Παρενέργειες της ακτινοθεραπείας και οδηγίες για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία

Γράφει η Ζωή Καλαϊτζή, Ακτινοθεραπευτής - Ογκολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
 

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλους τους συμπαγείς όγκους, με σκοπό είτε την πλήρη ίαση του ασθενή, είτε παρηγορητικά. Περίπου οι μισοί ασθενείς με καρκίνο θα λάβουν ακτινοθεραπεία κατά τη διάρκεια της θεραπεία τους. Στην ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται υψηλής ενέργειας ακτινοβολία για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα μέσω βλάβης στο γενετικό τους υλικό (DNA).

Η ακτινοθεραπεία, όπως όλες οι θεραπείες, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Πολλές από αυτές μπορούν να προληφθούν και να περιοριστούν με την χρήση σύγχρονων τεχνικών και οι περισσότερες θα περάσουν μετά τη διακοπή της θεραπείας. Η ακτινοθεραπεία είναι τοπική θεραπεία και  οι παρενέργειές της περιορίζονται  μόνο στην περιοχή που ακτινοβολείται.

Δερματικές Παρενέργειες

Το δέρμα σας στην περιοχή που ακτινοβολείται μετά την δεύτερη εβδομάδα θεραπείας μπορεί να φαίνεται κόκκινο, ερεθισμένο, οιδηματώδες, ή μαυρισμένο. Μετά από μερικές εβδομάδες, μπορεί να γίνει ξηρό, ή να ξεφλουδίσει. Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας για τυχόν αλλαγές στο δέρμα ώστε να σας προτείνει τρόπους για να μειώσετε τον περαιτέρω ερεθισμό και να αποτρέψετε τη μόλυνση. Αυτά τα προβλήματα εξαφανίζονται σταδιακά μετά το τέλος της θεραπείας.

Οδηγίες πρόληψης και φροντίδας του δέρματός σας στη περιοχή της ακτινοθεραπείας:

1. Μην φοράτε σφιχτά συνθετικά ρούχα που πιέζουν την περιοχή θεραπείας.
   Αντ 'αυτού, φορέστε φαρδιά βαμβακερά ρούχα.
2. Μην τρίβετε, μην τοποθετείτε θερμότητα ή κρύο (όπως θερμοφόρες ή παγοκύστες) στην περιοχή θεραπείας.
3. Χρησιμοποιείτε μόνο χλιαρό νερό και ήπιο σαπούνι. Το ζεστό νερό μπορεί να βλάψει το δέρμα σας, οπότε χρησιμοποιήστε μόνο χλιαρό νερό για το πλύσιμο της περιοχής που υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία.
4. Προστατέψτε από τον ήλιο την περιοχή που ακτινοβολείστε. Το δέρμα σας μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ηλιακή ακτινοβολία.
5. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας πριν ξυρίσετε την περιοχή θεραπείας. Μπορεί να σας προτείνει να χρησιμοποιήσετε μια ηλεκτρική ξυριστική μηχανή.
6. Ρωτήστε το γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε οτιδήποτε στο δέρμα στην περιοχή θεραπείας.  Αυτό περιλαμβάνει κρέμες, αρώματα, αποσμητικά, έλαια σώματος, λοσιόν. Πολλά προϊόντα δέρματος μπορεί να δημιουργήσουν μια επίστρωση στο δέρμα, που πιθανόν να προκαλέσει ερεθισμό ή ακόμη και να αυξήσει τη δόση της ακτινοβολίας στο δέρμα.

Αιματολογική τοξικότητα

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων σας, του αιματοκρίτη σας αλλά και του αριθμού των αιμοπεταλίων σας. Εάν αυτό συμβεί, η ακτινοθεραπεία σας μπορεί να χρειαστεί να διακοπεί για λίγο και να σας χορηγηθούν αυξητικοί παράγοντες των λευκών ή των ερυθρών ή και παράγωγα αίματος  Αυτή η παρενέργεια είναι συχνότερη όταν η ακτινοθεραπεία συνδυάζεται με χημειοθεραπεία.

