Ολική Αρθροπλαστική Γόνατος: Αποτελεσματικές χειρουργικές τεχνικές με χρήση της προηγμένης τεχνολογίας

Γράφει ο Δρ. Βύρων Χαλίδης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

Η ολική αρθροπλαστική του γόνατος αποτελεί την οριστική και τελική θεραπεία της προχωρημένης οστεοαρθρίτιδας και παραμόρφωσης του γόνατος. Η επέμβαση έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα τις τελευταίες δεκαετίες της εφαρμογής της. Όμως η καταλυτική παρέμβαση της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την εξέλιξη των προσπελάσεων, την καλύτερη διεγχειρητική και μετεγχειρητική νοσηλεία των ασθενών και την εφαρμογή ειδικών πρωτοκόλλων αναισθησίας και αναλγησίας εξασφαλίζουν ακόμα πιο βελτιωμένη λειτουργικότητα του γόνατος και γρηγορότερη επάνοδο στην καθημερινότητα και εργασία. Προς αυτήν τη κατεύθυνση έχουν πρόσφατα εισαχθεί νέες τεχνολογικά υποβοηθούμενες χειρουργικές πρακτικές που βοηθούν στην ακριβέστερη τοποθέτηση των προθέσεων. Ποιες είναι όμως και πως πραγματοποιούνται οι σύγχρονες τεχνολογικές τεχνικές στην ολική αρθροπλαστική του γόνατος.

• Ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος (Computer Assisted Total Knee Arthroplasty)

Περιλαμβάνει την εφαρμογή ειδικού ρομποτικού μηχανήματος, το οποίο συλλέγει προεγχειρητικά και διεγχειρητικά δεδομένα από τον ίδιο τον ασθενή. Ειδικοί αισθητήρες τοποθετημένοι στο χειρουργηθέν μέλος στέλνουν τα δεδομένα στην κεντρική μονάδα  κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μετά από επεξεργασία με ειδικό λογισμικό, όλες οι σχετικές πληροφορίες για την προετοιμασία του οστικών επιφανειών και την πραγματοποίηση της ολικής αρθροπλαστικής παρουσιάζονται στην οθόνη του υπολογιστή. Παράλληλα, ο χειρουργός μπορεί να συγκρίνει τον προεγχειρητικό και μετεγχειρητικό άξονα του μέλους,  την εξισορρόπηση των μαλακών μορίων και τις όποιες διαφορές πριν και μετά την επέμβαση  (Εικόνα 1).

• Εξατομικευμένη αρθροπλαστική γόνατος (Patient Specific Instrumentation Total Knee Arthroplasty)

Στην περίπτωση αυτή γίνεται απεικόνιση του γόνατος πριν την επέμβαση με ειδική αξονική τομογραφία και τα αποτελέσματα της στέλνονται στο εξωτερικό. Με βάση την αξονική τομογραφία και την ανατομία του γόνατος του κάθε ασθενή, κατασκευάζονται ειδικά εξατομικευμένα «καλούπια» ή προπλάσματα τα οποία εφαρμόζονται ακριβώς πάνω στις αρθρικές επιφάνειες του γόνατος για την οριοθέτηση των γραμμών της τεχνητής άρθρωσης και του άξονα του μέλους. Η τεχνική μειώνει τον χειρουργικό χρόνο καθώς δεν απαιτούνται πρόσθετοι χειρισμοί κατά τη διάρκεια της επέμβασης και οι συντεταγμένες έχουν ήδη  καθοριστεί πρωτύτερα (Εικόνα 2).

• Επαυξημένης πραγματικότητας καθοδηγούμενη αρθροπλαστική γόνατος (Augmented Reality Total Knee arthroplasty)

Με τη χρησιμοποίηση ειδικής κάμερας και γυαλιών που διαθέτουν ενσωματωμένους αισθητήρες ο χειρουργός «βλέπει» ψηφιακά στο οπτικό του πεδίο τις παραμέτρους που απαιτούνται για να προσδιοριστούν τα απαραίτητα ανατομικά σημεία και οι συντεταγμένες του γόνατος. Με αυτόν τον σχετικά απλό τρόπο καθορίζεται ο άξονας του μέλους και του γόνατος και μειώνεται ο όγκος των απαιτούμενων εξαρτημάτων καθώς όλη η εγκατάσταση βρίσκεται στο άμεσο οπτικό πεδίο του χειρουργού(Εικόνα 3).

Όλες οι παραπάνω τεχνικές υπόκεινται στον απόλυτο έλεγχο του χειρουργού ο οποίος πρέπει να ελέγξει την ορθότητα των μετρήσεων και να πει την «τελευταία λέξη» πριν την εισαγωγή της τεχνητής άρθρωσης. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, παίζουν υποβοηθητικό ρόλο και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αναπληρώσουν τον χειρουργό κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Ο σωστός προεγχειρητικός σχεδιασμός και η άψογη συνεργασία μεταξύ της ιατρικής και αναισθησιολογικής ομάδας με τον ασθενή και το περιβάλλον του είναι απαραίτητοι παράγοντες μιας επιτυχημένης ολικής αρθροπλαστικής γόνατος. Επίσης, η σωστή περιεγχειρητική φροντίδα και η κατάλληλη φυσικοθεραπεία μετά την επέμβαση θα βελτιστοποιήσει το κλινικό αποτέλεσμα και θα επιταχύνει την αποκατάσταση του γόνατος και την επιστροφή στην καθημερινότητα.