Πώς προστατεύουμε την καρδιά μας το καλοκαίρι;

Γράφει η Αγγελική Ελευθερίου, Καρδιολόγος, Διευθύντρια Καρδιολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Το καλοκαίρι είναι μια υπέροχη εποχή που συνδέεται συνήθως με διακοπές και χαλάρωση. Οι καιρικές συνθήκες όμως που επικρατούν (ζέστη και υγρασία) μπορούν να θέσουν σε επικινδυνότητα την καρδιαγγειακή υγεία. Τα τελευταία χρόνια το κλίμα αλλάζει ραγδαία επηρεάζοντας το μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού.  Το στρώμα του όζοντος έχει μειωθεί και οι ακτίνες UV φτάνουν απευθείας στη γη προκαλώντας δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία (η δε ανάκαμψη του όζοντος γίνεται με ρυθμό 1-3% ανά δεκαετία).

Γιατί άραγε η αυξημένη θερμοκρασία είναι επικίνδυνη για την καρδιά;

Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία του σώματος, το καρδιακό έργο αυξάνεται κατά πολύ για να διατηρήσει το σώμα δροσερό. Το πρόσθετο στρες στο καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για άτομα με καρδιακά προβλήματα. 

Πώς προστατεύουμε  την καρδιακή λειτουργία το καλοκαίρι;

Ενυδάτωση

Αναγκαία είναι η πόση άφθονου νερού (εκτός και αν συνυπάρχει καρδιακή ανεπάρκεια οπότε η ποσότητα των υγρών θα καθοριστεί από τον καρδιολόγο) ως και λοιπών διαλυμάτων που περιέχουν ηλεκτρολύτες οι οποίοι σταθεροποιούν το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς. Αντίθετα, είναι απαραίτητος ο περιορισμός της κατανάλωσης καφεΐνης και οινοπνεύματος τα οποία προκαλούν αφυδάτωση.

Ελαφρύ ντύσιμο

Τα ρούχα πρέπει να είναι λίγα,  ανοιχτόχρωμα, βαμβακερά για να αντανακλούν τη θερμότητα και να επιτρέπουν τη γρήγορη εξάτμιση του ιδρώτα.

Κατανάλωση φρούτων και λαχανικών

Τα άτομα με καρδιακές παθήσεις οφείλουν  να ακολουθούν ελαφριά και θρεπτική διατροφή καθ' όλη τη διάρκεια του έτους και ειδικότερα το καλοκαίρι. Συστήνεται η αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε  σάκχαρα, λίπη και υδατάνθρακες   για να μειώνεται το καρδιακό έργο κατά την πέψη.

Περιορισμός της άσκησης και των λοιπών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο

Η άσκηση είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για το καρδιαγγειακό σύστημα αλλά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η άθληση στους εξωτερικούς χώρους αυξάνει  το καρδιακό έργο  οπότε πρέπει να αποφεύγεται . Επιπλέον, άλλες δραστηριότητες όπως το  περπάτημα, η κηπουρική κ.λ.π πρέπει να γίνονται μόνο κατά τις βραδινές ώρες και να λαμβάνεται η απαραίτητη ποσότητα νερού .

Χρήση αντηλιακού

Πριν την οποιαδήποτε έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη η χρήση του αντηλιακού. Εάν το σώμα καίγεται από τον ήλιο είναι πολύ πιο δύσκολο να παραμείνει σε χαμηλή θερμοκρασία οπότε επιβαρύνεται κατά πολύ η καρδιακή λειτουργία.

Παραμονή σε δροσερό περιβάλλον

Ενεργοποίηση κλιματιστικών και ανεμιστήρων (με προσοχή για αποφυγή ψύξεων) ώστε να διατηρείται δροσερό το περιβάλλον του εσωτερικού χώρου.

Παρακολούθηση του χρώματος των ούρων

Τα σκουρόχρωμα ούρα δείχνουν ότι το σώμα είναι αφυδατωμένο και είναι αναγκαία η άμεση κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υγρών. Αντίθετα, όταν τα ούρα είναι ανοιχτόχρωμα σημαίνει ότι είμαστε επαρκώς ενυδατωμένοι.

Τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής

Οι ασθενείς που πάσχουν από καρδιακές παθήσεις και υπέρταση συχνά λαμβάνουν διουρητικά. Τα φάρμακα αυτά αυξάνουν την παραγωγή των ούρων και αφυδατώνουν το σώμα. Επίσης, η χρήση αντικαταθλιπτικών και αντισταμινικών μπορεί να εμποδίσει την εφίδρωση. Συμπτώματα όπως η ζάλη και η αδυναμία πρέπει να αναφέρονται άμεσα στον θεράποντα ιατρό. Συμπερασματικά, οι ασθενείς με καρδιοπάθεια  πρέπει να συμβουλεύονται τον καρδιολόγο τους για πιθανή μείωση της δόσης των φαρμάκων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Κολύμβηση με σύνεση

Η κολύμβηση προάγει τη σωματική και  την ψυχική υγεία. Επομένως, η άσκηση μέσα στη θάλασσα θα πρέπει να γίνεται σε χαμηλότερη ένταση (απ' ότι έξω απ' το νερό). Η ιδανική θερμοκρασία του νερού για τους ασθενείς με καρδιακές παθήσεις είναι 26 βαθμοί κελσίου. Αν υπάρξει η παραμικρή συμπτωματολογία  (προκάρδιο άλγος, ζάλη, αίσθημα παλμών κ.λπ.) η κολύμβηση πρέπει να διακοπεί και να ενημερωθεί άμεσα ο θεράπων καρδιολόγος. Συστήνεται η έναρξη  και το τέλος της κολύμβησης να γίνεται με αργό ρυθμό.

Χαλάρωση στη φύση

Η απόλαυση  του φυσικού τοπίου, το περπάτημα στην παραλία ή σε ήσυχα μονοπάτια χωρίς ιδιαίτερο ρυθμό, οι ασκήσεις διάτασης, η συναναστροφή με ανθρώπους και όλα τα θαλάσσια σπορ αποτελούν μερικές από τις δραστηριότητες που ενισχύουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες π.χ μνήμη και ταυτόχρονα μέσω αύξησης των ενδορφινών χαλαρώνουν το σώμα.

Αν δεν τηρηθούν οι ανωτέρω συστάσεις και το σώμα εκτεθεί χωρίς προφύλαξη στην αυξημένη θερμοκρασία και με συνυπάρχουσα υψηλή υγρασία δύναται να υποστεί  θερμικό εξάνθημα, θερμικές κράμπες, εξάντληση και σε ακραία κατάσταση, θερμοπληξία.

Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας είναι: εξάνθημα, μυϊκός πόνος, σπασμοί στα κάτω άκρα, ταχύπνοια, υπόταση, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, μείωση της ούρησης, ζάλη, λιποθυμία, σύγχυση, διέγερση και πυρετός. Εάν εμφανιστεί η προαναφερθείσα  συμπτωματολογία χρειάζεται άμεσα ενυδάτωση, κρύα επιθέματα στο δέρμα, απομάκρυνση από το ζεστό χώρο, αφαίρεση ρούχων και άμεση διακομιδή του ασθενούς στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Το φετινό καλοκαίρι (όπως και τα δύο προηγούμενα) δεν πρέπει να υποεκτιμήσουμε τις νέες υποπαραλλαγές της νόσου Covid-19  oι οποίες είναι ικανές να μολύνουν ευκολότερα ακόμα και εμβολιασμένα άτομα (ακόμα και με την ενισχυτική δόση). Η σχολαστική καθαριότητα των χεριών, η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους αλλά και σε εξωτερικούς (σε περίπτωση έντονου συγχρωτισμού) ως επίσης και η τήρηση των αποστάσεων με τα άτομα του περιβάλλοντος μας ακόμα και σε εξωτερικούς χώρους είναι άκρως αναγκαία (άσχετα αν δεν είναι υποχρεωτική). Τηρώντας σχολαστικά τα μέτρα υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες το καλοκαίρι να είναι ευχάριστο και απολαυστικό για όλους.