Εάν κάνετε ακτινοθεραπεία στον εγκέφαλο

Ορισμένες ανεπιθύμητες παρενέργειες εμφανίζονται κατά την διάρκεια και λίγο μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας και κάποιες άλλες μπορεί να εμφανιστούν μέχρι 1 έως 2 χρόνια αργότερα.

Η ακτινοβολία στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει: Πονοκέφαλο, τριχόπτωση, ναυτία, έμετο, κόπωση, απώλεια ακοής, αλλαγές στο δέρμα και το τριχωτό της κεφαλής, προβλήματα με τη μνήμη και την ομιλία

Μερικές από αυτές τις παρενέργειες εμφανίζονται επειδή η ακτινοβολία μπορεί να  προκαλέσει  παροδικό οίδημα στον εγκέφαλο και συνήθως χορηγείται κορτιζόνη για την πρόληψη του οιδήματος.

Τριχόπτωση

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει την αραίωση ή την απώλεια των μαλλιών μόνο εάν ακτινοβολείστε στην περιοχή του εγκεφάλου.

Εβδομάδες μετά  το τέλος της θεραπείας τα μαλλιά σας θα μεγαλώσουν ξανά αλλά μπορεί να είναι πιο λεπτά ή με διαφορετική υφή από πριν.

Εάν χάσετε τα μαλλιά σας, το τριχωτό της κεφαλής σας μπορεί να είναι ευαίσθητο και ερεθισμένο. Φορέστε καπέλο για να προστατευτείτε όταν βρίσκεστε στον ήλιο. Εάν προτιμάτε να φοράτε περούκα, βεβαιωθείτε ότι η φόδρα δεν ερεθίζει το τριχωτό της κεφαλής σας.

Η ακτινοβολία στην περιοχή του εγκεφάλου μπορεί επίσης να προκαλέσει σπάνιες παρενέργειες που εμφανίζονται έως πολλά χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας όπως απώλεια μνήμης και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ακτινοθεραπεία σε όγκους τραχηλο-προσωπικής χώρας

Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία λόγω καρκίνου του λάρυγγα, του ρινοφάρυγγα ή της στοματικής κοιλότητας μπορεί να έχουν παρενέργειες όπως: Πόνος (ή ακόμα και ανοιχτές πληγές) στο στόμα ή το λαιμό, ξηροστομία, δυσκαταποσία, αλλαγές στη γεύση, ναυτία, ωταλγία, τερηδόνα, αλλαγές στην υφή του δέρματος, δυσκαμψία της γνάθου.

Πώς να φροντίσετε το στόμα σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας

1. Αποφύγετε πικάντικα και ακατέργαστα τρόφιμα, όπως ωμά λαχανικά, κράκερ και ξηρούς καρπούς.
2. Μην τρώτε ή πίνετε πολύ ζεστά ή πολύ κρύα τρόφιμα ή ποτά.
3. Μην καπνίζετε, ή πίνετε αλκοόλ γιατί μπορεί να επιδεινώσουν τις πληγές στο στόμα.
4. Αποφύγετε τα ζαχαρούχα σνακ.
5. Ζητήστε από τον γιατρό σας σας να συστήσει ένα καλό στοματικό διάλυμα. Το αλκοόλ σε ορισμένα στοματικά διαλύματα μπορεί να στεγνώσει και να ερεθίσει τους ιστούς του στόματος.
6. Ξεπλύνετε το στόμα σας με χλιαρό νερό, αλάτι και σόδα κάθε μία έως δύο ώρες. (Χρησιμοποιήστε 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι και 1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα σε 1 τέταρτο του λίτρου νερό.)
7. Πίνετε πολλά υγρά (νερό, χαμομήλι).
8. Χρησιμοποιήστε καραμέλες χωρίς ζάχαρη ή μασήστε τσίχλα για να διατηρήσετε το στόμα σας υγρό.
9. Ρωτήστε τον γιατρό  σας σχετικά με φάρμακα που βοηθούν στη θεραπεία των πληγών στο στόμα και στον έλεγχο του πόνου ενώ τρώτε.

