Πώς να θωρακίσετε το παιδί σας από την κατάθλιψη

Τα παιδιά, από μικρή ηλικία, μπορεί να υποφέρουν από κατάθλιψη, με μόνη διαφορά ότι δε μπορούν να ζητήσουν βοήθεια, καθώς δεν έχουν συνείδηση της κατάστασής τους και δε μπορούν, πάντοτε, να εκφράσουν λεκτικά τα όσα σκέφτονται.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται, όλο και περισσότερο, πως η κατάθλιψη προσβάλλει συχνά παιδιά και εφήβους σε ποσοστό 2% έως 5%. Ίδιος είναι ο αριθμός κοριτσιών και αγοριών που υποφέρει από κατάθλιψη στην παιδική ηλικία, στην εφηβεία, όμως, ο αριθμός των κοριτσιών που παρουσιάζει κατάθλιψη διπλασιάζεται. Τα παιδιά χωρισμένων γονιών, που έχασαν τον ένα γονιό πρόωρα στη ζωή τους και τα παιδιά που υποφέρουν από εγκατάλειψη είναι περισσότερο ευάλωτα στην κατάθλιψη. Η κατάθλιψη κατά την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε κακή επίδοση στο σχολείο, κακές σχέσεις με τους υπόλοιπους και κατάχρηση ουσιών.

Η διαταραχή της κατάθλιψης στα παιδιά υπάρχει, όταν κάποια συμπτώματα (οργή, θυμός, μελαγχολία, εκνευρισμός, λύπη, απελπισία, κοινωνική απόσυρση κ.λπ.) επιμένουν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και εμποδίζουν την καθημερινότητα του παιδιού σε διάφορους τομείς, όπως το σχολείο, την οικογένεια, την κοινωνικότητά του και τις δραστηριότητές του.

Τα αίτια εμφάνισης της παιδικής κατάθλιψης είναι ποικίλα και διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Ωστόσο, όμως, λόγοι όπως η απώλεια και ο θάνατος  του γονέα, η αλλαγή τόπου κατοικίας, τα έντονα οικογενειακά προβλήματα, η έντονη ψυχολογική πίεση,  το αρνητικό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει, η έλλειψη φίλων, μία αρρώστια, σε συνδυασμό με την ελλιπή συναισθηματική υποστήριξη και την αίσθηση της συναισθηματικής ανασφάλειας, μπορούν, επίσης, να συμβάλλουν σε αυτήν.

Οικογένεια και εφηβική κατάθλιψη

Η κληρονομικότητα είναι ένας ακόμα παράγοντας εμφάνισης της παιδικής κατάθλιψης. Τα παιδιά των καταθλιπτικών γονέων είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν κατάθλιψη. Αν στην ενδοοικογενειακή αλληλεπίδραση υπάρχει στρες και συγκρούσεις, ο έφηβος θα έχει αυξημένες πιθανότητες να υποφέρει από κατάθλιψη, από τη στιγμή που δεν έχει μάθει ακόμα πώς να χειρίζεται τις συγκρούσεις των μεγάλων γύρω του και δεν γνωρίζει τρόπους με τους οποίους μπορεί να θωρακίσει τον εαυτό του. 

Επίσης, κάτι που πυροδοτεί την αντιδραστική κατάθλιψη είναι η αίσθηση ότι οι γονείς τα υποβιβάζουν ή τα απορρίπτουν αλλά και η αίσθηση ότι με δυσκολία μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τους.

Κάθε γονιός θα πρέπει να γνωρίζει ότι το κάθε παιδί είναι ένα άτομο μοναδικό, που μεγαλώνει σε διαφορετικές συνθήκες και  αντιλαμβάνεται με ξεχωριστό τρόπο τα γεγονότα, τον κόσμο, τους άλλους και τον εαυτό του.  Χρειάζεται, επίσης, να προσφέρει στο παιδί του αγάπη, καθοδήγηση και στήριξη. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια σχέση γονιού και παιδιού όπου θα δώσει τη σιγουριά και τη σταθερότητα που χρειάζεται για να γίνει δυνατό και να ανταπεξέλθει στη ζωή.

Συμβούλες για γονείς

Μπορείτε να:

• Μοιραστείτε διάφορες, απλές δραστηριότητες στην καθημερινότητά σας με το παιδί.
• Ενισχύσετε τη σχέση σας με το παιδί με το να γευματίσετε μαζί ή να κάνετε μια βόλτα, να ακούσετε τί έχει να σας πει, χωρίς να κρίνετε απευθείας ή να δώσετε απαντήσεις.
• Δείξετε την αγάπη σας με το να το αποδέχεστε, να το καλοδέχεστε με ένα χαμόγελο, ένα δικό σας χαιρετισμό, με επιβραβεύσεις για τα μικρά του κατορθώματα.
• Δείξετε ενδιαφέρον και παρουσία στην ζωή του με το να ακούτε, να γνωρίζετε τους φίλους του κλπ.
• Προωθήσετε τη συμμετοχή του σε σπορ και προγράμματα άσκησης, αφού ανεβάζουν τη διάθεση και συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων της κατάθλιψης. Η άσκηση αλλάζει τη διάθεση, μέσω της ρύθμισης του άγχους, της ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης και της εικόνας του σώματος, και της ενδυνάμωσης της αυτοπεποίθησης. Επίσης, ρυθμίζει καλύτερα μια σειρά φυσιολογικών μηχανισμών στα άτομα με κατάθλιψη, όπως είναι η έκκριση των ενδορφινών και της σεροτονίνης.
• Προτείνετε τη συμμετοχή σε ομάδες ψυχοθεραπείας ή σε ομαδικά προγράμματα χορού και διασκέδασης, αφού είναι μερικές πρακτικές που συγκαταλέγονται στους απλούς τρόπους διαχείρισης της αρνητικής διάθεσης.

 

Να μην ξεχνάτε πως το κάθε παιδί χρήζει μοναδικής αντιμετώπισης, σωστής και έγκαιρης διάγνωσης και κατάλληλης θεραπείας από έναν παιδοψυχολόγο.

Ευχαριστούμε για την επιστημονική επιμέλεια του άρθρου τη Λουκία Αποστολίδη, Ψυχολόγο, Επιστημονικό Συνεργάτη του Τμήματος Πρόληψης Παιδικής & Εφηβικής Παχυσαρκίας, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών