Ιλαρά: Ένας αναδυόμενος κίνδυνος

Γράφει ο Ανδρέας Φρετζάγιας, Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Σύμβουλος Διοίκησης, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η ιλαρά είναι εξανθηματική νόσος που προσβάλλει άτομα ανεξάρτητης ηλικίας μη ανοσοποιημένα από προηγηθείσα νόσηση ή εμβολιασμό. Μεταδίδεται ιδιαίτερα εύκολα με τις εκκρίσεις του αναπνευστικού συστήματος και κατόπιν επαφής με μολυσμένα αντικείμενα του περιβάλλοντος του πάσχοντα. Στην πορεία της η ιλαρά μπορεί να επιπλακεί από οξεία ωτίτιδα, πνευμονία ή εγκεφαλίτιδα.

Σήμερα έχουμε στη διάθεση μας ένα πολύ αποτελεσματικό και άριστα ανεκτό εμβόλιο. Η συστηματική εφαρμογή του όχι μόνο σταμάτησε τις επιδημίες που γίνονταν κάθε 3-5 χρόνια αλλά στην πραγματικότητα εξαφάνισε τη νόσο το έτος 2000 στις ΗΠΑ και στη χώρα μας το 2020. Σποραδικά κρούσματα ιλαράς διαγιγνώσκονταν την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας κυρίως μεταξύ ανεμβολίαστων  Ρομά.

Το εμβόλιο υπήρξε θύμα της επιτυχημένης αποτελεσματικότητας του. Το 1998 με δημοσιευμένη εργασία στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό «Lancet» επικρίθηκε ότι προκαλεί αυτισμό. Το γεγονός αυτό, παρά το ότι αποδείχθηκε ότι η εργασία ήταν επιστημονικά λανθασμένη και ανακλήθηκε, προκάλεσε κύμα δυσπιστίας στους γονείς και ένας αριθμός παιδιών έμεινε ανεμβολίαστος. Αποτέλεσμα ήταν η επανεμφάνιση της ιλαράς ακόμα και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και άλλων προηγμένων κρατών.

Σήμερα η ιλαρά απασχολεί τις 40 από τις 53 χώρες της Ευρώπης με τις 10 από αυτές να είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνολικό αριθμό κρουσμάτων > 30.000.  Στη Ρουμανία στο διάστημα 1.1.2024-6.2.2024 καταγράφηκαν  4679 κρούσματα και 6 θάνατοι. Ακολουθούν η Αυστρία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Γερμανία. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο 67% οι νοσήσαντες ήταν ανεμβολίαστοι και στο 47% ήταν ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών.

Αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η ιλαρά ελέγχεται μόνο με τον εμβολιασμό και εάν η προσπάθεια αυτή ατονήσει η νόσος θα «περιμένει στη γωνία» για να επανεμφανισθεί με την μορφή επιδημιών.