Τι είναι η ουροδυναμική μελέτη;

Η ουροδυναμική μελέτη ή ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μία παρακλινική εξέταση που χρησιμεύει στη λειτουργική αξιολόγηση του κατώτερου ουροποιητικού.

Σε τι χρησιμεύει η ουροδυναμική μελέτη;

Η εξέταση αυτή μελετά τη λειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος (της κύστης και του σφιγκτηριακού μηχανισμού). Η αξιολόγηση της λειτουργίας τους περιλαμβάνει τόσο τη φάση πλήρωσης (όσο η κύστη γεμίζει με ούρα), όσο και τη φάση κένωσης (όσο διαρκεί η ούρηση). Η εξέταση είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της νευρογενούς κύστης, τη διερεύνηση της ακράτειας των ούρων, την τεκμηρίωση της υποκυστικής απόφραξης ή της υπολειτουργίας του εξωστήρα.

Τι ακριβώς μετρά η ουροδυναμική μελέτη;

Η ουροδυναμική μελέτη καταγράφει κυρίως πιέσεις και ροή ούρων. Η πίεση που αναπτύσσεται στο εσωτερικό της κύστης μπορεί να είναι υπεύθυνη για την ακράτεια των ούρων κατά τη φάση πλήρωσης, ενώ ο συσχετισμός πίεσης και ροής ούρων χρησιμεύει για τη διερεύνηση της απόφραξης ή της υπολειτουργίας του εξωστήρα.

Ποιες επιμέρους εξετάσεις περιλαμβάνει η πλήρης ουροδυναμική μελέτη;

α) Ουροροομετρία

β) Κυστεομανομετρία

γ) Μελέτη πίεσης ροής

δ)  Προφιλομετρία ουρήθρας

ε) Ηλεκτρομυογράφημα

Πως γίνεται η ουροδυναμική μελέτη;

Ο ασθενής τοποθετείται στην επιθυμητή θέση (όρθιος, καθιστός, ύπτια ή σε γυναικολογική θέση) ανάλογα με την κλινική περίπτωση που εξετάζουμε και τοποθετούνται ειδικοί λεπτοί καθετήρες στην κύστη (δια της ουρήθρας) και στο ορθό. Τα ούρα που θα διαφύγουν (σε περιπτώσεις ακράτειας) ή που θα ουρήσει ο ασθενής οδηγούνται στο ροόμετρο. Εάν χρησιμοποιείται ηλεκτρομυογραφία σφιγκτήρων πυελικού εδάφους, τοποθετούνται αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια στο περίνεο. Στις περιπτώσεις νευρογενούς κύστης όπου η ηλεκτρομυογραφία σφιγκτήρων πυελικού εδάφους είναι άκρως απαραίτητη μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ηλεκτρόδια τύπου βελόνης. Η κύστη του ασθενούς γεμίζει προοδευτικά με τη βοήθεια ειδικής αντλίας δια του καθετήρα της κύστης. Σε όλη τη διάρκεια της πλήρωσης της κύστης καταγράφονται οι πιέσεις εντός αυτής καθώς και ενδεχόμενη απώλεια ούρων. Παράλληλα ο ασθενής αναφέρει και βαθμονομεί την αίσθηση και την επιθυμία του για ούρηση. Όταν τερματιστεί η φάση πλήρωσης, δίδεται στον ασθενή η εντολή να ουρήσει. Η ούρηση γίνεται με τον καθετήρα εντός της ουρήθρας καθώς αυτός είναι λεπτός και τα ούρα «περνούν από δίπλα». Κατά τη φάση της κένωσης μετράται η πίεση που αναπτύσσεται προκειμένου να εξέλθουν τα ούρα και συσχετίζεται με τη ροή των ούρων.

Εφαρμόζεται η ουροδυναμική μελέτη με τα πιο άρτια και τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα ουροδυναμικής, υπό την διεύθυνση πολύ έμπειρου και ειδικά εκπαιδευμένου στο εξωτερικό ιατρικού προσωπικού, ώστε να παρέχεται άμεσα και με ασφάλεια η εκάστοτε βέλτιστη λύση για τις ουρολογικές παθήσεις των ασθενών.