Πώς να φροντίσετε τα δόντια σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας

Πριν ξεκινήσετε την ακτινοθεραπεία επισκεφτείτε  τον οδοντίατρό σας. Ζητήστε του να μιλήσει με τον Ακτινοθεραπευτή Ογκολόγο σας πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία. Εάν έχετε ένα ή περισσότερα δόντια για εξαγωγή, η αφαίρεσή τους πρέπει να γίνει πριν ξεκινήσετε την ακτινοθεραπεία γιατί μπορεί να είναι δυσκολότερο και με αυξημένο  κίνδυνο επιπλοκών μετά την έναρξη της θεραπείας.

Εάν φοράτε οδοντοστοιχίες, μπορεί να μην σας ταιριάζουν καλά λόγω των διογκωμένων ούλων. Εάν οι τεχνητές οδοντοστοιχίες σας προκαλούν πληγές, ίσως χρειαστεί να σταματήσετε να τις φοράτε μέχρι να τελειώσει η ακτινοθεραπεία σας για να μην μολυνθούν οι πληγές.

Ο οδοντίατρός σας μπορεί να θέλει να σας παρακολουθεί κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας για να ελέγξει τα δόντια σας, να σας μιλήσει για τη φροντίδα του στόματος και των δοντιών σας και να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τυχόν προβλήματα. Πιθανότατα, θα σας πει:

1. Να καθαρίζετε τα δόντια και τα ούλα σας με μια πολύ μαλακή βούρτσα μετά τα γεύματα
2. Να χρησιμοποιείτε φθοριούχο οδοντόκρεμα
3. Να ξεπλένετε καλά το στόμα σας με δροσερό νερό ή διάλυμα μαγειρικής σόδας μετά το βούρτσισμα. (Χρησιμοποιήστε 1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα σε 250 ml νερό.)

Ακτινοθεραπεία μαστού:

Οξείες παρενέργειες ( κατά την διάρκεια της ακτινοθεραπείας έως τρεις μήνες μετά)

Η ακτινοβολία στο μαστό μπορεί να προκαλέσει: Ερεθισμό του δέρματος, ξηρότητα και αλλαγές χρώματος, όνο στο στήθος, οίδημα του μαστού (λεμφοίδημα).

Για να αποφύγετε τον ερεθισμό του δέρματος στην περιοχή του μαστού, προσπαθήστε να μη φοράτε στηθόδεσμο. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, φορέστε ένα μαλακό βαμβακερό στηθόδεσμο χωρίς μπανέλες.

Όψιμες παρενέργειες (μήνες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας)  

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει και μακροπρόθεσμες αλλαγές στο μαστό σας. Το δέρμα σας μπορεί να είναι ελαφρώς πιο σκούρο και οι πόροι μπορεί να είναι μεγαλύτεροι και πιο αισθητοί. Το δέρμα μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητο και να  το αισθάνεστε παχύτερο και πιο σφριγηλό από ότι ήταν πριν από τη θεραπεία. Μερικές φορές το μέγεθος του μαστού σας μπορεί να αλλάξει –να γίνει μεγαλύτερο λόγω της συσσώρευσης λέμφου ή μικρότερο λόγω του ουλώδους ιστού. Αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να διαρκέσουν πολύ μετά τη θεραπεία αλλά όχι περισσότερο από ένα χρόνο.

Μετά από περίπου ένα χρόνο, δεν θα πρέπει να έχετε νέες αλλαγές στην εμφάνιση του ακτινοβοληθέντος μαστού σας. Εάν δείτε αλλαγές στο μέγεθος του μαστού, το σχήμα, την εμφάνιση ή την υφή μετά από αυτό το διάστημα, ενημερώστε αμέσως τους θεράποντες ιατρούς σας γιατί μπορεί να πρόκειται για υποτροπή της νόσου.

