Ο αυτισμός με απλά λόγια

Κάτια Σοφιανού, Παιδίατρος - Παιδο-αναπτυξιολόγος Επιστημονικός Συνεργάτης του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Τι είναι ο αυτισμός;

Πρόκειται για νευροαναπτυξιακή διαταραχή. Οι βασικότερες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει το παιδί με αυτισμό είναι :

• η επικοινωνία και κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλα άτομα
• η αντίληψη, επεξεργασία και η οργάνωση των περιβαλλοντικών ερεθισμάτων
• η συναισθηματική ρύθμιση και η διαχείριση εμμονών, στερεοτυπιών και περιγεγραμμένων ενδιαφερόντων

Τι σημαίνει αυτιστικό φάσμα;

Οι δυσκολίες αυτές δεν εμφανίζονται στην ίδια αναλογία και στην ίδια βαρύτητα στα παιδιά. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ακόμα και παιδιά της ίδιας οικογένειας με την ίδια διαγνωσμένη γενετική παραλλαγή μπορεί να έχουν διαφορετικά συμπτώματα και διαφορετική εικόνα. Οι παλαιότεροι επιστημονικοί όροι (π.χ. σύνδρομο Asperger, διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή κλπ.) είναι μέρος της ίδιας διαταραχής που ονομάζεται πλέον διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ).

Ποια αιτία προκαλεί τον αυτισμό;

Η αιτία σίγουρα δεν είναι μόνο μια. Με την πρόοδο της γενετικής και των μεθόδων της έχουν εντοπιστεί αρκετές  γονιδιακές μεταλλάξεις που είτε υπάρχουν στην οικογένεια είτε πρώτο εμφανίζονται στο παιδί. Υπάρχουν ταυτόχρονα και περιβαλλοντικές αιτίες (π.χ. στρες, προωρότητα, επιπλοκές κύησης).

Θεραπεία – Αντιμετώπιση

Η βασική θεραπεία είναι η “εκπαίδευση” με συνεδρίες εργοθεραπείας, λογοθεραπείας ψυχοθεραπείας. Η χρήση φαρμακευτικής αγωγής αφορά προς το παρόν σε περιπτώσεις πολύ έντονων διαταραχών συμπεριφοράς, ή σε περιπτώσεις που ο αυτισμός συνοδεύεται και από άλλη διαταραχή.

Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται έγκαιρα η διάγνωση και να υπάρχει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον τόσο για τα παιδιά όσο και για τους φροντιστές τους.

«Πυρηνικά»  Χαρακτηριστικά ενός παιδιού με αυτισμό

• Μη ανταπόκριση στο άκουσμα του ονόματός του
• Δυσκολία στην εστίαση και την διατήρηση βλεμματικής
• Έντονη αναζήτηση ως προς ερεθίσματα (π.χ. μυρωδιές, ήχους, ή γεύσεις) ή δυσκολία αποδοχής αυτών
• Επαναλαμβανόμενες κινήσεις
• Μη ανταπόκριση στο χαμόγελο
• Δυσκολία επικοινωνίας με άλλα παιδιά μέσω του παιχνιδιού (δυσκολία συμμετοχής σε παιχνίδι ρόλων ή επαναλαμβανόμενα «σενάρια παιχνιδιού»)
• Πολύ έντονο ενδιαφέρον για κάποια πράγματα και καθόλου για άλλα
• Δυσκολία στην κατανόηση του τι σκέφτονται ή τι αισθάνονται οι άλλοι
• Τάση για απομόνωση – μοναχικότητα
• Δυσκολία ανταπόκρισης ή και αναγνώρισης του χιούμορ
• Αντίσταση και εκνευρισμός στις αλλαγές – στο σπάσιμο της ρουτίνας
• Μειωμένες γλωσσικές δεξιότητες ή υπερανεπτυγμένες γλωσσικές δεξιότητες (εξεζητημένος λόγος, επανάληψη εκφράσεων, ακατάλληλος χρωματισμός φωνής)