Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία νόσος και όχι απλά μια αρρυθμία και χρειάζεται ολιστική αντιμετώπιση με κατάλληλη επιλογή της αντιπηκτικής, αντιαρρυθμικής και επεμβατικής θεραπείας αλλά και των συνοδών νοσημάτων σε συνεργασία με τις άλλες ειδικότητες.

Η κολπική μαρμαρυγή αφορά περισσότερους από 200.000 ανθρώπους στην Ελλάδα και η Μονάδα Κολπικής Μαρμαρυγής του Athens Heart Center είναι η πρώτη πρότυπη μονάδα που στόχο έχει αυτήν την ολιστική αντιμετώπιση της νόσου καλύπτοντας όλο το φάσμα των φαρμακευτικών και επεμβατικών μεθόδων.

Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;

Ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός σε κατάσταση ηρεμίας είναι συνήθως 60 έως 80 παλμοί ανά λεπτό. Ο ρυθμός διαφοροποιείται ανάλογα με το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας και άλλους παράγοντες. Μπορεί να είναι βραδύτερος σε κατάσταση ηρεμίας ή στον ύπνο, και ταχύτερος κατά την άσκηση.

Η κολπική μαρμαρυγή, γνωστή και ως ΚΜ, είναι o ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός στις ανώτερες καρδιακές κοιλότητες (κόλποι). Στην κολπική μαρμαρυγή, η κολπική συστολή είναι γρήγορη και ακανόνιστη.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ταχυκαρδία, με συχνότητα που μπορεί να φθάσει τις 300 και πλέον σφύξεις ανά λεπτό στους κόλπους έως και τις 150 και πλέον σφύξεις ανά λεπτό στις κατώτερες καρδιακές κοιλότητες (κοιλίες).

Γιατί είναι σημαντική η αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής

Λόγω του αποδιοργανωμένου ρυθμού στους κόλπους στην κολπική μαρμαρυγή, το αίμα δεν προωθείται επαρκώς από τις ανώτερες καρδιακές κοιλότητες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λίμναση του αίματος και σχηματισμό θρόμβου.

Η κολπική μαρμαρυγή αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβου στην καρδιά, ο οποίος μπορεί να αποφράξει αρτηρία του εγκεφάλου, προκαλώντας αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ).

Παρόλο που η κατάσταση δε θεωρείται απειλητική για τη ζωή, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή υπόκεινται σε 5 - 7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων και εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η κολπική μαρμαρυγή συσχετίζεται επίσης με κόπωση και καρδιακή ανεπάρκεια, κατάσταση κατά την οποία η καρδιά δε μπορεί να προωθήσει επαρκή ποσότητα αίματος σε άλλα όργανα.

Πότε και πως εμφανίζεται κολπική μαρμαρυγή;

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να εμφανισθεί ως πρόβλημα από μόνη της – δηλαδή, ανεξάρτητα από την παρουσία άλλης καρδιακής πάθησης.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί επίσης να εμφανισθεί σε συνδυασμό με άλλες καρδιακές παθήσεις όπως για παράδειγμα η βαλβιδική νόσος.

Ορισμένα άτομα εμφανίζουν τα παρακάτω συμπτώματα κολπικής μαρμαρυγής:

• Αίσθημα παλμών συμπεριλαμβανομένων των ανώμαλων καρδιακών παλμών, έντονων παλμών, ένα αίσθημα φτερουγίσματος ή ταχυπαλμίας (καλπασμού) στο θώρακα
• Θωρακική δυσφορία
• Ζάλη, αίσθημα σκοτοδίνης ή τάση λιποθυμίας
• Κόπωση, δύσπνοια, ή αδυναμία

Άλλα άτομα δεν έχουν συμπτώματα και ανακαλύπτουν ότι έχουν κολπική μαρμαρυγή όταν επισκέπτονται το γιατρό τους. Ακόμη και χωρίς συμπτώματα, η καρδιακή μαρμαρυγή είναι σοβαρή ιατρική κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές.

Τύποι κολπικής μαρμαρυγής

Παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή– Η παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή αναφέρεται σε επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής που εκδηλώνονται περιστασιακά και σταματούν αυτόματα. Η κολπική μαρμαρυγής τερματίζεται αυτόματα και αποκαθίσταται ο φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς.