Λιγότερο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες

Αν και είναι σπάνιο, η ακτινοβολία του μαστού μπορεί να επηρεάσει τα όργανα του θώρακα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και των πνευμόνων. Αυτό δεν είναι τόσο συνηθισμένο σήμερα όσο ήταν στο παρελθόν, επειδή οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας επιτρέπουν στους ακτινοθεραπευτές ογκολόγους να εστιάζουν καλύτερα την ακτινοβολία με χιλιοστομετρική ακρίβεια στην περιοχή ενδιαφέροντος. Έτσι κατορθώνουμε να μειώνουμε στο  ελάχιστο την έκθεση της καρδιάς και των πνευμόνων. Παράλληλα οι σύγχρονοι γραμμικοί επιταχυντές περιλαμβάνουν ενσωματωμένο αξονικό τομογράφο (IGRT) παρέχοντας τη δυνατότητα ελέγχου της θεραπείας και αυτόματης διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων.

Καρδιακές επιπλοκές:  Η  ακτινοθεραπεία στον αριστερό μαστό μπορεί σπάνια  να προκαλέσει σκλήρυνση των αρτηριών, στεφανιαία νόσο, βαλβιδική νόσος ή αρρυθμίες.

Νεότερες εξελιγμένες  τεχνικές  όπως το σύστημα ABC ( Active Breathing CoordinatorTM) βοηθά τον ασθενή να ελέγχει την αναπνοή του κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης. Η διαδικασία επιτρέπει τη χορήγηση της ακτινοθεραπείας στη φάση βαθιάς εισπνοής, κατά την οποία η απόσταση της καρδιάς από τον μαστό και το θωρακικό τοίχωμα  είναι μεγαλύτερη, ενώ ταυτόχρονα η δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει η καρδιά και ο πνεύμονας ελαχιστοποιείται. Ρωτήστε τον γιατρό σας αν το νοσοκομείο που εργάζεται διαθέτει την συγκεκριμένη τεχνική.

Πνευμονίτιδα: Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή του μαστού μπορεί σπάνια να προκαλέσει φλεγμονή των πνευμόνων από την ακτινοβολία, η οποία ονομάζεται μετακτινική πνευμονίτιδα.

Βλάβη στα νεύρα στον ώμο και το χέρι: Η ακτινοβολία του μαστού της μασχάλης και του υπερκλειδίου βόθρου μπορεί μερικές φορές να βλάψει το βραχιόνιο πλέγμα που είναι το δίκτυο των νεύρων που εκτείνεται από την περιοχή του αυχένα, τον άνω θώρακα, τον ώμο και του άνω άκρου. Αυτό ονομάζεται βραχιόνια πλεξοπάθεια και μπορεί να οδηγήσει σε μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, πόνο και αδυναμία στον ώμο, και το χέρι.

Εάν υποβάλλεστε σε ακτινοθεραπεία στο θώρακα

Η ακτινοθεραπεία στον θώρακα σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως: προβλήματα κατάποσης (οισοφαγίτιδα), απώλεια της όρεξης, βήχα, δυσκολία στην αναπνοή

Για την αντιμετώπιση της οισοφαγίτιδας που συνήθως εμφανίζεται μετά την δεύτερη εβδομάδα θεραπείας ο γιατρός σας είναι πιθανόν να σας συστήσει την χρήση σουκραλφάτης, αντιόξινων σκευασμάτων, αντιμυκητιασικών φαρμάκων και ένα ειδικό διάλυμα ξυλοκαΐνης. Συνήθως η οισοφαγίτιδα παρέρχεται δύο εβδομάδες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας.

Καρδιακές επιπλοκές

Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή του μεσοθωρακίου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται  η δόση της ακτινοβολίας και το μέγεθος της περιοχής που ακτινοβολείται. Η ακτινοβολία μπορεί επίσης να προκαλέσει αρτηριοσκλήρυνση, στεφανιαία νόσο, βαλβιδική νόσος ή αρρυθμίες.

Μετακτινική πνευμονίτιδα

Η μετακτινική πνευμονίτιδα είναι φλεγμονή των πνευμόνων που μπορεί να προκληθεί μετά από ακτινοθεραπεία του πνεύμονα. Συνήθως εμφανίζεται περίπου 3 έως 6 μήνες μετά τη λήξη της ακτινοθεραπείας.

