Εμβόλιο κατά του κορωνοϊού και αλλεργίες

Γράφει η Σταυρούλα Γιαβή, Αλλεργιολόγος Παίδων – Ενηλίκων, Διευθύντρια Αλλεργιολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η πρωτόγνωρη εμπειρία της πανδημίας με τις δυσάρεστες συνέπειες του εγκλεισμού και της τεράστιας αλλαγής του τρόπου ζωής έχουν προκαλέσει το φόβο και την ανασφάλεια σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. 

Η πρόσφατη έναρξη του εμβολιασμού κατά του ιού SARS-CoV-2 με το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech προκάλεσε ποικίλα συναισθήματα. Κάποιοι υποδέχτηκαν το νέο με ελπίδα και ανακούφιση, ενώ άλλοι με καχυποψία. Η εμφάνιση 2 περιπτώσεων αλλεργικής αντίδρασης προβλημάτισε τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και το γενικό πληθυσμό, κυρίως όμως τα αλλεργικά άτομα. 

Με πολλά ακόμα αναπάντητα ερωτήματα υπό διερεύνηση από την επιστημονική κοινότητα, καλό θα ήταν να ξεκαθαρίσουμε όσα είναι ήδη γνωστά και αποδεδειγμένα επιστημονικά, ώστε να μην προκαλείται πανικός από λάθος αιτίες.

Ποιοι εξαιρούνται 

Η προσωρινή εξαίρεση από τον εμβολιασμό αφορά αποκλειστικά τα άτομα που έχουν ιστορικό σοβαρής αναφυλακτικής αντίδρασης σε φάρμακα ή εμβόλια και σε καμία περίπτωση  όλα τα αλλεργικά άτομα. Η προσωρινή εξαίρεση χρειάζεται μέχρι να συλλεχθούν σωστά επιστημονικά δεδομένα και δοθούν σαφείς οδηγίες για εμβολιασμό και αυτών των ατόμων με ασφάλεια. Σχετικές οδηγίες πάνω στο θέμα έδωσε στη δημοσιότητα το Αμερικανικό Κολέγιο Αλλεργιολόγων/ Ανοσολόγων και το CDC (Centre for Disease Control and Prevention):

1. Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια είναι σπάνιες, με την πιθανότητα αναφυλακτικής αντίδρασης να υπολογίζεται σε 1.31 ανά εκατομμύριο εμβολιασμούς.
2. Άτομα με κοινές αλλεργίες σε φάρμακα, τρόφιμα, εισπνεόμενα αλλεργιογόνα ή έντομα, ή αλλεργικοί στο latex, δεν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο της Pfizer/BioNTech από ότι ο υπόλοιπος πληθυσμός. Με λίγα λόγια άτομα που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, τροφική αλλεργία ή είναι αλλεργικοί σε υμενόπτερα μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά. Τα άτομα όμως που πάσχουν από άσθμα ή ρινίτιδα θα πρέπει να μην βρίσκονται σε φάση έξαρσης των συμπτωμάτων ή να εκτιμηθούν από το γιατρό τους σε αντίθετη περίπτωση, ώστε να ρυθμιστεί κατάλληλα η αγωγή τους.
3. Ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνεται σε δομή παροχής υγείας όπου η πιθανή αναφυλακτική αντίδραση να μπορεί να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά. 
4. Επειδή οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι πιθανό να προκλήθηκαν από ένα έκδοχο του εμβολίου που λέγεται Πολυαιθυλενική Γλυκόλη (το οποίο προστίθεται για τη σταθεροποίηση του εμβολίου), η οποία είναι γνωστή ότι προκαλεί σπάνια  αλλεργικές αντιδράσεις, τα άτομα που έχουν παρουσιάσει αλλεργία σε αυτό το έκδοχο θα πρέπει να εξαιρεθούν.  Να σημειώσουμε ότι το συστατικό αυτό περιέχεται σε πολλά φάρμακα που χορηγούνται ευρέως. 
5. Άτομα τα οποία έχουν παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα ή εμβόλια, έχουν σύνδρομο διαταραχής των μαστοκυττάρων ή έχουν ιδιοπαθή αναφυλαξία θα πρέπει να συμβουλευτούν τον αλλεργιολόγο τους ώστε να διερευνηθεί και να εκτιμηθεί ο πιθανός κίνδυνος αντίδρασης, αλλά και να σταθμιστεί ο πιθανός κίνδυνος με το όφελος του εμβολιασμού.
6. Το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech COVID-19 δεν περιέχει ζωντανό ιό και επομένως μπορεί να χορηγηθεί σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. 

Αυτό που δε γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή είναι κατά πόσο  με τον εμβολιασμό το ανοσοποιητικό σύστημα  αυτών των ατόμων θα αναπτύξει επαρκή άμυνα σε ποσοστά ίσα με τους μη ανοσοκατασταλμένους, επομένως εάν αυτά τα άτομα θα είναι προστατευμένα από τη νόσο σε περίπτωση μόλυνσης από τον ιό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά επαρκούς απάντησης των ανοσοκατασταλμένων ατόμων και σε υπάρχοντα εμβόλια, όπως αυτό της γρίπης, είναι χαμηλότερα σε σχέση με τα μη ανοσοκατασταλμένους.

Αυτό που πρέπει να είναι σαφές και πρέπει να γνωρίζουν όσα άτομα επιθυμούν να εμβολιαστούν και να προστατεύσουν τον εαυτό τους αλλά και τις ευπαθείς ομάδες οδηγώντας με τον μαζικό εμβολιασμό στην ανοσία της αγέλης, δηλαδή στη συλλογική  ανοσία, είναι ότι  εάν έχουν  ιστορικό αλλεργίας να ενημερώσουν το γιατρό τους ώστε να λάβουν κατάλληλες οδηγίες ή κατευθύνσεις αξιολόγησης της αλλεργίας τους από αλλεργιολόγο για τον ασφαλή εμβολιασμό τους.