Τα επεισόδια μπορούν να κρατήσουν μερικά δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες ή ημέρες προτού η καρδιά επανέλθει στο φυσιολογικό της ρυθμό. Τα άτομα με το συγκεκριμένο τύπο κολπικής μαρμαρυγής έχουν συνήθως περισσότερα συμπτώματα συγκριτικά με άλλα άτομα.

Εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή– Εμμένουσα είναι η κολπική μαρμαρυγή που δεν παρέρχεται αυτόματα. Χορηγούνται φάρμακα ή χρησιμοποιείται μια μορφή ηλεκτρικής ανάταξης / ηλεκτροσόκ (καρδιομετατροπή) για την επαναφορά (ανάταξη) του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς.

Εάν δε χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή, δεν επανέρχεται ο φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς.

Μόνιμη κολπική μαρμαρυγή– Μόνιμη κολπική μαρμαρυγή είναι αυτή που δε μπορεί να ρυθμιστεί / ελεγχθεί. Η φαρμακευτική αγωγή και η ελεγχόμενη ηλεκτρική ανάταξη δεν βοηθούν στην επαναφορά του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού.

Μπορεί να προληφθεί η κολπική μαρμαρυγή;

Ορισμένοι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής μπορούν να ελεγχθούν ή να τροποποιηθούν, όπως η αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης (υπέρταση) και η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.

Ορισμένες παράγοντες κινδύνου δεν ελέγχονται, όπως η προχωρημένη ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό.

Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου:

• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Καρδιακή νόσος
• Υπνική άπνοια (ή άπνοια ύπνου)
• Υπερβολικό σωματικό βάρος
• Μεταβολικό σύνδρομο
• Κατάχρηση αλκοόλ
• Διαταραχές του θυρεοειδούς
• Στρες
• Έλλειψη άσκησης
• Κάπνισμα

Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου:

• Οικογενειακό ιστορικό
• Προχωρημένη ηλικία
• Συγγενείς καρδιακές διαταραχές (από τη γέννηση)
• Φύλο – οι άνδρες έχουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ΚΜ

Πώς διαγιγνώσκεται η κολπική μαρμαρυγή;

Ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει λεπτομερή φυσική εξέταση και θα σας ερωτήσει σχετικά με τα συμπτώματά σας και το ιατρικό ιστορικό σας.

Η διάγνωση και η εκτίμηση της βαρύτητας της κολπικής μαρμαρυγής αποτελεί πρόκληση. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει μία ή περισσότερες από τις παρακάτω εξετάσεις (δοκιμασίες) προκειμένου να προσδιορίσει εάν έχετε κολπική μαρμαρυγή:

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
• Ηχοκαρδιογραφία (Ηχοκαρδιογράφημα)
• Συσκευή Παρακολούθησης Holter
• Δοκιμασία Κόπωσης

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές εάν έχω κολπική μαρμαρυγή;

Οι σημαντικοί στόχοι θεραπείας στην κολπική μαρμαρυγή είναι:

• Πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ΑΕΕ,
• Έλεγχος της καρδιακής συχνότητας για ικανοποιητική πλήρωση των κοιλιών,
• Αποκατάσταση του καρδιακού ρυθμού για αποτελεσματικότερο συντονισμό της λειτουργίας των κόλπων και των κοιλιών (κατώτερες καρδιακές κοιλότητες).

Φαρμακολογική θεραπεία

Εάν έχετε κολπική μαρμαρυγή, μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνετε ένα ή περισσότερα φάρμακα για την υπόλοιπη ζωή σας, όπως:

• Φάρμακα για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού (αντιαρρυθμικά), που βοηθούν στη διατήρηση φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού,
• Φάρμακα για τον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας, που επιβραδύνουν την ταχεία καρδιακή συχνότητα και αποτρέπουν την εξασθένηση του μυοκαρδίου,
• Αντιπηκτικά φάρμακα, που προλαμβάνουν τον σχηματισμό θρόμβων και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται διαφορετικά στα φάρμακα. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε περισσότερα από ένα φάρμακα προκειμένου να ταυτοποιηθεί το φάρμακο που είναι αποτελεσματικότερο για την περίπτωσή σας και έχει τις λιγότερες παρενέργειες.