Συμπτώματα της πνευμονίτιδας: Δύσπνοια που συνήθως χειροτερεύει με την άσκηση, πόνο στο στήθος, ο οποίος επιδεινώνεται  όταν παίρνετε βαθιά αναπνοή, βήχα, πτύελα με ροζ χρώμα, χαμηλό πυρετό, αδυναμία.

Μερικές φορές δεν υπάρχουν συμπτώματα και η πνευμονίτιδα αποτελεί απεικονιστικό εύρημα σε αξονική θώρακος.

Τα συμπτώματα συχνά εξαφανίζονται από μόνα τους, αλλά αν χρειαστεί θεραπεία, θεραπεία εκλογής αποτελεί η κορτιζόνη. Με την κορτιζόνη οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως, διαφορετικά η πνευμονίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονική ίνωση (ο φυσιο-λογικός πνεύμονας αντικαθίσταται από ινώδη ιστό). Αυτή η παρενέργεια είναι συχνότερη όταν η ακτινοθεραπεία συνδυάζεται με ανοσοθεραπεία.

Εάν υποβάλλεστε σε  ακτινοθεραπεία στην κοιλιακή χώρα

Εάν ακτινοβολήστε στην περιοχή του στομάχου ή σε κάποιο άλλο μέρος της κοιλιάς, μπορεί να έχετε ανεπιθύμητες ενέργειες όπως: ναυτία, έμετο, κράμπες στην κοιλιακή χώρα, διάρροια.

Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να ανακουφισθείτε από τα συμπτώματα με την διατροφή και την φαρμακευτική αγωγή που θα σας συστήσει.

Διαχείριση της ναυτίας

Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται ναυτία, για κάποιες ώρες, αμέσως μετά την ακτινοθεραπεία. Εάν έχετε αυτό το πρόβλημα, δοκιμάστε να μην τρώτε για μερικές ώρες πριν και μετά τη θεραπεία σας. Μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με τα φάρμακα που θα βοηθήσουν στην πρόληψη και τη θεραπεία της ναυτίας. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις οδηγίες σωστά.

Εάν παρατηρήσετε ναυτία πριν από τη θεραπεία σας, δοκιμάστε να φάτε ένα σνακ, όπως τοστ ή κράκερ και προσπαθήστε να χαλαρώσετε όσο το δυνατόν περισσότερο.

Διαχείριση της διάρροιας

Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν διάρροια περίπου μετά την μέση της προγραμματισμένης ακτινοθεραπείας τους  όταν ακτινοβολούνται στην περιοχή της κοιλίας. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα ή να σας δώσει ειδικές οδηγίες για να σας βοηθήσει. Μπορεί επίσης να συστήσει αλλαγές στη διατροφή, όπως:

1. Μια καθαρά υδρική διατροφή (νερό, τσάι, χυμό μήλου, ροδάκινου, ζωμό, και ζελέ).
2. Αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που μπορεί να προκαλέσουν αέρια ή κράμπες, όπως ωμά φρούτα και λαχανικά, φασόλια, λάχανο, ψωμί ολικής αλέσεως και δημητριακά, γλυκά και πικάντικα τρόφιμα.
3. Προτιμήστε τα μικρά συχνά γεύματα.
4. Αποφύγετε την κατανάλωση γάλατος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
5. Όταν η διάρροια περιοριστεί, δοκιμάστε να φάτε μικρές ποσότητες τροφών χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, όπως ρύζι, μπανάνες, μήλο, γιαούρτι, πουρέ πατάτας, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά τυρί cottage και τοστ.
6. Βεβαιωθείτε ότι παίρνετε αρκετό κάλιο (υπάρχει σε μπανάνες, πατάτες, ροδάκινα). Το κάλιο είναι ένα σημαντικό μέταλλο που μπορεί να χάσετε εξαιτίας της διάρροιας.

Εάν κάνετε ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου(λεκάνης).

