Μπορεί ο πόνος στο στομάχι να συνδέεται με πέτρες στους νεφρούς στα παιδιά;

Γράφει η Δρ. Φιφή Κομιανού, Παιδίατρος – Παιδονεφρολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Ενούρησης και Διαταραχών της Λειτουργίας της Κύστης του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Οι πέτρες στους νεφρούς σχηματίζονται όταν ορισμένες από τις αποβαλλόμενες ουσίες στα ούρα (προϊόντα μεταβολισμού) ξεπερνούν ένα ορισμένο επίπεδο συγκέντρωσης ή όταν η πρόσληψη υγρών είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κρυστάλλων.

Η συσσώρευση κρυστάλλων οδηγεί στην δημιουργία άμμου, μικρόλιθων ή άλλοτε άλλου μεγέθους λίθων.

Υπάρχει αύξηση του ποσοστού νεφρολιθίασης στην παιδική και εφηβική ηλικία;

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι, τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχει αύξηση, στο διπλάσιο, της συχνότητας της νεφρολιθίασης και πάνω από το τριπλάσιο η νοσηλεία παιδιών για λίθους του ουροποιητικού.

Αποδίδεται στην αυξημένη κατανάλωσης ζωϊκής πρωτεΐνης, άλατος, οξαλικών, την παχυσαρκία και την άνοδο του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου.

Ποια τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία νεφρικών λίθων;

• Οικογενειακή προδιάθεση / Γενετικοί παράγοντες
• Μη επαρκής ημερήσια πρόσληψη ύδατος
• Δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνη, αλάτι και οξαλικά (σοκολάτα, κακάο)
• Παχυσαρκία
• Ελαττωμένη φυσική δραστηριότητα ή περιορισμός κινητικότητας (κατάγματα)
• Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
• Ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού
• Φάρμακα

Ποιοί είναι οι τύποι των νεφρικών λίθων;

Είναι σημαντικο να γνωρίζουμε τον τύπο των λίθων, γιατί ανάλογη είναι και η αντιμετώπιση.

• Λίθοι Ασβεστίου. Το ασβέστιο συνδέεται με οξαλικά ή φωσφορικά.

Το αλάτι αυξάνει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Η κατανάλωση γάλατος δεν ευθύνεται για τη δημιουργία νεφρικών λίθων.

• Λίθοι ουρικού οξέος

Ευθύνονται γενετικοί ή διαιτητικοί παράγοντες όπως η μεγάλη κατανάλωση πρωτεΐνης. Τα όξινα ούρα συμβάλλουν στο σχηματισμό τους.

•  Λίθοι οξαλικών

Γενετικοί ή διαιτητικοί παράγοντες

• Λίθοι Κυστίνης

Γενετικοί παράγοντες ευθύνονται για την επαναρρόφηφη του αμινοξέος κυστίνη από το νεφρικό σωληνάριο

• Λίθοι από Στρουβίτη (εναμμώνιο φωσφορικό μαγνήσιο) Σε αποφρακτικές ουροπάθειες και υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις.

Ποια τα κυριότερα συμπτώματα;

- Πόνος (κολικός) στην κοιλιακή, οσφυϊκή, υπερηβική  και νεφρική χώρα. Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο δεν μπορεί να προσδιορίσει ακριβώς την εστία του πόνου και δείχνει να πονά διάχυτα στην κοιλιακή χώρα ή ότι είναι στομαχικός, ιδιαίτερα, εάν ο κολικός συνοδεύεται από ναυτία και εμέτους.

- Δυσουρικά ενοχλήματα

- Συχνουρία

- Αιματουρία

- Υποτροπιάζουσες κυστίτιδες ή εμπύρετες ουρολοιμώξεις

Ποιά είναι η διαγνωστική προσέγγιση;

- Ιατρικό ιστορικό

- Φυσική εξέταση

- Εξέταση ούρων και καλλιέργεια

- Απλή ακτινογραφία κοιλίας για την παρουσία ακτινοσκιερών λίθων

- Υπερηχογράφημα νεφρών, ουρητήρων, κύστης

- Αξονική Τομογραφία κοιλιάς σε ειδικές περιπτώσεις

- Βιοχημικός έλεγχος ούρων για αυξημένη αποβολή ασβεστίου, φωσφόρου, ουρικού, νατρίου, οξαλικών ή ελαττωμένη αποβολή κιτρικών

- Αμινοξεόγραμμα για αυξημένη κυστίνη.

- Χημική ανάλυση λίθου

- Γενετική διερεύνηση (εξατομικεύεται)

Ποιά η αντμετώπιση της οξείας λιθίασης (κολικού) στα παιδιά;

- Ο κολικός σημαίνει ότι ο λίθος έχει «σφηνώσει» σε κάποιο σημείο από τη νεφρική πύελο μέσα στον ουρητήρα, μέχρι την ουροδόχο κύστη.

- Εάν ο λίθος είναι μικρός,  μπορεί να αντιμετωπιστεί με αναλγητικά , μυοχαλαρωτικά του ουρητήρα και άφθονα υγρά από το στόμα ή ενδοφλέβια.

- Εφόσον δεν υπάρχει βελτίωση με τη συμπτωματική αγωγή, ακολουθεί συνεργασία με παιδοουρολόγο για άλλες μεθόδους ανακούφισης από το λίθο.

Ποιο το Διαιτολόγιο για τη θεραπεία και την πρόληψη της νεφρολιθίασης ;

- Φυσιολογικές ημερήσιες θερμίδες

- Περιορισμός της ζωϊκής πρωτεϊνης στις ημερήσιες ανάγκες

- Χαμηλή πρόσληψη νατρίου

- Υψηλή πρόσληψη καλίου

- Περιορισμός τροφών που περιέχουν πολλά οξαλικά

- Φυσιολογική πρόσληψη ασβεστίου, φωσφόρου, μαγνησίου

- Πρόσληψη υγρών, περίπου 1500 ml/m2 επιφανείας σώματος/ημέρα.