Καρδιομετατροπή (Καρδιοανάταξη)

Ακόμη και αν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να εμφανίζετε επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής κατά περιόδους. Ο γιατρός σας μπορεί να σας υποδείξει την καρδιοανάταξη ως μία θεραπευτική επιλογή.

Η καρδιοανάταξη είναι μία διαδικασία κατά την οποία χορηγείται ηλεκτρικό ρεύμα ή ηλεκτροσόκ στο μυοκάρδιο για την αποκατάσταση του καρδιακού ρυθμού.

Ακούγεται τρομακτικό, αλλά είναι στην πραγματικότητα μία απλή διαδικασία που διαρκεί λίγες ώρες.

Θα σας χορηγηθεί μικρή ποσότητα κατασταλτικού φαρμάκου μέσω ενδοφλέβιας γραμμής.

Θα τοποθετηθούν μεγάλα ηλεκτρόδια στο στήθος σας.

Το ηλεκτρικό ρεύμα θα διοχετευθεί μέσω των ηλεκτροδίων για να ομαλοποιήσει τον καρδιακό σας ρυθμό.

Κατάλυση με καθετήρα

Η κατάλυση με καθετήρα είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν τα φάρμακα αποτυγχάνουν να ελέγξουν τον καρδιακό ρυθμό.

Η κατάλυση με καθετήρα πραγματοποιείται σε ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο στο νοσοκομείο από μία ομάδα εξειδικευμένων νοσηλευτών και τεχνικών που συνεργάζονται με τον ηλεκτροφυσιολόγο (γιατρός εξειδικευμένος στη θεραπεία των διαταραχών του καρδιακού ρυθμού).

Στόχος της μεθόδου είναι η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής ή η μείωση των επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής με έλεγχο των συμπτωμάτων.

Η τεχνική περιλαμβάνει την κατάλυση (καταστροφή), ή αποδυνάμωση των παθολογικών καρδιακών κυττάρων που μπορεί να συντελούν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής.

Η κατάλυση πραγματοποιείται με τη χρήση ενός καθετήρα, που είναι σχεδιασμένος για να παρέχει την ενέργεια που απαιτείται για την καταστροφή του ιστού στην καρδιά που προκαλεί την κολπική μαρμαρυγή αναστέλλοντας με αυτό τον τρόπο τα παθολογικά ηλεκτρικά σήματα.

Υπάρχουν δύο τύποι μηχανισμών παροχής ενέργειας που χρησιμοποιούνται στην κατάλυση με καθετήρα:

Η διακαθετήρια κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα (ρεύμα ραδιοσυχνότητας) χρησιμοποιεί ενέργεια ραδιοκυμάτων για την παραγωγή θερμότητας στην καρδιά με σκοπό την καταστροφή των ανεπιθύμητων ηλεκτρικών κυκλωμάτων που μπορεί να συντελούν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής.

Δια μέσου μίας φλέβας, τοποθετείται ένας καθετήρας ραδιοσυχνότητας στην καρδιά. Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια-καθετήρες για τη χαρτογράφηση της αρρυθμιογόνου εστίας.

Μόλις εντοπιστεί η εστία, ο καθετήρας ραδιοσυχνότητας τοποθετείται ακριβώς επάνω από την αρρυθμιογόνο εστία. Το άκρο του είναι θερμαινόμενο, δημιουργώντας θερμική βλάβη στη μικρή αυτή περιοχή της καρδιάς προκειμένου να διακοπεί η αγωγή των ηλεκτρικών ερεθισμάτων.

Η διακαθετήρια κατάλυση με κρυοπηξία χρησιμοποιεί ένα ψυκτικό μέσο για την απαγωγή της θερμότητας από συγκεκριμένες περιοχές της καρδιάς με σκοπό την ψύξη τους.

Απενεργοποιεί τα ανεπιθύμητα ηλεκτρικά κυκλώματα που μπορεί να συντελούν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής.

Με την ψύξη του άκρου του καθετήρα κρυοπηξίας σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν, καταστρέφεται η αρρυθμιογόνος εστία της καρδιάς και διακόπτεται η αγωγή ηλεκτρικών ερεθισμάτων.

Η αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων αυτών υπερβαίνει το 80% στο εργαστήριο επεμβατικής ηλεκτροφυσιολογίας του Athens Heart Center.