Μαθησιακές δυσκολίες στα παιδιά: διάγνωση και αντιμετώπιση

Γράφει η Κάτια Σοφιανού, Παιδίατρος - Παιδο-αναπτυξιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στις διάφορες σχολικές βαθμίδες αποτελούν αντικείμενο συχνής επίσκεψης στο αναπτυξιακό ιατρείο. Πόσο έγκαιρα όμως αυτές μπορούν να διαγνωστούν;  Υπάρχει όφελος από την έγκαιρη διάγνωσή τους; Ποιοι είναι οι ενδεδειγμένοι τρόποι αντιμετώπισης; Στο παρακάτω άρθρο θα βρείτε όλες τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Ας ξεκινήσουμε με ορισμένους βασικούς ορισμούς:

1. Ποιες είναι οι δυσκολίες που μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί για διαγνωστικό έλεγχο στο αναπτυξιακό ιατρείο;

Συμπτώματα όπως αυξημένη κινητικότητα, δυσκολία προσαρμογής σε μια ομαδική δραστηριότητα, δυσκολία διατήρησης της προσοχής αποτελούν  ορισμένα συμπτώματα που χρήζουν προσοχής. Επιπλέον, μέχρι την ηλικία που το παιδί μπαίνει στην σχολική βαθμίδα του προνηπίου, πρέπει να έχει την ικανότητα παραγωγής σύνθετου λόγου, σωστού γραμματικά εν πολλοίς, που να είναι κατανοητός σε τρίτους, χωρίς ιδιαίτερα αρθρωτικά λάθη. Θα πρέπει να έχει την ικανότητα να γνωρίζει τους κανόνες της ομάδας και να διαχειρίζεται την συμπεριφορά του και τα συναισθήματά του, σε περίπτωση ματαίωσης.

2. Είναι το παιδί μου έτοιμο προκειμένου να φοιτήσει στην Α’ δημοτικού;

Η αξιολόγηση σχολικής ετοιμότητας μπορεί να γίνει με ένα απλό screening test με διαγνωστικό εργαλείο που είναι διαθέσιμο στον γενικό παιδίατρο. Από την στιγμή που θα υπάρχουν οι πρώτες υπόνοιες για απουσία σχολικής ετοιμότητας πρέπει να γίνεται παραπομπή στο αναπτυξιακό ιατρείο για περαιτέρω έλεγχο και πιο λεπτομερή εξέταση.

3. Τι δεξιότητες πρέπει να έχει ένα παιδί που θα φοιτήσει στην Α’ δημοτικού;

Πρέπει να έχει επαρκώς ανεπτυγμένο λόγο, περιγραφική ικανότητα, ευχέρεια στη γραφοκινητικότητα και ικανότητα αντίληψης ότι οι λέξεις αρχίζουν από φωνήματα που αντιστοιχούν σε γράμματα. Επίσης, πρέπει να διαθέτει ικανότητες προσαρμογής στις σωματικές δραστηριότητες και συναισθηματική ωρίμανση για έλεγχο των συναισθημάτων του.

4. Ποιες θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις μαθησιακής δυσκολία στην Α’ δημοτικού;

Δυσκολία στην αντιγραφή κειμένου, δυσκολία στην ανάγνωση απλών λέξεων, και στη συνέχεια απλών προτάσεων, καθώς επίσης και δυσκολίας γραφής κειμένου από υπαγόρευση αποτελούν κάποια πρώτα ανησυχητικά σημάδια. Επιπλέον, ένα παιδί μπορεί να παρουσιάζει δυσκολία σε ότι αφορά τις μαθηματικές δεξιότητες: δυσκολία αυτοματοποίησης της πρόσθεσης και της αφαίρεσης ως την δεκάδα και δυσκολία διάκρισης μαθηματικών μεγεθών, αναγνώρισης σχημάτων και επιλογής τρόπου επίλυσης απλών μαθηματικών προβλημάτων.

5. Ποιες είναι οι ενδείξεις μαθησιακής δυσκολίας σε μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού;

Τέτοιες δυσκολίες μπορεί να είναι η δυσκολία ευχερούς ανάγνωσης ενός κειμένου και αφομοίωσης του περιεχομένου ούτως ώστε να μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις.  Δυσκολία γραφής κειμένου από υπαγόρευση, αντικατάσταση γραμματικών συμβόλων από άλλα, κατοπτρισμοί. Επίσης σημασία έχει η αναγνώριση των δυσκολιών στην γραφή, με μη τήρηση αποστάσεων μεταξύ των λέξεων, μη τήρηση αλλαγής πεζών - κεφαλαίων και μη τήρηση σημείων στίξεως. Τα παιδιά μπορεί να έχουν δυσκολίες επίσης στην βραχυχρόνια ακουστική μνήμη, που αντανακλά στην εκμάθηση κειμένων που απαιτούν αποστήθιση, ή εκμάθηση  πολλαπλασιασμού.

6. Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι μαθησιακές δυσκολίες;

Ανάλογα  με την διαταραχή που θα εντοπιστεί, μπορεί να χρειαστεί εργοθεραπευτική και λογοθεραπευτική παρέμβαση αν πρόκειται για δυσκολίες που ανιχνεύονται αρκετά νωρίς, ή ειδική μαθησιακή παρέμβαση. Τέλος, σημαντικό κομμάτι του προγράμματος μπορεί να αποτελεί η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση και η συμβουλευτική γονέων. Η έγκαιρη διάγνωση των δυσκολιών στο νηπιαγωγείο προλαμβάνει την εμφάνιση ειδικών μαθησιακών δυσκολιών σε μεγαλύτερη ηλικία και θωρακίζει την αυτοπεποίθηση του παιδιού.

Αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης, και με αφορμή την έναρξη της περιόδου των εγγραφών, για τη νέα σχολική χρονιά, το Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών & το Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, προσφέρουν ολοκληρωμένα πακέτα προληπτικών εξετάσεων «Back to school» σε προνομιακές τιμές έως 31 Οκτωβρίου 2024.

Προγραμματίστε το ραντεβού σας ΕΔΩ.