Ενδείξεις ουροδυναμικού ελέγχου

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας ορίζουν ότι ουροδυναμική μελέτη πρέπει να διενεργείται όταν μπορεί να αλλάξει τη θεραπευτική προσέγγιση και ότι είναι απαραίτητη για τον καθορισμό της δυσλειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού σε νευρολογικούς ασθενείς.

Η επιτροπή του 5ου διεθνούς συνεδρίου ακράτειας συνιστά να γίνεται ουροδυναμική μελέτη

• σε όλες τις γυναίκες πριν από χειρουργική επέμβαση για ακράτεια προσπάθειας
• σε ηλικιωμένους άνδρες με ακράτεια ούρων με σκοπό την κατανόηση του προβλήματος
• σε ηλικιωμένους άνδρες με ακράτεια μετά από χειρουργική επέμβαση για καλοήθη υπερπλασία προστάτη
• σε όλους τους ενήλικες άνδρες με νυκτερινή ενούρηση
• σε ασθενείς με νόσο Parkinson όταν παρατηρηθούν ανωμαλίες στην ουροροομετρία και στο υπόλειμμα μετά την ούρηση
• σε ασθενείς με νευρολογική πάθηση (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, σκλήρυνση κατά πλάκας, κρανίο-εγκεφαλική κάκωση,  κάκωση νωτιαίου μυελού) και δυσλειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού, όταν το αποτέλεσμα της μελέτης μπορεί να αλλάξει την θεραπευτική αντιμετώπιση ή όταν οι θεραπείες πρώτης γραμμής έχουν αποτύχει
• σε όλους τους ασθενείς με μυελοδυσπλασία ή λανθάνουσα δισχιδή ράχη σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά την διάρκεια της ζωής τους και ξεκινώντας από την νεώτερη δυνατή ηλικία
• σε παιδία με αγενεσία ιερού ή κάκωση σπονδυλικής στήλης
• σε όλους τους ασθενείς με σπαστική εγκεφαλική παράλυση

Οδηγίες για ασθενείς

• Δεν χρειάζεται να είστε νηστικός για να κάνετε ουροδυναμικό έλεγχο.  Πάρτε  το συνηθισμένο σας πρωινό.
• Ουρήστε 1 ½  ώρα πριν το ραντεβού σας και αρχίστε να πίνετε νερό. Η κύστη σας πρέπει να είναι γεμάτη πριν αρχίσει η εξέταση αλλά χωρίς να νιώθετε δυσφορία. Αν νιώθετε ότι δεν μπορείτε να συγκρατηθείτε,  μπορείτε να πάτε στην τουαλέτα.
• Δεν χρειάζεται να έχετε γεμάτη κύστη αν έχετε μόνιμο καθετήρα. Αν κάνετε αυτοκαθετηριασμούς, ακολουθήστε το κανονικό σας πρόγραμμα.
• Είναι καλύτερα αν το ορθό είναι κενό κατά την εξέταση. Δύο υπόθετα γλυκερίνης το προηγούμενο βράδυ μπορούν να βοηθήσουν.
• Αν παίρνετε αντιμουσκαρινικά/αντιχολινεργικά φάρμακα ( Toviaz, Lyrinel, Ditropan, Kentera, Detrusitol, Vesicare, Emselex, Urivesc, Betmiga), θα πρέπει να τα διακόψετε για τουλάχιστον 3 μέρες πριν την εξέταση.
• Την ημέρα της εξέτασης προσκομίστε συμπληρωμένα το ημερολόγιο ούρησης και το ερωτηματολόγιο ουροδυναμικού ελέγχου
• Καλό είναι να έχετε κάνει μια πρόσφατη καλλιέργεια ούρων. Αν έχετε  συμπτώματα ουρολοίμωξης ή πυρετό, ενημερώστε τον υπεύθυνο γιατρό του τμήματος.
• Αν έχετε αλλεργία στο λάτεξ ή σε κάποιο φάρμακο, ενημερώστε τον υπεύθυνο γιατρό του τμήματος.
• Συστήνεται οι ασθενείς να έχουν κάνει ένα υπερηχογράφημα νεφρών – κύστης  (προ και μετά την ούρηση) και να το προσκομίσουν την ημέρα του ουροδυναμικού ελέγχου.