Η ακτινοθεραπεία στην πύελο, για παράδειγμα, σε ασθενείς με καρκίνο της ουροδόχου κύστεως ή του προστάτη) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως: Προβλήματα της ουροδόχου κύστης, προβλήματα γονιμότητας, αλλαγές στη σεξουαλική σας ζωή

Μπορεί επίσης να έχετε κάποιες κοινές παρενέργειες με ασθενείς που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κοιλίας όπως ναυτία, έμετος, ή διάρροια.

Προβλήματα της ουροδόχου κύστης: Πόνος ή αίσθημα καύσου, δυσουρία (Δυσκολία κατά την ούρηση), αίμα στα ούρα, συχνή παρόρμηση για ούρηση (υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη)

Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα υποχωρούν μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας αλλά η ακτινοθεραπεία σπάνια μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμες παρενέργειες:

1. Μετακτινική κυστίτιδα: Εάν η ακτινοβολία προκαλέσει μόνιμη βλάβη στο επιθήλιο (την επένδυση) της ουροδόχου κύστης, η μετακτινική κυστίτιδα μπορεί να είναι ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα που προκαλεί αίμα στα ούρα ή πόνο κατά την ούρηση.
2. Ακράτεια. Η ακτινοθεραπεία σε ορισμένους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του προστάτη και της ουροδόχου κύστης, μπορεί να σας προκαλέσει ακράτεια, αλλά  ευτυχώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
3. Συρίγγια.  Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει μια μη φυσιολογική επικοινωνία μεταξύ δυο γειτονικών οργάνων που ονομάζεται συρίγγιο όπως μεταξύ του κόλπου και της ουροδόχου κύστης, ή μεταξύ του κόλπου και του ορθού. Αυτά μπορούν να διορθωθούν με χειρουργική επέμβαση.

Πώς μπορεί να επηρεαστεί η γονιμότητα

Για γυναίκες: Μιλήστε με τον γιατρό σας σας σχετικά με το πώς η ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά σας. Είναι σημαντικό να το κάνετε  πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία, ώστε να γνωρίζετε τους πιθανούς κινδύνους για τη γονιμότητά σας  και τις επιλογές που μπορεί να έχετε για να την διασφαλίσετε.

Επίσης οι γυναίκες που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου μερικές φορές σταματούν να έχουν εμμηνορροϊκούς κύκλους και εμφανίζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης.

Για τους άνδρες: Η ακτινοθεραπεία σε περιοχή που περιλαμβάνει τους όρχεις μπορεί να μειώσει τόσο τον αριθμό των σπερματοζωαρίων όσο και την φυσιολογική λειτουργικότητά τους. Εάν θέλετε να αποκτήσετε παιδί στο μέλλον και ανησυχείτε για τη μειωμένη γονιμότητα, μιλήστε με τον γιατρό σας σας πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία. Μια επιλογή μπορεί να είναι να αποθηκεύσετε το σπέρμα σας πριν την έναρξη της ακτινοθεραπείας.

Πώς μπορεί να επηρεαστεί το σεξ

 Άνδρες ή γυναίκες που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου ή στα γεννητικά τους όργανα  μπορεί να παρατηρήσουν αλλαγές στην ικανότητά τους να απολαμβάνουν το σεξ ή μείωση του επιπέδου της επιθυμίας τους.

Για τις γυναίκες: Κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας στη περιοχή της πυέλου (και εφόσον τους  το επιτρέπει ο γιατρός τους) κάποιες γυναίκες μπορεί να βρουν το σεξ επώδυνο, να έχουν κολπικό κνησμό, κάψιμο και ξηρότητα. Πιθανότατα θα είναι σε θέση να έχουν φυσιολογική σεξουαλική ζωή μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά τη λήξη της θεραπείας. Σπάνια η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει ατροφία του βλεννογόνου, ίνωση και κολπική στένωση.

Για τους άνδρες: Η ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα που επιτρέπουν σε έναν άνδρα να έχει στύση. Εάν εμφανιστούν προβλήματα στύσης, συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με τις επιλογές θεραπείας.