τουλάχιστον 30πακέτα/έτη (δηλαδή ένα πακέτο ημερησίως για 30 χρόνια, ή δύο πακέτα ημερησίως για 15 χρόνια και ούτω καθεξής). Στη χώρα μας, βρισκόμαστε στο στάδιο της καθιέρωσης με τους ασφαλιστικούς φορείς ενός αντίστοιχου προγράμματος. Οι ανησυχίες που υπάρχουν σχετικά με την επανειλημμένη έκθεση στην ακτινοβολία της ετήσιας αξονικής τομογραφίας δεν είναι βάσιμες. Αρκεί να σημειωθεί ότι το 10-15% των καπνιστών θα εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα κάποια στιγμή στη ζωή τους, ενώ ο αναφερόμενος κίνδυνος από την ετήσια χαμηλής δόσης ακτινοβολίας αξονική τομογραφία είναι αρκετά μικρότερος από 1%.

Το δυνητικό όφελος του προσυμπτωματικού ελέγχου για το κάθε άτομο ξεχωριστά και για την κοινωνία στο σύνολό της είναι τεράστιο. Χωρίς τον προσυμπτωματικό έλεγχο μόνο ένας στους πέντε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο (στάδιο Ι και ΙΙ) και μπορεί να υποβληθεί σε χειρουργική θεραπεία. Καθώς έξι στους επτά ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είναι καπνιστές ή πρώην καπνιστές, ο προσυμπτωματικός έλεγχος, εφόσον εφαρμοστεί με τα παραπάνω κριτήρια, έχει τη δυνατότητα να διαγνώσει τους περισσότερους καρκίνους του πνεύμονα νωρίς κατά την εμφάνισή τους (αυξάνοντας δηλαδή σημαντικά το ποσοστό των ασθενών με πρώιμο στάδιο) και συνεπώς να οδηγήσει στη μείωση των θανάτων από τη νόσο αυτή.