COVID-19, αρτηριακή υπέρταση και καρδιά: Μύθοι και πραγματικότητα

Παναγιώτα Πιέτρη, PhD, FESC Καρδιολόγος Μονάδα Υπέρτασης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Το τελευταίο τρίμηνο, στην χώρα μας αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη, βιώσαμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, αποτέλεσμα πανδημίας από ένα νέο κορωνοϊό, τον SARS-COV-2. Ο ιός εξαπλώθηκε ταχύτατα, με πολλά κρούσματα, αλλά, ευτυχώς, με σχετικά μικρή θνητότητα. Η ταχύτητα μετάδοσης της νόσου, η έλλειψη γνώσης για τον νέο κορωνοϊό και τον τρόπο αντιμετώπισής του αλλά και ο αιφνιδιασμός των εθνικών συστημάτων υγείας με τις παθογένειες χρόνων, οδήγησαν σε επιβολή περιοριστικών μέτρων, σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Καταιγισμός από επιστημονικές πληροφορίες σε όλο το προηγούμενο διάστημα, μεταξύ άλλων και για θέματα που αφορούσαν το καρδιαγγειακό σύστημα και τους χρόνια πάσχοντες από καρδιαγγειακή νόσο.

• Η πρώτη πληροφορία ότι οι ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση, και ιδιαίτερα όσοι λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα που αναστέλουν τον άξονα ρενίνης-αγγειοτασίνης-αλδοστερόνης, βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, έχει καταρριφθεί. Αν και οι μελέτες συνεχίζονται πάνω σε αυτό το θέμα, φαίνεται πως τα φάρμακα αυτά, όχι μόνο δεν αυξάνουν τον κίνδυνο, αλλά πιθανόν να ασκούν και προστατευτική δράση. Οι ασθενείς καλό να είναι να συνεχίζουν κανονικά την φαρμακευτική τους αγωγή, γιατί ο κίνδυνος από την διακοπή ή την αλλαγή των φαρμάκων είναι μεγαλύτερος.
• Η δεύτερη πληροφορία, που ίσως είναι και η πιο σημαντική, είναι ότι κατά την διάρκεια της πανδημίας μειώθηκαν τα οξέα εμφράγματα του μυοκαρδίου. Πράγματι, οι νοσηλείες για οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου μειώθηκαν, όπως φαίνεται από ανακοινώσεις που έκαναν επιστημονικές ομάδες από διάφορα κράτη που επλήγησαν από την νόσο COVID-19. Σε πρόσφατη δημοσίευση, στο έγκριτο περιοδικό του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (JACC), σε έρευνα που διεξήχθη σε 9 μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα των ΗΠΑ, διαπιστώθηκε μία μείωση των πρωτογενών αγγειοπλαστικών, μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, σε ποσοστό 38%, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο προ κορωνοϊού. Παρόμοια ποσοστά πτώσης των πρωτογενών αγγειοπλαστικών παρουσιάστηκαν και στην Ισπανία. Τι πραγματικά συνέβη; Μειώθηκαν τα εμφράγματα; Kαι με ποιο μηχανισμό;

Οι πιθανές εξηγήσεις που δίνονται είναι ότι οι ασθενείς, τρομοκρατημένοι, από τον φόβο μετάδοσης της νόσου, δεν προσήλθαν στα Νοσοκομεία, και πιθανόν στη φάση αποκλιμάκωσης των περιοριστικών μέτρων, να παρατηρηθεί αύξηση των εισαγωγών λόγω περαιτέρω απορύθμισης της καρδιακής λειτουργίας. 

Υπάρχει, όμως, και ένα πιο ευνοϊκό σενάριο, που αποδίδει τη μείωση των εμφραγμάτων στην μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου, εν μέσω πανδημίας και κατ’οίκον περιορισμού. Και ο σημαντικότερος παράγοντας που, πιθανά να περιορίστηκε την περίοδο της πανδημίας, είναι το άγχος. Το εργασιακό άγχος και η ένταση από την καθημερινή αλληλεπίδραση οικογενειακών και εργασιακών υποχρεώσεων περιορίστηκαν σημαντικά. Παρόλα αυτά, κατά την διάρκεια των περιοριστικών μέτρων παρατηρήθηκε πρόσληψη βάρους που, παράλληλα με την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και την αποχή από τον καρδιολογικό έλεγχο ρουτίνας, μπορεί να οδηγήσουν σε αντίθετα αποτελέσματα, στην μετά κορωνοϊού εποχή.

Ο κορωνοϊός θα φύγει σύντομα από την ζωή μας και η άνοδος της θερμοκρασίας πιθανόν να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα όμως θα παραμείνουν, γι’αυτό και οι ασθενείς θα πρέπει να επανέλθουν έγκαιρα στην καρδιολογική τους παρακολούθηση, σε οργανωμένες και ασφαλείς νοσοκομειακές δομές. Για τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, η ασφάλεια των ασθενών και του προσωπικού μας είναι πρώτη προτεραιότητα. Με γνώμονα, λοιπόν τα ανωτέρω, όλες οι κλινικές του Ομίλου εφαρμόζουν ειδικά μέτρα προφύλαξης από κρούσματα του COVID – 19, ώστε να συνεχίζεται, απρόσκοπτα, λειτουργία τους όλο το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο, βάσει των αυστηρότερων εγκεκριμένων πρωτοκόλλων υγείας.